პარლამენტმა მიიღო კანონი, რომლის თანახმადაც, 2025 წლის 1 ივლისიდან სისხლის ჩაბარება დონორს მხოლოდ ნებაყოფლობით შეეძლება. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ამ დროისთვის საქართველოში დამატებით 9 ათასამდე უანგარო დონორი უნდა გამოჩნდეს.

დღეს საქართველოში 23-ზე მეტი სისხლის ბანკია, რომელთა მეშვეობით, წელიწადში 90 000-მდე დონაცია ხდება.

დღევანდელი კანონმდებლობით, სისხლის ჩაბარება შესაძლებელია როგორც ნებაყოფლობით, ისე ანაზღაურების სანაცვლოდ. უანგარო და ფასიანი დონაციების შეფარდება 40/60-ზეა. ხელისუფლებამ მიიჩნია, რომ ეს სისტემა მოძველებული, გაუმართავია და არ არის უსაფრთხო.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სისხლის დაწესებულებათა უმრავლესობა კერძო და მოგებაზე ორიენტირებულია, რის გამოც სისხლის კომპონენტების ხარისხი მოიკოჭლებს. ამასთან, ამ კანონის მიღებას ევროკავშირიც ითხოვდა.

ფასიანი დონაციები „უსაფრთხოების და ეთიკის კუთხით მნიშვნელოვან შეკითხვებს წარმოშობს, ვინაიდან სისხლის დონაციების უმეტესობა მაღალი რისკის მქონე ფასიან დონორებზე მოდის“, - წერია საკანონმდებლო ცვლილების განმარტებით ბარათში.

ხელისუფლება სისხლის სისტემის ცენტრალიზაციას გეგმავს. საქართველოში 20 სისხლის ჩამბარებელი პუნქტი მოეწყობა. ცენტრალური სისხლის დაწესებულებისა და ცენტრალური ლაბორატორიის აღჭურვისათვის სულ 16 150 000 ლარი იქნება საჭირო.

პარლამენტმა მიიღო კანონი, რომლის თანახმადაც, 2025 წლის 1 ივლისიდან სისხლის ჩაბარება დონორს მხოლოდ ნებაყოფლობით შეეძლება. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ამ დროისთვის საქართველოში დამატებით 9 ათასამდე უანგარო დონორი უნდა გამოჩნდეს.

დღეს საქართველოში 23-ზე მეტი სისხლის ბანკია, რომელთა მეშვეობით, წელიწადში 90 000-მდე დონაცია ხდება.

დღევანდელი კანონმდებლობით, სისხლის ჩაბარება შესაძლებელია როგორც ნებაყოფლობით, ისე ანაზღაურების სანაცვლოდ. უანგარო და ფასიანი დონაციების შეფარდება 40/60-ზეა. ხელისუფლებამ მიიჩნია, რომ ეს სისტემა მოძველებული, გაუმართავია და არ არის უსაფრთხო.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სისხლის დაწესებულებათა უმრავლესობა კერძო და მოგებაზე ორიენტირებულია, რის გამოც სისხლის კომპონენტების ხარისხი მოიკოჭლებს. ამასთან, ამ კანონის მიღებას ევროკავშირიც ითხოვდა.

ფასიანი დონაციები „უსაფრთხოების და ეთიკის კუთხით მნიშვნელოვან შეკითხვებს წარმოშობს, ვინაიდან სისხლის დონაციების უმეტესობა მაღალი რისკის მქონე ფასიან დონორებზე მოდის“, - წერია საკანონმდებლო ცვლილების განმარტებით ბარათში.

ხელისუფლება სისხლის სისტემის ცენტრალიზაციას გეგმავს. საქართველოში 20 სისხლის ჩამბარებელი პუნქტი მოეწყობა. ცენტრალური სისხლის დაწესებულებისა და ცენტრალური ლაბორატორიის აღჭურვისათვის სულ 16 150 000 ლარი იქნება საჭირო.

ახალი კანონით, სისხლის ჩასაბარებლად დონორის მხოლოდ წახალისება შეიძლება, მაგალითად, დონორის სიგელის გადაცემა. ამასთან, დაუშვებელი იქნება სისხლის და მისი კომპონენტების საქართველოდან ექსპორტი და საქართველოში იმპორტი, გარდა განსაკუთრებული შემთხვევებისა, ამაში იგულისხმება საგანგებო მდგომარეობა, სტიქიური უბედურება, აგრეთვე, ქვეყანაში სისხლის და სისხლის კომპონენტების ნაკლებობა.

ჯოენის საუნივერსიტეტო ჰოსპიტლის სისხლის ბანკის ხელმძღვანელი მარინა აბაშიძე ამბობს, რომ კანონი ნამდვილად სწორი და მისაღებია, თუმცა, მისი შესრულება ადვილი არ იქნება. უნდა მოიძებნოს ათასობით ადამიანი, ვინც სისხლის უანგაროდ გაღებაზე დათანხმდება.

ვის შეუძლია სისხლის ჩაბარება?

დონორი 18-65 წლის, ჯანმრთელი ადამიანი უნდა იყოს. Მის სისხლს ამოწმებენ ოთხ ინფექციაზე: შიდსზე, С და B ჰეპატიტსა და სიფილისზე. თუმცა, შიდსსა და ჰეპატიტებს აქვთ ე.წ. ფანჯარა, როდესაც დაავადება ჯერ კიდევ არ ჩანს. ამიტომ გადასხმისას შესაძლოა სხვასაც გადაედოს.

დონორმა გასაუბრებაც უნდა გაიაროს, სწორედ აქ არის მნიშვნელოვანი დონორის უანგარობა და გონიერება. თუ კანდიდატმა ყველა ბარიერი გადალახა, დონორობის უფლებას მისცემენ. კიდევ ერთხელ სისხლის ჩაბარება მას ორი თვის შემდეგ შეეძლება, თითო ჯერზე მხოლოდ 450 გრამის.

უხეში გამოთვლებით, დღეს საქართველოში 9 ათასამდე ისეთი დონორია, რომლებსაც სისხლის გადასხმაში ფულს უხდიან. ერთი გადასხმის საფასური დაახლოებით 50 ლარია.

„50 ლარი ის თანხა არაა, ადამიანს ორი თვე ეყოს. ამიტომ ამ 50 ლარს რომ ელოდება ადამიანი, შეიძლება კითხვებზე ბოლომდე გულწრფელად არ გიპასუხოს. დონორის უანგარობა სწორედ სისხლის უსაფრთხოებისთვის არის საჭირო, - ამბობს მარინა აბაშიძე, - რთული იქნება უანგარო დონაციაზე გადასვლა. იმპორტზეც ვერ ვიქნებით დამოკიდებული. საჭიროა მუშაობა, ცნობიერების ამაღლება. განსაკუთრებით ახალგაზრდები არიან მოტივირებულები. 50 კილოზე ნაკლები თუა ადამიანი, მისთვის სისხლის აღება არ შეიძლება, მაგრამ მაინც იხვეწებიან, აგვიღეთო. უნივერსიტეტში აქციები, სწორი კამპანიებია საჭირო. სახელმწიფოს აქვს ამის ბერკეტები და იმედია, გამოიყენებს“.

