58 წლის ამერიკელი კაცი პირველი ადამიანია მსოფლიოში, რომელსაც მწყობრიდან გამოსული გული ტიტანის დროებითი, სისხლის ტუმბოთი ჩაუნაცვლეს.
ლითონის ორგანო კომპანია BiVACOR-მა დაამზადა. მიზანი ადამიანის გულის რაც შეიძლება დიდი ხნით ჩანაცვლება იყო.
BiVACOR-ის სრულიად ხელოვნური გული (TAH) რეალური გულის მსგავსად არ სცემს. თუმცა, BiVACOR-ი აცხადებს, რომ მოქნილი კამერების, ანუ სატუმბი დიაფრაგმების (პარკუჭი) გარეშეც კი, მოწყობილობა საკმარისად ძლიერია, რომ ადამიანი უზრუნველყოს ვარჯიშისას. ამავე დროს, ზომით პატარაა და უმეტეს ადამიანთან თავსებადი.
ორკამერიანი მოწყობილობა დაახლოებით მუშტის ზომისაა და პრაქტიკულად დაუმსხვრევადი, უძლებს კოროზიასა და მექანიკურ ცვეთას.
ერთადერთი მოძრავი ნაწილი მასში შიგნით იმალება; ერთი, მაგნიტურად ლევიტაციური როტორი, რომელიც სისხლს ფილტვებსა და მთელ სხეულში გადატუმბავს. ვინაიდან მბრუნავ როტორს კონტაქტი არ აქვს სხვა რომელიმე ზედაპირთან, არ არსებობს შანსი იმისა, რომ დროთა განმავლობაში ის ხახუნით გაცვდეს.
მთლიანი მოწყობილობა იკვებება პატარა, გარე, პორტაბეულური კონტროლერით, რომელიც კუჭშია მოთავსებული.
BiVACOR-მა ხელოვნური გულის შექმნას ათი წელი, მრავალი დიზაინი, ათობით ცხოველზე ჩატარებული კვლევა მოანდომა, ვიდრე ის გულის უკმარისობის ბოლო სტადიის მქონე პაციენტის მკერდში მოხვდებოდა. მოწყობილობის გადანერგვა ტეხასის გულის ინსტიტუტში, ყოველგვარი გართულების გარეშე მოხდა.
პაციენტის ექიმების განცხადებით, ტიტანის გულმა ძალიან კარგად იმუშავა მთელი რვა დღის განმავლობაში, იქამდე, ვიდრე რეალური გულის დონორი გამოჩნდებოდა.
„წარმოუდგენლად ამაყი ვარ, რომ მომსწრე ვარ ჩვენ მიერ შექმნილი ხელოვნური გულის ადამიანში გადანერგვისა. ეს მიღწევა შეუძლებელი იქნებოდა ჩვენი პირველი პაციენტისა და მისი ოჯახის სიმამაცის, ჩვენი გუნდის თავდადების და ტეხასის გულის ინსტიტუტში ჩვენი კოლაბორატორების გარეშე“, — ამბობს BiVACOR-ის დამფუძნებელი დენიელ ტიმსი.
დღეისათვის, გულის მწვავე უკმარისობის მქონე ადამიანთათვის მკურნალობის საუკეთესო საშუალება დონორის გულია, რაც ყოველთვის დროულად ხელმისაწვდომი არ არის. ყოველწლიურად მსოფლიოში გულის გადანერგვის დაახლოებით 6000 ოპერაცია ტარდება.
შესაბამისად, ხელოვნური გული სასიცოცხლო გზაა გარდაუვალი სიკვდილის რისკის ქვეშ მყოფ ადამიანთა ცხოვრების გაგრძელებისათვის.
თუმცა, გასული ოცი წლის განმავლობაში, აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ (FDA) მხოლოდ ერთი ხელოვნური გული დაამტკიცა.
მისი სახელია SynCardia Total Artificial Heart და მისი მოქნილი მემბრანები და სარქვლები საკმაოდ დიდია, თანაც, სხეულში მოთავსების შემდეგ არც ისე გამძლე.
