რა მოხდა დმანისში - ამირან სალუქვაძის შეფასებები
დმანისში მასშტაბური კონფლიქტი შერიგებით დასრულდა. მხარეებმა, ორდღიანი მწვავე დაპირისპირების შემდეგ, ერთმანეთს ხელი საჯაროდ ჩამოართვეს და პირობა დადეს, რომ კონფლიქტს აღარ გააგრძელებენ, თუმცა ის, რასაც ორი დღის განმავლობაში, დმანისში ვხედავდით, ალბათ, დამეთანხმებით, რომ უმძიმესი სანახავი იყო. ადგილობრივებს, კერძოდ, აზერბაიჯანელებსა და სვანებს შორის, ყოფით ნიადაგზე დაწყებული ჩხუბი მასშტაბურ კონფლიქტში, ხელკეტებით დაპირისპირებასა და ქვების სროლაში გადაიზარდა, დაშავადა რამდენიმე ადამიანი. ყველაფერ ამან კი გააჩინა განცდა, რომ შესაძლებელი იყო, პროცესები უმართავი გამხდარიყო... დმანისის კადრებმა, რამდენიმე წლის წინ, ბათუმში მომხდარი კონფლიქტური „აფეთქება“ გამახსენა... მაინც, რა მოხდა დმანისში - ყოფით ნიადაგზე წარმოქმნილი კონფლიქტი, თუ ეთნიკური დაპირისპირების ნიშნების შემცველი შუღლის გაღვევის მცდელობა? - „ვერსია“ ანალიტიკოს ამირან სალუქვაძეს ესაუბრა:
- სასტიკი წინააღმდეგი ვარ, რომ სიტყვა „ეთნიკური“ გამოვიყენოთ, როცა ეთნიკურობაზე მინიშნება არ ყოფილა. ასეთი კონფლიქტი არ არსებობს, რაც ეს ადამიანები ერთად ცხოვრობენ და ზოგადად, აზერბაიჯანსა და საქართველოს შორის არ არსებობს რაიმე ეთნიკური პრობლემა, მით უმეტეს აზერბაიჯანლებს, რომლებიც ჩვენი მოქალაქეები არიან და ქართველებს, არასდროს ჰქონიათ მსგავსი პრობლემა.
ამ ტერმინის გამოყენება, რაც ტრიალებდა ამ ორი დღის განმავლობაში, იყო პროვოკაციული და მავნებლური. არც ერთ სახელმწიფოში მსგავს რამეს არ დაუშვებენ და კანონით გათვალისწინებულ ზომებს მიიღებდნენ იმიტომ, რომ ეს არის შუღლის გაღვივება.
განცხადებები, რაც კეთდებოდა გარკვეულ მედიასაშუალებებში, შემფასებლების მიერ, რომლებსაც ანალიტიკოსებსა და ექსპერტებს, პოლიტიკოსებს ვუწოდებთ ხოლმე, იყო მავნებლური. რა საფუძველი არსებობს, რომ ჩვენ ასეთი შეფასებები გავაკეთოთ? იყო ეს მხოლოდ ვარაუდები, თუ ვინმეს სურვილები, რომ ასეთი კონფლიქტი არსებობდეს?! ჩემი აზრით, უფრო სურვილებია...
შერიგდნენ ეს ადამიანები, ჩამოართვეს ერთმანეთს ხელი. ქართველებს რომ ეჩხუბათ და შერიგებულიყვნენ, ეთნიკური დაპირისპირება იქნებოდა?! ვიცით, რომ მაღაზიაში მოხდა ყოფით ნიადაგზე ჩხუბი და შემდეგ, ვინ ვის დაუძახა... თავისთავად, მეგობრები მეგობრებს ეძახიან ხოლმე, ეს ჩვეულებრივი ამბავია.
რაში გადაიზარდა, ეს უკვე სხვა თემაა და რომც მქონდეს რაიმე ვარაუდები, არც ვისაუბრებდი საჯაროდ იმიტომ, რომ ეს უპასუხისმგებლობა და წაქეზებაა.
შერიგებულ ადამიანებს რატომ უნდა უჩხრიკო, რა მიზეზით იჩხუბეს? როცა შერიგდნენ და ხელი ჩამოართვეს საჯაროდ, იქ მიზეზები აღარც თავად უნდა არკვიონ და არც - ჩვენ. ამისთვის არსებობს სათანადო სტრუქტურები. ამიტომაც იყო იქ ორივე ძალოვანი მინისტრი ჩასული და დარწმუნებული ვარ, იმოქმედებენ, თუ რაიმე მსგავსი არსებობს.
გარდა ამისა, არიან დაშავებულები და სრულიად შესაძლებელია, სამართალდამცავ სტრუქტურებს მოუწიოთ კანონით გათვალისწინებული ზომების გატარება და ამას სარჩული არ უნდა დავუდოთ.
ყოველთვის ასე უნდა ვისაუბროთ - საქართველოში ცხოვრობენ საქართველოს მოქალაქეები, ხდება ჩხუბი, მკვლელობები, სხვა ძალადობა საქართველოს მოქალაქეებს შორის და „ჩასახლებული და გადასახლებული“ არასწორად გამოყენებული ტერმინებია. ამის ახსნა-განმარტება მოქალაქეებს კი არა, მედიასა და პოლიტიკოსებს სჭირდებათ, რადგან ეშლებათ...