პირველი უარყოფითი

არსებობს სისხლის რვა ჯგუფი, 4 დადებითი, 4 - უარყოფითი. მოსახლეობის თითქმის 40 პროცენტს სისხლის ჯგუფი პირველი დადებითი აქვს, შემდეგ მოდის მეორე დადებითი, მერე - მესამე და მეოთხე დადებითები. ამის შემდეგ უკვე უარყოფითი ჯგუფებია. მეოთხე უარყოფითი ჯგუფის სისხლი მოსახლეობის მხოლოდ 1 პროცენტს თუ ექნება.

„პირველი და მეორე დადებითი ჯგუფის სისხლი ყველაზე მეტი უნდა მოიმარაგო, რადგან ხშირად სჭირდებათ. ყოველთვის უნდა გქონდეს პირველი უარყოფითიც, ყველას გადაესხმება. თან ზედმეტიც არ არის საჭირო, სისხლს 35 დღე აქვს ვადა. საცოდაობაა, ადამიანს სისხლი აუღო და ვერ გამოიყენო“, - ამბობს მარინა აბაშიძე.

სისხლის უანგარი დონორების მოსაძებნად ექიმები ხშირად სხვადასხვა დაწესებულებაში დადიან, იქ, სადაც სულ მცირე 15 თანამშრომელია. ზოგი თანხმდება დონორობას, ზოგი - არა.

„ბევრს ნემსის შიში აქვს, ზოგს სიხლის დანახვა არ შეუძლია, კიდევ ბევრია, ვინც ამბობს, სისხლს არ ჩავაბარებო. თუ რატომ, ეს ვერ ამოვხსენი. ერთმა ისიც კი მითხრა, მხოლოდ ბავშვისთვის გავიღებ სისხლსო. ალბათ, არა აქვთ გაცნობიერებული, ამით რას აკეთებენ. სულ ვეუბნები, რომ სისხლი მძიმე, უკიდურესად მძიმე ან სიკვდილ-სიცოცხლის ზღვარზე მყოფ ადამიანს სჭირდება“, - ამბობს მარინა აბაშიძე.

2025 წლამდე სახელმწიფოს მოუწევს, რაც შეიძლება მეტ ადამიანს აუხსნას, რამდენად მნიშვნელოვანია სისხლის დონაცია.

„მახსოვს, სამსახურში ვიყავი, დიღომში, მორბენალ სტრიქონზე განცხადება გავიდა, ჩვილისთვის დონორი სჭირდებოდათ. იქვე ვიყავი და მივირბინე. მაშინ გავხდი პირველად დონორი. გამოსვლისას ბავშვის მამა შემხვდა და დიდხანს მიხდიდა მადლობას“, - ამბობს დათო ენუქიძე, რომელიც უკვე 12 წელია დონორების ბაზაშია და 25-ჯერ მაინც ჩაუბარებია სისხლი. სისხლს სამ-ოთხ თვეში ერთხელ უანგაროდ აბარებს, მაშინ როცა მისი ჯგუფი სჭირდებათ - მესამე უარყოფითი.

წყარო: რადიო თავისუფლება

საქართველოში, 286 სამედიცინო დაწესებულება, რომელიც საყოველთაო ჯანდაცვის სისტემაშია ჩართული, საერთაშორისო აკრედიტაციის გასავლელად ემზადება, რადგან მთავრობის გადაწყვეტილებით, საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაში ჩართული ყველა კლინიკა ვალდებულია, მსოფლიო დონის სტანდარტები დააკმაყოფილოს და საერთაშორისო აკრედიტაციის ორგანოს აღიარება მოიპოვოს. განსაზღვრულია პირობები და ვადა 2025 წლის პირველი იანვარია.

რას გულისხმობს საერთაშორისო აკრედიტაციის მოპოვება, რატომაა ეს მნიშვნელოვანი საქართველოს მოსახლეობისთვის და ზოგადად, რა უნდა ვიცოდეთ კლინიკების აკრედიტაციაზე? - „ვერსია“  პროფესორს, მედიცინის დოქტორს, „აკრედიტაცია კანადას“ წარმომადგენელს საქართველოში, გიორგი ფხაკაძეს ექსკლუზიურად ესაუბრა.

- ბატონო გიორგი, თქვენ აკრედიტაციის ერთ-ერთ ორგანიზაციას - „აკრედიტაცია საქართველოს“ წარმოადგენთ ჩვენს ქვეყანაში. რას ნიშნავს საერთაშორისო აკრედიტაცია კლინიკებისთვის და რას შეცვლის ეს ჩვენს ქვეყანაში?

- დავიწყოთ იმით, რომ აკრედიტაციასა და სერტიფიკაციას შორის დიდი განსხვავებაა. ISO-ს საერთაშორიშო სერტიფიკაცია საქართველოში უკვე ცნობილია, ბევრი ქარხანა და წარმოებაა აკრედიტებული ISO-ს მიერ. მაგალითისთვის ვიტყვი, რომ ინდოეთში საპირფარეშოები ISO-ს მიერაა სერტიფიცირებული. ამიტომ, ზოგჯერ მეცინება ხოლმე, ზოგი კომპანია ისე ამაყობს ამ სტანდარტით, მაგრამ როცა ვსაუბრობთ აკრედიტაციაზე, ეს სულ სხვა პროცესია და ეს არ არის სტანდარტიზაცია. თუ ISO იმას უყურებს, დოკუმენტაცია არის თუ არა მოწესრიგებული, აკრედიტაცია, ამასთან ერთად, აკონტროლებს იმას, რომ პროცესები უნდა იყოს დალაგებული.

მსოფლიოში, სამედიცინო დაწესებულებების აკრედიტაციის პროცესი ინტენსიურად, 90-იანი წლებიდან დაიწყო, მაგრამ აკრედიტაციის მიმნიჭებელი პირველი ორგანო 1951 წელს, აშშ-ში ჩამოყალიბდა, რომელსაც ჰქვია Joint Commission და რომლის ძირითადი ფუნქცია სამედიცინო დაწესებულებების სტანდარტიზაციაა. 1958 წელს, მეორე ასეთი ორგანიზაცია - „აკრედიტაცია კანადა“ ჩამოყალიბდა ანუ, პრაქტიკულად, ყველაზე ძველი ორგანიზაციები მსოფლიოში ეს ორია. აშშ-ში, საავადმყოფოების უმრავლესობა აკრედიტებულია Joint Commission-ის მიერ, ხოლო კანადაში - „აკრედიტაცია კანადას“ მიერ.

შემდეგ შეიცვალა კანონმდებლობა აშშ-სა და კანადაში, აშშ-ის ფედერალურმა მთავრობამ გადაწყვიტა, რომ თუ ვინმეს უნდოდა, მიეღო ერთი დოლარიც კი ფედერალური მთავრობისგან, მაშინ უნდა ჰქონოდა Joint Commission-ის აკრედიტაცია. ეს კი იმის მანიშნებელი იყო, რომ საავადმყოფო აკმაყოფილებდა სტანდარტებს. ასე დაიწყო აკრედიტაციის მეშვეობით საავადმყოფოებსა და სახელმწიფოებთან ურთიერთობები. კანადაშიც აბსოლუტურად იგივე კონცეფციაა, რომელიც შემდეგ გადაიღეს ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებმა. 90-იან წლებში, ამ ორმა ორგანიზაციამ დაიწყო საერთაშორისო დონეზე მუშაობა. ასე ჩამოყალიბდა Joint Commission International - JCI და  „კანადა აკრედიტაცია“ დარჩა ამ სახელწოდებით, მათთან ერთად ათეულობით ორგანიზაცია შეიქმნა, რადგან აკრედიტაციაც დიდი მოთხოვნა იყო.