BiVACOR-ის გულს შემქმნელები „პარადიგმულ ცვლილებას“ უწოდებენ ხელოვნური გულის დიზაინში.
დანამდვილებით არავინ იცის, რამდენ ხანს იმუშავებს მოწყობილობა ადამიანებში, მაგრამ ლაბორატორიაში ის უკვე ოთხ წელიწადზე მეტია, რაც მუშაობს.
SynCardia-ს ხელოვნური გულიც კი, რომელიც მხოლოდ მცირე დროზეა გათვლილი, ზოგიერთ პაციენტში რამდენიმე წელიწადი მუშაობს დონორის გულის მოლოდინში.
გასული წლის ნოემბერში, BiVacor-მა FDA-სგან მიიღო დასტური, რომ 2024 წლის ბოლომდე, ხელოვნური გული გადაუნერგოს გულის უკმარისობის ბოლო სტადიის მქონე მაქსიმუმ ხუთ პაციენტს. პირველი იმპლანტის წარმატებიდან გამომდინარე, უახლოეს თვეებში სხვა პაციენტებში გადანერგვასაც უნდა ველოდოთ.
მომზადებულია bivacor.com-ისა და ScienceAlert-ის მიხედვით.
წყარო: საზოგადოებრივი მაუწყებელი
ავტორი: მიხეილ ჭაბუკაშვილი
ამერიკელმა სწავლულებმა აშშ-ს მაიოს კლინიკიდან, გერმანელ და ჰოლანდიელ კოლეგებთან ერთად, რნმ-მესენჯერის საფუძველზე შექმნეს ვაქცინა, რომელსაც ძვლების შეხორცების სტიმულირება შეუძლია. დაზიანების შემდეგ, ადამიანის ძვლის ქსოვილი ორი მეთოდით აღდგება: სტრომალური უჯრედებიდან (ღეროვანი უჯრედები) პირდაპირი წარმოქმნით, ანდა ენდოქონდრიალური ოსიფიკაციით ანუ ხრტილის ჩამოყალიბებით, რომელიც შემდეგ გაძვალდება. ამ მექანიზმების მოშლის და ასევე ორგანიზმში სხვა დარღვევების გამო, მოტეხილობები აღარ ხორცდება, რასაც ამპუტაციამდე მივყავართ. ასეთი შემთხვევებისთვის მკვლევარებმა მკურნალობის ახალი მეთოდი შექმნეს, რომელსაც ძვლის ქსოვილის აღდგენის სტიმულირება შეუძლია. ჯერჯერობით, სწავლულებმა ახალი პრეპარატი მღრღნელებზე დატესტეს, რამაც მაღალი ეფექტურობა და უსაფრთხოება აჩვენა, ერთი დოზის გადასხმის შედეგადაც კი. ამ მიმართულებით კვლევები კვლავ გრძელდება.
საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრის, მიხეილ სარჯველაძის განცხადებით, ხვალიდან, 24 ივლისიდან ძალაში შედის ბრძანება, რომლის საფუძველზეც ონკოლოგიური დიაგნოზის მქონე პაციენტებს საჭირო მედიკამენტების მიღება პირდაპირ სამედიცინო დაწესებულებებში შეეძლებათ.
სარჯველაძის თქმით, გრძელდება მუშაობა პაციენტზე ორიენტირებული ჯანდაცვის სისტემის შემდგომი განვითარებისთვის.
"გასულ კვირას ხელი მოეწერა ბრძანებას, რომლითაც ახლებურად მოწესრიგდა ონკოლოგიური პაციენტებისთვის კლინიკებში მედიკამენტების გამოყენებით მკურნალობის პროცედურები. კერძოდ, თუ პაციენტს გადასხმამდე უწევდა ჯერ რეცეპტისთვის მიკითხვა კლინიკაში, შემდეგ მედიკამენტის ძებნა სააფთიაქო ქსელებში, მისი აღება, იმავე კლინიკაში მიბრუნება, ეს შეიცვალა ძირეულად და ამიერიდან, კლინიკა აღარ შეაწუხებს პაციენტს, თავად დაახვედრებს საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამით გათვალისწინებულ საჭირო მედიკამენტს.