- ბატონო ამირან, ალბათ, ვთანხმდებით, რომ ძალიან მძიმე სანახავი იყო დმანისის მოვლენები... ზოგადად, ასეთი მასშტაბური „აფეთქება“ სპონტანურად ხდება ხოლმე, თუ შესაძლოა, არსებობდეს უფრო ღრმა და დაფარული პრობლემა, რომლის გარკვევაც აუცილებელია, რადგან ისევ არ განმეორდეს მსგავსი ინციდენტი?
- სკოლაში გვიჩხუბია, დაახლოებით, 30-ს 30-ზე, რაც სპონტანურად ხდებოდა. ვიღაცამ ვიღაცას შეურაცხყოფა მიაყენა და ვიჩხუბეთ, დიდხანს ვჩხუბობდით, ვერც მილიციამ მოასწრო მოსვლა, ვერც - სკოლამ და სანამ არ დავტყეპეთ კარგად ერთმანეთი, არ მოვისვენეთ. ჩხუბი სპონტანურად ხდება ყოველთვის... დანარჩენზე კი გიპასუხეთ, თუ არის დალექილი რაიმე, ამას მიხედავენ შესაბამისი სამსახურები. ყველაფერი ეს, მედიამ გააზვიადა, როცა ერთსა და იმავე დროს, ერთი ტელევიზია აჩვენებდა კადრებს, როგორ შერიგდნენ და იმავდროულად, მეორე ტელევიზია საუბრობდა, რომ სახელმწიფო ვერ ახერხებდა სიტუაციის დარეგულირებას.
- ისე, ბატონო ამირან, ყველაფერ ამას პოლიტიკურ ჭრილში რომ შეხვედოთ, კარს მომდგარია ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები და საარჩევნო კამპანიის დასაწყისში ხდება მსგავსი სენსიტიური თემის წამოწევა... ხომ არ ვარაუდობთ, რომ შესაძლოა, საქმე განზრახ პროვოკაციასთან, ან კონფლიქტის არასწორი მიმართულებით გაგრძელებასთან გვქონდეს?
- ვარაუდები, რა თქმა უნდა, ბევრს აქვს და ბევრი მოქალაქე გამოთქვამს ეჭვს, რომ ეს იყო პროვოცირებული შიდაპოლიტიკური ძალების მიერ და ვინ მართავს იმ მედიასაშუალებებს, რომლებიც ცდილობდნენ, ისე წარმოეჩინათ, როგორც უმართავი პროცესი და ეჩვენებინათ, რომ ხელისუფლება უსუსურია, რომელიც ვერ აგვარებს პრობლემას, ამის ახსნა, მგონი, არაა ჩვენი მკითხველისთვის საჭირო. ვერც თავს ვაკადრებ და ვერც მკითხველს, რომ ვარაუდების დონეზე ვთქვა, რა მოხდა. შესაძლოა, იყო პროვოცირებული ეს ჩხუბი... შესაძლოა, მართლაც, ყოფით ნიადაგზე მოხდა და შემდეგ ისარგებლეს, ამის ოსტატები კი არიან ჩვენთან, იციან, როგორ გამოიყენონ შიდაპოლიტიკური დაპირისპირებებისთვის მსგავსი ფაქტები, ამის უამრავი მაგალითი მინახავს და როცა მედიასაშულებები დავით გარეჯზე იწყებენ ამ დროს საუბარს, ეს ძალიან ბევრ კითხვას ბადებს.
საერთოდ, ნებისმიერი კრიზისის დროს, მსგავსი მწვავე მოვლენები ეხება ყველას და არ უნდა იყოს საუბარი, რომ ხელისუფლების მოსაგვარებელია ყველაფერი. თითოეული ჩვენგანის მოსაგვარებელია და ყველას გვეხება ეს პრობლემები. ამ დროს კი ისეთი შთაბეჭდილება მექნება ჩვენი საზოაგდოების ნაწილის მიმართ, რომ სხვა ქვეყნიდან გვაკვირდებიან.
- ხელისუფლებასაც მართებს ძალისხმევაცა და ყურადღებაც მსგავსი ფაქტების პრევენციის მიზნით. ამიტომ სთხოვენ ხელისუფლებას პასუხს და უნდა მოსთხოვონ კიდეც, არ მეთანხმებით?
- ხელისუფლება ყოველთვის ყველაფერზეა პასუხისმგებელი, ეს აქსიომაა და რა თქმა უნდა, ხელისუფლების მოსაგვარებელი იყო ეს კონფლიქტური სიტუაციაც. ვთქვი, მხოლოდ ხელისუფლების პრობლემა არ არის-მეთქი, ყველას პრობლემაა, ვინც აქ ვცხოვრობთ. ვიწრო პოლიტიკურ ინტერესებს არ უნდა გადავაყოლოთ და თავზე არ უნდა დავიმხოთ ქვეყანა! ჩვენმა წინაპრებმა მოიტანეს ეს ქვეყანა ჩვენამდე და შთამომავლებს უნდა გადავცეთ. ამ დროს კი მუდმივად დაკავებული ვართ ცეცხლზე ნავთის დასხმით - აი, ამაზე ვსაუბრობდი. ხელისუფლების პასუხისმგებლობას როგორც პერენციაზე, ასევე შემდგომში ზომების მიღებაზე, არ უარვყოფ და არ გამოვრიცხავ, ეს აქსიომაა!