შესაბამისად, 90-იან წლებში, ჩამოყალიბდა საერთაშორისო ორგანიზაცია ჟენევაში, რომელიც არის აკრედიტაციის მიმნიჭებელი ორგანიზაციების აკრედიტატორია. პარალელურად, მაგალითად, საფრანგეთმა გადაწყვიტა, რომ უარი ეთქვა საერთაშორისო სტანდარტებზე, რადგან ჰქონოდა საკუთარი, ეროვნული და ერთის გარდა, ყველა საავადმყოფო საფრანგეთში, აკრედიტაციის მიმნიჭებელი ეროვნული ორგანიზაციის მიერაა აკრედიტებული.

ორგანო რომ ჩაითვალოს საერთაშორისოდ, თავად უნდა იყოს აკრედიტირებული და მისი სტანდარტები უნდა იყოს საერთაშორისო დონის. სამწუხაროდ, საქართველოში ბევრი ორგანიზაციაა, რომლებიც არ არიან აკრედიტირებულნი, როგორც საერთაშორისო ორგანიზაციები. ეს იგივეა, მე და თქვენ რომ ჩამოვაყალიბოთ ორგანიზაცია და ვთქვათ, რომ საერთაშორისოა. მეორე საკითხია სტანდარტები, რომელთა მიხედვითაც, საავადმყოფოებში პროცესები უნდა იყოს საერთაშორისო დონის შესაბამისი...

- ბატონო გიორგი, რა ვითარებაა საქართველოში, კლინკების აკრედიტაციის კუთხით?..

- საქართველოს ჯანდაცვის სფეროში რევოლუციური რამ მოხდა შარშან, როცა პრემიერ-მინისტრმა ღარიბაშვილმა წინასაახალწლოდ თქვა, რომ ქვეყანა უნდა გადავიდეს ხარისხიან ჯანდაცვაზე. მაშინ მან განაცხადა, რომ საქართველოში ყველა კლინიკა გაივლის საერთაშორისო აკრედიტაციას. იანვარშივე, ჯანდაცვის მინისტრის ბრძანებით დადგინდა, რომ ყველა სამედიცინო დაწესებულებას, რომელსაც სურს, მიიღოს სახელმწიფოსგან დაფინანსება, უნდა ჰქონდეს საერთაშორისო აკრედიტაცია. ეს არის კარგი პრაქტიკა ანუ პრემიერის გადაწყვეტილება სწორი იყო.

ჯანდაცვის მინისტრის ბრძანებაში მითითებული იყო ექვსი ორგანიზაცია, რომელთაც შეუძლიათ, აკრედიტაცია ჩაუტარონ კლინიკებს საქართველოში, მაგრამ იმ ექვსიდან, მხოლოდ ოთხია საერთაშორისო, ხოლო ორი მათგანი რატომ მოხვდა იმ სიაში, ვერ მივხვდი, რადგან ისინი არ აკმაყოფილებენ ჯანდაცვის მინისტრის ბრძანებას, სადაც მითითებულია, რომ ორგანიზაცია უნდა იყოს საერთაშორისო და აუცილებლად აკრედიტირებული.

საქართველოში რამდენიმე საერთაშორისო დონის ორგანიზაციამ უკვე დაიწყო აკრედიტაციაზე მუშაობა. ფლაგმანი იყო „მედიქლაბი“, რომელმაც პირველმა მიიღო Joint Commission International-ის აკრედიტაცია.

როგორც იცით, ჟენევაში ვმუშაობ, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციაში, მაგრამ რადგანაც დავინახე, რომ აკრედიტაციის პროცესი ძალიან მნიშვნელოვანი და საჭიროა ჩვენი ქვეყნისთვის, მივიღე გადაწყვეტილება, ჩავრთულიყავი ამ პროცესში. ამ მიზნით, დავუკავშირდი ყველაზე მსხვილ ორგანიზაციას მსოფლიოში, „აკრედიტაცია კანადას“, რომლის აკრედიტაცია გავლილი აქვს 15 000-მდე სამედიცინო დაწესებულებას მსოფლიოში. ჩემი მიზანი იყო, საქართველოში სისტემა დანერგილიყო და ჩამოგვეყალიბებინა ოფისი, რაც ადგილობრივი, ქართველი სპეციალისტების გაზრდაშიც დაგვეხმარებოდა, ასევე ადგილობრივი სპეციალისტებისთვის ჩაგვეტარებინა საერთაშორისო დონის ტრენინგები, რაც რთული პროცესი იყო, თუმცა შევძელით და დღეს, „აკრედიტაცია კანადას“ ოფისი საქართველოშია, სადაც ვმუშაობთ 12-კაციანი გუნდი. იანვრიდან დავიწყეთ ტრენინგები საერთაშორისო ექსპერტების მიერ და ახლა, საქართველოს ჰყავს საერთაშორისო სტანდარტების დამნერგავი, ძლიერი გუნდი.

საქართველოში, 14 სამედიცინო დაწესებულებასთან ინტენსიურად დავიწყეთ აკრედიტაციის პროცესი, ჩვენი მრჩევლები შედიან სამედიცინო დაწესებულებებში და საავადმყოფოსთან ერთად გადიან ყველა საკითხს, რაც ეხება საერთაშორისო აკრედიტაციას. რთულია ქვეყანაში საერთაშორისო სტანდარტების დანერგვა, როცა ამის გამოცდილება არ გვქონია. დავარწმუნე კანადელები, რომ ამ მეთოდით წავსულიყავით საქართველოში, რათა მრჩევლების ძირითადი გუნდი ყოფილიყო ქართველების და არა - უცხოელების.

ზოგადად, აკრედიტაციის პროცესი ერთიდან სამ წლამდე გრძელდება. ჯანდაცვის მინისტრის მოთხოვნით, აკრედიტაციის პროცესში, ამ წლის ბოლომდე, ყველა საავადმყოფომ, რომელიც ჩართულია საყოველთაო ჯანდაცვაში, უნდა წარადგინოს კონტრაქტი, ხელშეკრულება, რომ მათ დაიწყეს ეს პროცესი რომელიმე საერთაშორისო ორგანიზაციასთან. თუ არ წარადგენენ, იანვრიდან შეუწყდებათ საყოველთაო დაფინანსება.

თუ 2025 წლის პირველი იანვრისთვის, საავადმყოფოებს მინიჭებული არ ექნებათ საერთაშორისო აკრედიტაცია, ვერ მიიღებენ საყოველთაო ჯანდაცვის დაფინანსებას. შესაბამისად, ვინაიდან ეს პროცესი რთულია, გადავწყვიტეთ, ეს მეთოდი აგვერჩია - 12 მრჩეველი, ყოველ კვირა, სამი საათის განმავლობაში, სამედიცინო დაწესებულებაში მიდის და ადგილზე უხსნის, უმეორებს ყველა მნიშვნელოვან საკითხს აკრედიტაციის შესახებ.