ბრძანება ხვალიდან შედის ძალაში. მის მიღებას წინ უძღოდა ნაყოფიერი მუშაობა კლინიკებთან და ონკოლოგიური პაციენტების ორგანიზაციებთან. მინდა, მადლობა გადავუხადო სამუშაო პროცესში ჩართულ თითოეულ მხარეს და მონაწილეს. აღნიშნული ცვლილება პაციენტის ინტერესებისა და უფლებების დაცვის სტანდარტის გაუმჯობესებისკენ გადადგმული მორიგი მნიშვნელოვანი ნაბიჯია. სამწუხაროდ, ამ კონკრეტული თემით არ შემოიფარგლება პაციენტთა, განსაკუთრებით ონკოლოგიური დიაგნოზის მქონე პაციენტთა საჭიროებები და მათი უფლებების, ინტერესების დაცვის სტანდარტების გაუმჯობესების შესაძლებლობები, სივრცეები. ვაგრძელებთ მუშაობას პაციენტზე ორიენტირებული ჯანდაცვის სისტემის შემდგომი განვითარებისთვის. მინდა, თითოეულ პაციენტს ვუსურვო, რომ ეს ცვლილებაც ყოფილიყოს მათთვის კიდევ სხვა მრავალი სიხარულის მომტანი. თითოეულ მათგანს სწრაფ გამოჯანმრთელებას ვუსურვებ", – განაცხადა მიხეილ სარჯველაძემ.
იყო გარკვეული სირთულეები სკოლების რეაბილიტაციის ტემპების კუთხით, თუმცა მაქსიმალურად დავაჩქარებთ სამუშაოებს, იმისათვის, რომ ბავშვებმა იარონ სახლებთან ახლოს თავიანთ სკოლებში, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ჟურნალისტებს ქარელში განუცხადა.
პრემიერის თქმით, ამ სფეროში გარკვეული საკადრო ცვლილებებიც განხორციელდა და ყველაფერი გაკეთდება იმისათვის, რომ ტემპები მაქსიმალურად დაჩქარდეს.
„ძალიან მძიმე მემკვიდრეობა დაგვხვდა და აქ არის სერიოზული ცვლილებები საჭირო. საჭიროა პროცესის ინტენსიურად გაგრძელება. იყო გარკვეული სირთულეები ტემპების კუთხით, შესაბამისად, გარკვეული საკადრო ცვლილებებიც განხორციელდა ამ სფეროში. შესაბამისად, ყველაფერი გაკეთდება იმისათვის, რომ ტემპები მაქსიმალურად დავაჩქაროთ არის არაერთი პრობლემური შემთხვევა, როდესაც უკვე საკმაოდ დიდი ხანია მოსწავლეებს უწევთ სხვა სკოლებში სიარული. ტემპები არის საკმაოდ დასაჩქარებელი. გორში, თბილისში, დასავლეთ საქართველოში არის სხვადასხვა შემთხვევები. მაქსიმალურად დავაჩქარებთ სამუშაოებს, იმისათვის, რომ ბავშვებმა იარონ სახლებთან ახლოს თავიანთ სკოლებში“, - განაცხადა პრემიერმა.
ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტის რესურსების გაფართოება ხელს შეუწყობს თანაბარ რეგიონულ განვითარებას, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტში (KIU) პირველ კურსდამთავრებულთა გამოსაშვებ ცერემონიაზე სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა.
მთავრობის მეთაურის თქმით, ეს ხელს შეუწყობს ქალაქ ქუთაისის და მთლიანად იმერეთის რეგიონის განვითარებას.
„ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტის განვითარება სხვადასხვა თვალსაზრისით არის მნიშვნელოვანი. ჩვენ გვჭირდება რეგიონების თანაბარი განვითარება და ამ კუთხითაც ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტის რესურსების გაფართოება ხელს შეუწყობს სწორედ თანაბარ რეგიონულ განვითარებას. ეს ხელს შეუწყობს, პირველ რიგში, ქალაქ ქუთაისის, მთლიანად იმერეთის რეგიონის განვითარებას და თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ახალ სიცოცხლეს შეიძენს, როგორც ქალაქი ქუთაისი, ასევე მთლიანად ეს რეგიონი და კიდევ უფრო მეტად განვითარდება, ზოგადად, დასავლეთ საქართველო, რაც არის ძალიან მნიშვნელოვანი ჩვენი ქვეყნის საერთო განვითარებისთვის.
კიდევ ერთხელ, მინდა მადლობა გადავუხადო უნივერსიტეტის დამფუძნებელს, თითოეულ იმ ადამიანს, რომელსაც თავისი წვლილი აქვს შეტანილი ამ უნივერსიტეტის განვითარებაში, მადლობა მინდა გადავუხადო, რა თქმა უნდა, უნივერსიტეტის ხელმძღვანელობას, მენეჯმენტს და ბოლოს, კიდევ ერთხელ, მინდა მივულოცო თითოეულ კურსდამთავრებულს, მინდა მივესალმო და მივულოცო მათი ოჯახის წევრებს. ეს არის თქვენს ცხოვრებაში უმნიშვნელოვანესი დღე და დარწმუნებული ვარ, რომ ეს არის თქვენი კარიერული წინსვლის ძალიან კარგი დასაწყისი და ყველას მინდა ძალიან დიდი წარმატებები გისურვოთ სამომავლო ასპარეზზე თქვენს კარიერასა და პირად ცხოვრებაში. უღრმესი მადლობა“, - განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
მადლობა ბატონ ბიძინა ივანიშვილს, უნივერსიტეტის დამფუძნებელს, რომლის იდეაც გახლდათ ამ უმნიშვნელოვანესი საგანმანათლებლო კერის შექმნა ქუთაისში, ჩვენს ქვეყანაში, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტში (KIU) პირველ კურსდამთავრებულთა გამოსაშვებ ცერემონიაზე სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა.
როგორც მთავრობის მეთაურმა აღნიშნა, ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტი უზრუნველყოფილია თავისი სასწავლო კორპუსებით, საერთო საცხოვრებლებით და ძალიან დიდი ბედნიერებაა თითოეული სტუდენტისთვის ასეთ გარემოში განათლების მიღება.
„ჩვენ აუცილებლად, მადლობა უნდა გადავუხადოთ ბატონ ბიძინა ივანიშვილს, უნივერსიტეტის დამფუძნებელს, რომლის იდეაც გახლდათ ამ უმნიშვნელოვანესი საგანმანათლებლო კერის შექმნა ქუთაისში, ჩვენს ქვეყანაში. კიდევ ერთხელ აღვნიშნავ, რომ ეს ნამდვილად უნიკალური ინფრასტრუქტურაა, არის უნიკალური ადგილმდებარეობა, რაც ცალკე აღნიშვნის ღირსია და რომელიც პირადად ბატონმა ბიძინა ივანიშვილმა და მისმა ოჯახმა შეარჩია, არის არაჩვეულებრივი, უმაღლესი ევროპული სტანდარტების ინფრასტრუქტურა. მე 3 წელი ვსწავლობდი ევროპაში და იქაც კი არ იყო ისეთი ინფრასტრუქტურა, იმ კონკრეტულ უნივერსიტეტში, სადაც მივიღე განათლება, როგორიც არის ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტში უზრუნველყოფილი თავისი სასწავლო კორპუსებით, საერთო საცხოვრებლებით და ნამდვილად ძალიან დიდი ბედნიერებაა თითოეული სტუდენტისთვის ასეთ გარემოში განათლების მიღება“, - განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
მისივე თქმით, სამომავლოდ მასშტაბურად გაფართოვდება ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ინფრასტრუქტურა.