- ბატონო გიორგი, კლინიკები აკრედიტაციის მიმნიჭებელ ორგანიზაციებს უხდიან საფასურს, არა?

- ეს მომსახურება არის ფასიანი და საავადმყოფიები იხდიან ამ საფასურს. ჩემი ინტენსიური მოლაპარაკების შედეგად, შეუძლებელი შევძელი და საქართველოში „აკრედიტაცია კანადას“ მომსახურების ფასი ძალიან დაბალია, სხვა ქვეყნებისგან განსხვავებით... ჩვენ ჩავდეთ რესურსი, ენერგია და ინვესტიცია ქართველ ექსპერტებში, რომლებიც ჩვენი ეროვნული საგანძურია. ქართველ ექსპერტებს არ ექნებათ უფლება, ჩაუტარონ ექსპერტიზა ქართულ საავადმყოფოებს, რადგან ინტერესთა კონფლიქტია, მაგრამ ისინი იქნებიან შემფასებლები სხვა ქვეყნებში. ეს ექსპერტები დაეხმარებიან ქართულ საავადმყოფოებს, რომ გაიარონ საერთაშორისო აკრედიტაცია.

- მას შემდეგ, რაც გაივლიან აკრედიტაციას, ხომ არ არის მოსალოდნელი, რომ მომსახურების ფასს გაზრდიან ქართული საავადმყოფოები?

- სტანდარტების ჩამოყალიბება და ხარისხის ამაღლება, საბოლოო ჯამში, მოსახლეობისთვის ჯანდაცვის ფასს დაწევს. არ ვაჭარბებ და ფაქტია, რომ საქართველოში, ხუთ სხვადასხვა საავადმყოფოში რომ მიხვიდეთ ტესტის ჩასატარებლად, მიიღებთ ხუთ განსხვავებულ პასუხს-დიაგნოზს ანუ რეალურად, გგონიათ, რომ იაფად იღებთ, მაგრამ სინამდვილეში, ძვირი გიჯდებათ ეს სერვისი, რადგან ერთის ნაცვლად, ხუთ ექიმთან მიდიხართ იმიტომ, რომ ხარისხია დაბალი. როცა საავადმყოფო აკრედიტირებულია, ე.ი. იქ ხარისხის თემა დალაგებულია და სხვა საავადმყოფოში წასვლის საჭიროება აღარაა, რადგან სრულ მომსახურებას იღებ და უფრო იაფი გიჯდება. შეიძლება, საავდმყოფომ თქვას, რომ ინვესტიცია ჩავდე, რათა ხარისხი კიდევ უფრო გავაუმჯობესოო და ამიტომ ერთეულის ფასმა აიწიოს, მაგრამ საბოლოო ჯამში, მოსახლეობისთვის ჯანდაცვის მომსახურების მიღება უფრო იაფი გამოდის.

მაგალითად, „აკრედიტაცია კანადა“ არ ითხოვს ინფრასტრუქტურის შეცვლას სამედიცინო დაწესებულებაში, არამედ, ვუყურებთ პროცესების დალაგებას - არსებულ ფიზიკურ გარემოში, როგორ შეიძლება პროცესები ისე დალაგდეს, რომ პაციენტისთვის უსაფრთხო იყოს...

 ავტორი-თათია გოჩაძე

ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურმა კანონდარღვევით მოქმედი 18 აფთიაქი გამოავლინა.

უწყების ინფორმაციით, აფთიაქებს არ გააჩნდათ საქმიანობის ნებართვა და რეცეპტის გარეშე ყიდდნენ სხვადასხვა ფსიქოტროპულ და სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებულ მედიკამენტებს. ამ ეტაპზე, სისხლისსამართლებრივი დევნა 33 ადამიანის მიმართაა დაწყებული.

„მიმდინარე წლის ივნისს-აგვისტოს პერიოდში, თბილისის, სამეგრელოს, შიდა ქართლისა და კახეთის რეგიონებში გატარებული კომპლექსური ღონისძიებების შედეგად, გამოვლენილ იქნა კანონდარღვევით მოქმედი 18 აფთიაქი.

გატარებული ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებების შედეგად, დადგენილ იქნა, რომ ხსენებულ სააფთიაქო დაწესებულებებს არ გააჩნდათ საქმიანობისათვის საჭირო შესაბამისი ნებართვები, საიდანაც რეცეპტის გარეშე ახდენდნენ სხვადასხვა დასახელების ფსიქოტროპული და სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული მედიკამენტების რეალიზაციას.

საგამოძიებო მოქმედებების შედეგად, ამოღებულია დიდი ოდენობით ფსიქოტროპული მედიკამენტი, მათი რეალიზაციიდან მიღებული თანხა, ინფორმაციის შემცველი კომპიუტერული ტექნიკა და დოკუმენტაცია.

ამ ეტაპზე სისხლისსამართლებრივი დევნა განხორციელებულია 33 პირის მიმართ. გამოძიება გრძელდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 192-ე მუხლით, რაც სასჯელის სახით ითვალისწინებს თავისუფლების აღკვეთას 1-დან 3 წლამდე ვადით“,- აღნიშნულია უწყების განცხადებაში.

დედაქალაქის მერიის ინფორმაციით, თბილისის საბავშვო ბაგა-ბაღებში ახალი, 2023-2024 სააღმზრდელო წელი 18 სექტემბერს დაიწყება.

ბაგა-ბაღების მართვის სააგენტო ახალ სააღმზრდელო წელს სამი ახალი საბავშვო ბაღით ხვდება – სამგორის რაიონში გაიხსნება N130 საბავშვო ბაღის შენობა, ჩუღურეთის რაიონს N125 ბაღის შენობა შეემატება, კრწანისის რაიონში კი, აღსაზრდელებს პირველად N108 საბავშვო ბაღი მიიღებს.

ბაღების მშენებლობის პარალელურად, ზაფხულში 100-ზე მეტ საბავშვო ბაღში ჩატარდა ინფრასტრუქტურის მოწესრიგების სამუშაოები, რათა ახალი სააღმზრდელო წლიდან პატარებს კიდევ უფრო კეთილმოწყობილი და უსაფრთხოგარემო დახვდეთ.

„აღსანიშნავია, რომ წელს პირველად, თბილისის საბავშვო ბაგა-ბაღების მართვის სააგენტომ აღსაზრდელთა რეგისტრაცია ახალი წესით განახორციელა, რის შედეგადაც მაქსიმალურად დავაკმაყოფილეთ მოთხოვნა საჯარო ბაგა-ბაღებზე და ახალი სააღმზრდელო წლისთვის 15 000-ზე მეტი აღსაზრდელია უკვე დარეგისტრირებული, დედაქალაქს კი, ჯამში, 188 ბაღი ემსახურება“, – განაცხადა თბილისის საბავშვო ბაგა-ბაღების მართვის სააგენტოს ხელმძღვანელმა, გოგი ჩიქოვანმა.

18 სექტემბერს თბილისის ყველა საბავშვო ბაგა-ბაღში პატარა აღსაზრდელებს საზეიმო და მხიარული ღონისძიებებით დახვდებიან.

საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი პირველკურსელებს ერთიანი ეროვნული გამოცდების წარმატებით ჩაბარებას ულოცავს.

როგორც მთავრობის მეთაური აღნიშნავს, განათლებული ახალგაზრდობა - ქვეყნის წინსვლისა და ძლიერების, მისი უკეთესი ხვალინდელი დღის აუცილებელი პირობაა. ამიტომ, განათლება მთავრობისთვის, პირადად პრემიერისთვის უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტია და ყველაფერს გააკეთებს იმისთვის, რომ მაქსიმალურად შეუწყოს ხელი განვითარებაში.

“ჩემო ახალგაზრდა მეგობრებო, ძვირფასო პირველკურსელებო,

გულითადად გილოცავთ ყველას, ვინც წარმატებით ჩააბარეთ ერთიანი ეროვნული გამოცდები.

ეს უმნიშვნელოვანესი მიღწევა თქვენი შრომის, სწავლისა და მონდომების დამსახურებული შედეგია. ამავე დროს, ეს არის ცხოვრების სრულიად ახალი ეტაპის დასაწყისი. მჯერა, რომ ცოდნის დაუფლების, პიროვნული განვითარებისა და პროფესიული სრულყოფის პროცესს საკუთარი მომავლისა და სამშობლოს წინაშე დიდი პასუხისმგებლობით წარმართავთ.

განათლებული ახალგაზრდობა - ქვეყნის წინსვლისა და ძლიერების, მისი უკეთესი ხვალინდელი დღის აუცილებელი პირობაა. ამიტომ, განათლება ჩვენი მთავრობისთვის, პირადად ჩემთვის უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტია და ყველაფერს გავაკეთებთ, რომ მაქსიმალურად შეგიწყოთ ხელი განვითარებაში.

კიდევ ერთხელ გილოცავთ და წარმატებულ, საინტერესო სტუდენტობის გზას, თქვენ მიერ დასახული მიზნების მიღწევას გისურვებთ”,-აღნიშნავს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი.

2022 – 2023 სასწავლო წლისთვის სახელმწიფოს მიერ სრულად დაფინანსებული საგანმანათლებლო პროგრამები (ე.წ. უფასო ფაკულტეტები) უკვე დამტკიცდა და დღეს, 12 აგვისტოს გამოქვეყნდა.

მინისტრის ბრძანება 2022 – 2023 სასწავლო წელს საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებზე პროგრამული დაფინანსების გაცემის წესისა და პირობების დამტკიცების თაობაზე ორ დანართს აერთიანებს, სადაც სახელმწიფოს მიერ სრულად დაფინანსებული საგანმანათლებლო პროგრამებია მოცემული

ჯერ ცნობილი არ არის რომელ მათგანზე რამდენი ადგილია გამოყოფილი, თუმცა ინფორმაცია ამის შესახებაც გამოქვეყნდება.

EDU.ARIS.GE – გთავაზობთ ე.წ უფასო ფაკულტეტებს უნივერსიტეტების მიხედვით:

სსიპ – ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი:

ქართული ფილოლოგია; ისტორია; არქეოლოგია; ფილოსოფია; დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საგანმანათლებლო პროგრამა; მათემატიკა; ფიზიკა; ქიმია; ბიოლოგია; ეკონომიკა.

სსიპ – საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი:

მშენებლობა; ენერგეტიკა და ელექტროინჟინერია; არქიტექტურა; მათემატიკა; საინჟინრო ფიზიკა; აგრარული ტექნოლოგიები; სასურსათო ტექნოლოგია; სატყეო საქმე; აგროინჟინერია; მეცხოველეობა; აგრონომია; ნიადაგისა და წყლის რესურსების ინჟინერია; ქიმია; მექანიკის ინჟინერია და ტექნოლოგია; სამრეწველო ინჟინერია და ტექნოლოგია; სამთო და გეოინჟინერია; საინჟინრო გეოდეზია; გეოლოგია; საინჟინრო უსაფრთხოება და საგანგებო სიტუაციების მართვა; მართვის სისტემები, ავტომატიზაცია და ტესტ-ინჟინერინგი; ბიოსამედიცინო ინჟინერია; მეტალურგია; მასალათმცოდნეობა; მევენახეობა და ენოლოგია; მთის მდგრადი ტურიზმი და მასპინძლობის მენეჯმენტი; მთიანი რეგიონების ორგანული ფერმერული სისტემების მართვა; ბუნებრივი საფრთხეები, მდგრადი გარემო და დაცვა; მთის სოფლის გარემოს მდგრადი განვითარება; ქიმიური და ბიოლოგიური ინჟინერია; გარემოსდაცვითი ინჟინერია; ციფრული სატელეკომუნიკაციო სისტემები; ტრანსპორტი.

სსიპ – ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი:

ჰუმანიტარული მეცნიერებები: ქართული ფილოლოგია (ძირითადი და დამატებითი სპეციალობა); ჰუმანიტარული მეცნიერებები: ისტორია (ძირითადი და დამატებითი სპეციალობა); ჰუმანიტარული მეცნიერებები (არქეოლოგია); ფილოსოფია (ძირითადი და დამატებითი სპეციალობა); დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის განათლების (I-VI კლასები) ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგიტრო პროგრამა; მათემატიკა (ძირითადი და დამატებითი სპეციალობა); ფიზიკა (ძირითადი და დამატებითი სპეციალობა; არქიტექტურა; ბიოლოგია (ძირითადი და დამატებითი სპეციალობა).

სსიპ – აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი:

ქართული ენა და ლიტერატურა; არქეოლოგია; ისტორია; მათემატიკა; ბიოლოგია; ეკონომიკა; მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა (დაწყებითი განათლება); ელექტრული ინჟინერია; მშენებლობა; აგრონომია; სასურსათო პროდუქტთა ტექნოლოგია და ექსპერტიზა; ტექნიკური სისტემები და ტექნოლოგიები აგრობიზნესში; საკვები პროდუქტების ტექნოლოგია და უვნებლობა; გერმანული ენა და ლიტერატურა; ფრანგული ენა და ლიტერატურა; აღმოსავლური ფილოლოგია; ქიმია; ეკოლოგია; გეოგრაფია; გამოყენებითი ბიომეცნიერებები (ბიოტექნოლოგიები); სატრანსპორტო საშუალებების სერვისი და ექსპერტიზა; საწარმოო პროდუქციის ხარისხის მართვა და ტექნიკური ექსპერტიზა; გამოყენებითი დიზაინი; ფარმაცევტული და კოსმეტიკური ტექნოლოგიები; გარემოს დაცვის ინჟინერია და გამოყენებითი ეკოლოგია.

სსიპ – სამცხე-ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტი:

ისტორია; ქართული ფილოლოგია; ინგლისური ფილოლოგია; დაწყებითი განათლების მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა; ეკონომიკა; ინფორმაციული ტექნოლოგიები; აგრონომია; ეკოლოგია; საჯარო მმართველობა; ვეტერინარიის ინტეგრირებული სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა.

სსიპ − იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტი:

დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა; ისტორია; ქართული ენა და ლიტერატურა; ბიოლოგია; სასურსათო ტექნოლოგია; აგრონომია; ეკონომიკა.

სსიპ – ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი:

ეკონომიკა; ზოგადი განათლების დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა; მშენებლობა; აგრარული ტექნოლოგიები; ქართული ფილოლოგია; ისტორია; ბიოლოგია; ქიმია; ფიზიკა; მათემატიკა.