„რაც შეეხება სამომავლო გეგმებს, ამაზე მინდა ორი სიტყვა გითხრათ, მე მქონდა საუბარი ბატონ ბიძინა ივანიშვილთან და არის ძალიან ამბიციური გეგმები, რომლებიც უკავშირდება უნივერსიტეტის შემდგომ გაფართოებას. ჩვენ ვსაუბრობდით იმაზე, რომ ვგეგმავთ უახლოეს მომავალში ჩვენი ქვეყნის განვითარების სამომავლო 4-წლიანი გეგმის წარდგენას საზოგადოების წინაშე და ამ გეგმის ერთ-ერთი მთავარი შემადგენელი ნაწილი იქნება განათლების რეფორმის განხორციელება და კონკრეტულად, განსაკუთრებული აქცენტი გაკეთდება საუნივერსიტეტო რეფორმის განხორციელებაზე და აქ, ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტი დაიკავებს განსაკუთრებულ ადგილს. ჩვენი ამოცანაა, რომ ქვეყანაში არსებობდეს 2 განსაკუთრებული საგანმანათლებლო კერა, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტის სახით, რომლებსაც თანაბარი დატვირთვა ექნებათ ქვეყანაში განათლების მიწოდების თვალსაზრისით. ეს გულისხმობს იმას, რომ მასშტაბურად გაფართოვდება ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ინფრასტრუქტურა, კიდევ უფრო მეტად, იმგვარად, რომ შესაძლებელი გახდეს 4 წლის თავზე, 2028 წლისთვის 30 000-მდე სტუდენტის მიღება ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტის მიერ და რა თქმა უნდა, ეს საჭიროებს შესაბამისი სასწავლო პროგრამების გაფართოებასაც, დამატებით კვალიფიციური პერსონალის მოწვევას ქუთაისის საერთაშორისო უნივერსიტეტში და ეს გეგმა აუცილებლად განხორციელდება მომდევნო 4 წლის განმავლობაში. ამ გეგმის განხორციელება თავიდან ბოლომდე დაფინანსდება ბატონი ბიძინა ივანიშვილის მიერ, რისი მზაობაც მან პირადად დაადასტურა და ამისთვისაც მას განსაკუთრებული მადლობა მინდა გადავუხადო“, - განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა.
შატილის ისტორიულ კოშკებს საფრთხე ემუქრება - საუკუნოვან კოშკებში წყალი ჩადის და კედლები იშლება. ნაგებობები დაბზარული, დანესტილი და დეფორმირებულია. მათი გადარჩენის გეგმა, უცნობია.
სტრატეგიული მნიშვნელობისა და კულტურული ღირებულების გარდა, კოშკები პირიქითა ხევსურეთისთვის შემოსავლის ერთ-ერთი მთავარი წყაროა.
ადგილობრივები ამბობენ, რომ სიტუაცია წლიდან წლამდე უარესდება.
"ვიზუალურადაც ჩანს, მე ვიყავი გადასული, ვნახე. კედლებმა უკვე გამოიწია, ალბათ მე ესე ვფიქრობ, 80% კოშკების დეფორმირებულია კედლები, გამოწეულია გარეთ, თუ არ შეიცვალა რაღაც, აშკარად დაინგრევა. სიმძიმეს ვერ გაუძლო და კედლები გამოიწია. თავიდან ხომ არ ეტყობა, ახალგაკეთებულია, სანამ დრო არ გადის, მერე დროის მერე, უკვე ნელ-ნელა იწევა კედლები, მუცოც ასე იყო, მუცოც არაა ჯერ დამთავრებული, რესტავრაცია დასამთავრებელია, იქაც უკვე ყოველ წელს, უარესი მდგომარეობა იყო და ყოველ წელს იყო საშიშროება, რომ დანგრეულიყო, შატილიც იგივე მდგომარეობა, მომავალ წელს უფრო უარესი სიტუაცია იქნება და ასე შემდეგ", - ამბობს გელა დაიაური.
კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ გერგეტის სამების რეაბილიტაციის მიზნით ტენდერში გამარჯვებულ კომპანიასთან თანამშრომლობა შეწყვიტა. განცხადებაში ნათქვამია, რომ შპს "ჯავა კონსტრაქშენთან", ხელშეკრულება ცალმხრივად შეწყდა კომპანიის მხრიდან არსებული მნიშვნელოვანი დარღვევების გამო. ამასთანავე, სააგენტომ შემსრულებელ კომპანიას პირგასამტეხლოს გადახდაც დააკისრა.
იხილეთ:
კერძოდ, სააგენტოს მხრიდან განხორციელებული არაერთი მონიტორინგის შედეგად გამოვლინდა, რომ ტენდერში გამარჯვებული კომპანიის მიერ სამუშაოები გეგმა-გრაფიკის მნიშვნელოვანი დარღვევით მიმდინარეობდა, რის გამოც სააგენტომ შემსრულებელი არაერთხელ გააფრთხილა წერილობით და სამუშაოების გრაფიკის შესაბამისად წარმართვისკენ მოუწოდა. ასევე, სააგენტომ გრაფიკით გათვალისწინებული ვადების დარღვევის გამო, მიმდინარე წლის 8 ივლისს, შპს „ჯავა კონსტრაქშენს“ პირგასამტეხლოს გადახდაც დააკისრა.
აღნიშნულის მიუხედავად, პროექტით განსაზღვრული ერთ-ერთი ძირითადი სამუშაო - ტაძარზე სახურავის მოწყობა, რომელიც შეთანხმებული გეგმა-გრაფიკის მიხედვით 2024 წლის 25 აპრილს უნდა დაწყებულიყო, ხელშეკრულების შეწყვეტის მომენტამდე (2024 წლის 2 აგვისტო) არ დაწყებულა და არ მომხდარა სახურავის მოწყობის სამუშაოთა წარმართვისათვის საჭირო მასალების ადგილზე მობილიზება.
ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობის გამო, მიმდინარე წლის 2 აგვისტოს სააგენტომ ცალმხრივად შეწყვიტა შპს „ჯავა კონსტრაქშენთან“ 2024 წლის 27 თებერვალს გაფორმებული ხელშეკრულება და შემსრულებელ კომპანიას 73 680 ლარის ოდენობის პირგასამტეხლოს გადახდა დააკისრა.
კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულ სააგენტოსა და ელექტრონულ ტენდერში გამარჯვებულ კომპანიას, შპს „ჯავა კონსტრაქშენს“, შორის 614 000 ლარის ღირებულების ხელშეკრულება 2024 წლის 27 თებერვალს გაფორმდა.
აღსანიშნავია, რომ განმეორებითი ტენდერი გერგეტის სამების რეაბილიტაციისთვის უახლოეს დღეებში გამოცხადდება.
გერგეტის სამება ერთადერთი გუმბათოვანი ტაძარი და, ამავე დროს, ყველაზე დიდი ეკლესიაა ხევში. ის არის ხევის მთავარი სალოცავი. გალავნით შემოზღუდულ კომპლექსში შედის სამების გუმბათოვანი ტაძარი, სამრეკლო (XIV ს.) და საბჭეო (XV ს.).
არქეოლოგიური გათხრების შედეგად ეგვიპტეში დღემდე ხელუხლებლად შემონახული ათობით სამარხი იპოვეს. ქალაქ დუმიატში აღმოჩენილ ალიზისგან აშენებულ ოთახებში ოქროს ნივთებთან, მუმიებთან და ქანდაკებებთან ერთად, ნაპოვნია მონეტებით სავსე თიხის ქილები, სამგლოვიარო ამულეტები და სხვა არტეფაქტები, რომელიც დიდი ალბათობით პტოლემეოსის ხანას ეკუთვნის და 2500 წლის წინანდელია.