სსიპ – სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი:

მათემატიკა; ქიმია; ბიოლოგია; ფიზიკა; ქართული ფილოლოგია; არქეოლოგია; ისტორია; აფხაზური ფილოლოგია; დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის მომზადების საბაკალავრო-სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა დაწყებითი საფეხურის; ეკონომიკა.

სსიპ – შოთა მესხიას ზუგდიდის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი:

ისტორია; ქართული ფილოლოგია; ინგლისური ფილოლოგია; საჯარო მმართველობა; ზოგადი განათლების დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა.

სსიპ – გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი:

ქართული ფილოლოგია; ინგლისური ფილოლოგია; ისტორია; ზოგადი განათლების დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო საგანმანათლებლო პროგრამა; ბიოლოგია; ეკონომიკა; საჯარო მმართველობა; ინფორმაციული ტექნოლოგიები.

პროგრამული დაფინანსების მიღებაზე უფლებამოსილი უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებები და მათთვის გამოყოფილი პროგრამული დაფინანსების მოცულობები

პროგრამული დაფინანსების მიღებაზე უფლებამოსილია სახელმწიფოს მიერ დაფუძნებული შემდეგი უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებები (შემდგომში − უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულება):

ა) სსიპ – ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2,524,500.00 ლარი;

ბ) სსიპ – საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი 3,966,750.00 ლარი;

გ) სსიპ – ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი 900,000.00 ლარი;

დ) სსიპ – აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2,124,000.00 ლარი;

ე) სსიპ – ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 967,500.00 ლარი;

ვ) სსიპ – სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 562,500.00 ლარი;

ზ) სსიპ – იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 587,250.00 ლარი;

თ) სსიპ – სამცხე-ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 659,250.00 ლარი;

ი) სსიპ – გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი 207,000.00 ლარი;

კ) სსიპ – შოთა მესხიას ზუგდიდის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი 225,000.00 ლარი.

იხილეთ დეტალური ბრძანება დანაღთებითურთ:

2022 – 2023 სასწავლო წელს საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებზე პროგრამული დაფინანსების გაცემის წესისა და პირობების დამტკიცების თაობაზე

აქვე იხილეთ კიდევ ერთი ბრძანება:

2022-2023 სასწავლო წლისათვის სახელმწიფო სასწავლო გრანტის წლიური მოცულობების, ოდენობებისა და პროგრამული დაფინანსების მოცულობის განსაზღვრის შესახებ

გაწევრიანდი ჯგუფში “აბი გლუკოზა აბიტურიენტებისთვის” და გაიგე ყველა საჭირო სიახლე

განახლებადი ინფორმაცია გამოცდების შესახებ

ქართველი მწერლები, მთარგმნელები, გამომცემლები და ლიტერატურის სფეროში დასაქმებული ადამიანები აცხადებენ, რომ წყვეტენ კულტრის სამინისტროსთან და „მის პარტიულ დაქვემდებარებაში მოქცეულ მწერალთა სახლთან“ თანამშრომლობას და მონაწილეობას აღარ მიიღებენ საქართველოს კულტურის, სპორტის და ახალგაზრდობის სამინისტროსა და მწერალთა სახლის მიერ ინიცირებულ, დაფინანსებულ და მართულ პროექტებში.

განცხადებაზე ხელმომწერებს მიაჩნიათ, რომ „ლიტერატურა ნებისმიერი პოლიტიკური ძალის ვიწრო პარტიულ ინტერესებზე მაღლა დგას, რამდენად მნიშვნელოვნადაც არ უნდა მიაჩნდეთ ეს ინტერესები თავად ამ პარტიის წარმომადგენლებს“ შეესაბამისად „ლიტერატურული პროცესი უნდა იყოს თავისუფალი პოლიტიკური გავლენებისგან და ქმნიდეს ნდობას მასში მონაწილე ნებისმიერი პოლიტიკური შეხედულების,რელიგიური თუ იდეოლოგიური მრწამსის მქონე საქართველოს მოქალაქისთვის“.

განცხადების ავტორებით თანახმად „ინსტიტუციები, რომელიც წარმართავს კულტურულ პოლიტიკას და ლიტერატურულ პროცესს, უნდა იყოს ღია და ინკლუზიური და იმართებოდეს გამჭვირვალედ და დემოკრატიული პრინციპების დაცვით“, როგორი ინტუტუციასცა წარმოადგენდა მწერლის სახლი წლების განმავლობაში.

„მწერალთა სახლის დირექტორად მმართველი პარტიის წარმომადგენლის დანიშვნა ყოველგვარი დემოკრატიული პროცესის და სფეროში დასაქმებულ ადამიანებთან კონსულტაციის გარეშე, ძალაუფლების მქონეთა ავტოკრატიული მისწრაფებების გამოხატულებაა და ეწინააღმდეგება საქართველოს გაცხადებულ სწრაფვას ევროინტეგრაციისკეს“,- ნათქვამია განხადებაში.

მისი ხელმომწერები აცხადებენ რომ ქართული ლიტერატურის საერთო ეროვნულ მნიშვნელობის გაცნობიერებით თავს ვალდებულად თვლიან გააკეთონ „ყველაფერი, რათა საქართველომ გაარღვიოს მის გარშემო რუსეთის მიერ შექმნილი კულუტურული იზოლაციის კედელი, წინამდებარე განცხადებაზე ხელმოწერით უარს ვამბობთ ნებისმიერი ტიპის თანამშრომლობაზე კულტურის, სპორტის და ახალგაზრდობის სამინისტროსთან და მის პარტიულ დაქვემდებარებაში მოქცეულ მწერალთა სახლთან.“

ბოიკოტი გულისხმობს საქართველოს კულტურის, სპორტის და ახალგაზრდობის სამინისტროს და მწერალთა სახლის მიერ ინიცირებულ, დაფინანსებულ და მართულ ნებისმიერ პროექტში მონაწილეობის მიღებაზე უარის თქმას.

„განურჩევლად მათი ფორმისა და შინაარსისა, იქნება ეს: ადგილობრივი წიგნის პრეზენტაციები და სხვა საჯარო ღონისძიებები, მთარგმნელობითი და სარეზიდენციო პროგრამები, თუ სხვადასხვა ქვეყნის წიგნის ბაზრობები, საერთაშორისო ფესტივალები და სხვა მნიშვნელოვანი ფორუმები, რომელშიც აქამდე საქართველოს ეროვნული სტენდით და მის ფარგლებში დაგეგმილი ღონისძიებების მონაწილეებად ვიყავით წარმოდგენილნი. ქართული ლიტერატურული პროცესის სიცოცხლე და მუდმივი განვითარება ჩვენი ქვეყნის საერთო ეროვნული ინტერესია და ჩვენ ვაცხადებთ, რომ გამოვიყენებთ ყველა პლატფორმას, რათა ქართულ კულტურაში მიმდინარე სახიფათო ავტორიტარული ტენდენციები ცხადი გახდეს ჩვენი საერთაშორისო პარტნიორებისა და საქართველოს ერთგული მეგობრებისთვის, ამავდროულად უზრუნველვყოფთ რომ ყველა საერთაშორისო პლატფორმაზე ვიყოთ წარმოდგენილი ალტერნატიული ფორმით, ისევე როგორც შევეცდებით თავად მოვიპოვოთ დაფინანსების წყაროები მთარგმნელობითი და სარეზიდენციო პროგრამების, საერთაშორისო პლატფორმებში ჩართვის და ქართული ლიტერატურისთვის სხვა მნიშვნელოვანი პროექტების შეუფერხებელი მუშაობისთვის“.

ბოიკოტი იწყება 4 სექტემბრიდან, ვინაიდან განცხადებაზე ხელმომწერების თანახმად, ამ დღის შემდეგ „მწერალთა სახლს მმართველი პარტიის მიერ დანიშნული კანდიდატი ჩაიბარებს“. ბოიკოტი „გაგრძელდება იქამდე, ვიდრე მის ხელმძღვანელს არ აირჩევს დარგის სპეციალისტებისგან შემდგარი კომისია.ხელოვნება ცოცხალი, დამოუკიდებელი და პოლიტიკურია!“, ნათქვამია განცხადებაში, რომელსაც

ხელს აწერენ:

ირაკლი კაკაბაძე (იაკი კაბე)
რატი მუჯირი
დავით გორგილაძე
ლელა კოდალაშვილი
ნათია გიორგაძე
ნინო ჭინჭარაული
თორნიკე სიბაშვილი
მაკა კასრაძე
ნატო ალხაზიშვილი
ბესო სოლომანაშვილი
ირაკლი ლომოური
მაკა ლდოკონენი
ზაალ ანდრონიკაშვილი
ირინე ჭოღოშვილი
თაკო ლონდარიძე
ეკატერინე ტოგონიძე
გიორგი ხარაიშვილი
ელენე ჯაფარიძე
ზურა პაპიაშვილი
ლელა დუმბაძე
ნატო დავითაშვილი
მაშო სამადაშვილი
მაია კუდავა
ზვიად კვარაცხელია
ნათია ორმოცაძე
თინა მამულაშვილი
ხათუნა თავდგირიძე
ანდრო დადიანი
ლიკა ჩაფიძე
მედეა იმერლიშვილი
თეკლა ქველაძე
ნანა აბულაძე
მაია ლიპარტელიანი
ნინო ნადირაძე
ქეთევან ყანჩაშვილი
ნესტან კვინიკაძე
გია გოკიელი
ნატო გორდელაძე
დალილა გოგია
ნუკა ღამბაშიძე
გიორგი კაკაბაძე
მაიკო დანელია
შორენა ლებანიძე
თამარ ფოლადაშვილი
თამთა მელაშვილი
მაკო ჯანჯიბუხაშვილი
თეონა დოლენჯაშვილი
სოფიო კუბლაშვილი
მარინა ცხადაია
ქეთი ნიჟარაძე
ნინა სურამელაშვილი (რატი რატიანი)
რატი ამაღლობელი
გვანცა ჯობავა
იუნონა გურული
ანა ჯავახიშვილი
ნინო კიკნაძე
არჩილ ქიქოძე
ლაშა ბუღაძე
მაია ცირამუა
ბექა ქურხული
იოანე ფეზუაშვილი
მარიამ კიკაჩეიშვილი
სოფიო შამანიდი
მარი ბექაური
გიორგი მასხარაშვილი
ზურაბ ლეჟავა
გიორგი შონია
ნიკოლოზ აგლაძე
ბექა ადამაშვილი
სოფიო ელიაშვილი
რუსუდან რუხაძე
გაგა ნახუცრიშვილი
დათო ქარდავა
კოკა ქამუშაძე
ნინო ყაველაშვილი
ლია შალვაშვილი
მაია ბადრიძე
მაგდა ნოვაკოვსკა
ნინო თარხნიშვილი
რუსუდან კაიშაური
გიორგი მაისურაძე
ანა ყიასაშვილი
ამირან რამიშვილი
მარიამ კვიციანი
ქეთი ქანთარია
ბუბა კუდავა
თაკო ბაქრაძე
ხათუნა ცხადაძე
ლანა კალანდია
პაატა შამუგია
ბელა ჩეკურიშვილი
ეკა ტაბლიაშვილი
ქეთი დუმბაძე აცხადებს, რომ თუ ვინმე არ მოინდომებს მწერლის სახლთან თანამშრომლობას მათზე იქნება დამოკიდებული, ამასთნ იმედოვნებს, რომ "ყველაფერი დალაგდება"

„ყველაფერი დალაგდება. მე ასე ვფიქრობ იმიტომ, რომ წლები მაკავშირებს ამ ადამიანებთან. მე არ ვარ მათთვის უცხო. თუ ვინმე არ მოინდომებს თანამშრომლობას, ეს მასზეა დამოკიდებული, მაგრამ მე ვინმეს ვუთხრა, წაბრძანდი სახლში, ასეთი რამ არ არსებობს“, - უთხრა დღეს, 4 სექტემბერს ქეთი დუმბაძემ ტელეკომპანია „ფორმულას“.

კაფანდარა ქალი იყო ბებიაჩემი, გულმხიარული და უდარდელი. ტკბილეული და მოგზაურობა უყვარდა. ოთხმოცს გადაცილებული გარდაიცვალა; არ უავადმყოფია, ცოტახანს უწრიალია ლოგინში და სული დაულევია - აი, ასე მშვიდად წავიდა მარადიულში...

რომ გითხრათ, დიდად ეკლესიური იყო-მეთქი, მოგატყუებთ. ან ეკლესიური როგორ იქნებოდა - ერთი წლის ყოფილა, ბოლშევიკებს საქართველო რომ გაუწითლებიათ და მთელი ყმაწვილქალობა და მოწიფულობა კომუნიზმისკენ ლტოლვაში გაატარა - კოლმეურნეობაში მუშაობდა, რიგითი კოლმეურნე იყო. მართალია, შრომის გმირობის ლენინისთავიანი ორდენი არასოდეს მიუღია, მაგრამ სამაგიეროდ, ვლადიმერ ილიჩი ხუთჯერ თუ ექვსჯერ ჰყავდა ნანახი - ბიძაჩემმა საბჭოთა სამშობლოსადმი ჯარისკაცული ვალი მოსკოვში მოიხადა. ჰოდა, პროვინციელ ბიჭს მეგაპოლისი, როგორც ჩანს, მოეწონა და... დარჩა... ბებიაჩემი შვილს ხშირად არა, მაგრამ სტუმრობდა ხოლმე და აბა, იქიდან ისე როგორ წამოვიდოდა, მავზოლეუმში არ შესულიყო და ლენინისთვის საპატიო „კრუგი“ არ დაერტყა?!

მოკლედ, იმას ვამბობდი, რომ დიდად ეკლესიური არ იყო. არადა, უნდა ყოფილიყო - ბებიაჩემის ღვიძლი დიშვილი, ჯერ კიდევ 60-იან წლებში, მონაზვნად აღიკვეცა - მცხეთაში, სამთავროს დედათა მონასტერში მსახურობდა. სხვათა შორის, სიკვდილის წინ, ბებიაჩემის დაც, მარიამიც მონაზონი გახდა - შვილთან ერთად, სამთავროშია დასაფლავებული... ბებიაჩემისთვის არასოდეს შემიმჩნევია, ჯვარი ეტარებინა, თუმცა ოთხშაბათ-პარასკევს უეჭველად მარხულობდა. საეკლესიო დღეებში კი, წანდილს ხარშავდა, საკმეველზე მოატარებდა, რამდენიმე ჯამს მეზობლებს მიაწვდიდა და... აუცილებლად სასაფლაოზეც წავიდოდა. მართალია, პაპაჩემი ბუნდოვნად მახსოვს, მაგრამ წესად მქონდა, სასაფლაოზე მიმავალ ბაბოს (ქიზიყში, ბებიას ბაბოს ვეძახით) აუცილებლად უნდა ავტორღიალებოდი...

დიდი კულინარიული ნიჭით არ გამოირჩეოდა - ახალგაზრდობაში, მეზობელ რუსებს ალუბლის „ვარენიკების“ გაკეთება უსწავლებიათ და ამ „რუსულ ნუგბარს“ დიდი ხალისით ამზადებდა ხოლმე. სუპის მოხარშვაც ეხერხებოდა და კიდევ რაღაც წვრილმანი კერძების გაკეთება, მაგრამ სულთმოფენობისა და მარამობის წინა საღამოს, ბებიაჩემი განსაკუთრებული მონდომებით ფუსფუსებდა: სხვა საეკლესიო დღეებისგან განსხვავებით, ბევრად მეტ წანდილს მოხარშავდა; მერე, მეზობელთან გამაქცევდა, მაგას კარგი ყვავილები აქვს, უთხარი, ხვალ სასაფლაოზე მივდივართ და ცოტა ვარდები და პიონები დაგიკრიფოსო. მეც თავქუდმოგლეჯილი და ისეთი საქმიანი გავრბოდი, გეგონება, კომუნიზმის კარი გააღეს და შესვლა უნდა მომესწრო...

გათენდებოდა... ბებიაჩემი წანდილით სავსე ლიტრიან ქილას დაიჭერდა, მე ყვავილების ვეებერთელა თაიგულს ამოვიიღლიავებდი და სასაფლაოსკენ მიმავალ გზას გავუდგებოდით. ძვალშესალაგი იქვე, ჩემი სახლიდან ორ ნაბიჯშია - ამ ადგილს „ფურცლებს“ ეძახიან. ახლა, არ იკითხავთ, „ფურცლები“ რა არის? რა და, - თუთის ქიზიყური დასახელება... სასაფლაო ორნაწილიანია - ახალი და ძველი... პაპაჩემი ახალ სასაფლაოზეა დაკრძალული...

შავ მარმარილოზე შუახნის კაცის პორტრეტია. პორტრეტის ქვეშ წერია: „დიმიტრი პავლიაშვილი; 1905-1982 წ/წ. ოჯახისაგან“. მარმარილოს ქვაზე მეორე პორტრეტის ადგილი ცარიელია. ერთხელ, ბაბოს ამ ცარიელ ადგილზე ვკითხე. მიპასუხა, მე რომ მოვკვდები, მანდ ჩემს სურათს დახატავენო... სასაფლაო ისეა შემოსაზღვრული, რომ მეორე მიცვალებულიც დაეტიოს - ქართულ ტრადიციას, როგორც ჩანს, არც ბებიაჩემმა უღალატა და თავისთვის ადგილი სიცოცხლეშივე „მიიზომა“. ისე, ალბათ, ბედის ირონიაა: ეს წინასწარმიზომილი ადგილი წილად ბებიაჩემს კი არა, მამაჩემს ხვდა - მამა, ბაბოზე, ოთხი-ხუთი თვით ადრე დაიღუპა... მაინც, ბედი ჰქონია - ოთხი შვილიდან, მხოლოდ მამაჩემის სიკვდილს მოესწრო. ორივე მამიდა მოგვიანებით გარდაიცვალა. ბიძაჩემი ცოცხალია...

... ყოველ წელს, მარიამობას, ჩემდაუნებურად, ბავშვობაში ვბრუდები... ამ დღეს, ბებიაჩემი რაღაც სხვანაირად, სხვა ემოციით მენატრება ხოლმე და... საკუთარ თავზე ვბრაზობ, რამეთუ დიდი ხანია, სასაფლაოზე არ ვყოფილვარ...

... ამ დილას ძალიან მომინდა, ყველაფერი ისე ყოფილიყო, როგორც მაშინ, ბევრი წლის წინ: ბაბოს, ყვავილების მოსატანად, მეზობელთან გავეგზავნე, თვითონ კი, წანდილი მოეხარშა და... მერე, სასაფლაოზე წავსულიყავით...

ვიცი, ეს სურვილი არასოდეს ამიხდება, მაგრამ... ბებიაჩემი არ მომკვდარა; ბებიაჩემი გარდაიცვალა - ესე იგი, სადღაც, უსასრულობაში ცხოვრობს... ჰოდა, ტყუილად ვთქვი, არასოდეს ამიხდება-მეთქი - მე ხომ არ ვიცი, იქ, უსასრულობაში რა ხდება?..

დღეს ბებიაჩემი მომენატრა...

დღეს მარიამობაა...

P.S. როცა ეს მინიატურა დავწერე, ბიძაჩემი ცოცხალი იყო... წელიწადნახევრის წინ გარდაიცვალა და ახლა, ბებიაჩემსა და პაპაჩემს ოთხივე შვილი იქ ჰყავთ, თავისთან...

ჰო, ბაბო, პაპა, მამა, მამიდაჩემები და ბიძაჩემი ძალიან მენატრებიან... ამბობენ, რომ ბიძაჩემს ვგავარ...

სევდიანია მარიამობა, ძალიან სევდიანი...

ავტორი: ვანო პავლიაშვილი

ფესტივალი "ღამის სერენადები" 22 აგვისტოს ბორჯომში, გალა კონცერტით გაიხსნება, სადაც მონაწილეობას მიიღებენ საერთაშორისო აღიარების მქონე მუსიკოსები: საბინე გროფმაიერი - კლარნეტი, გერმანია; ეილიკა ვუნში - სოპრანო, გერმანია; გიორგი ონიანი - ტენორი, საქართველო, რიკარდო მარინელო - ტენორი, იტალია. ფესტივალის პირველ დღეს, ჩასულ სტუმრებთან ერთად, კონცერტში მონაწილეობას მიიღებს ანსამბლი „ბორჯომი“, ხელმძღვანელი გიორგი ბუგიანიშვილი; გიორგი ოიკაშვილი - კლარნეტი, საქართველო; მარიამ კიკალეიშვილი - მეცო-სოპრანო, საქართველო. სოლისტებს თანხლებას გაუწევს ფესტივალის საბაზო ორკესტრი "საქართველოს ვირტუოზები", კონცერტმაისტერი - ლელა მჭედლიძე.

გალა კონცერტზე შესრულდება არიები ჯუზეპე ვერდის, ჯაკომო პუჩინის, ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტის ოპერებიდან, ნეაპოლური სიმღერები, ინსტრუმენტული მუსიკის საყოველთაოდ აღიარებული შედევრები: იოანეს ბრამსის "უნგრული ცეკვა N 5", დიმიტრი შოსტაკოვიჩის "ვალსიN2" და ა.შ. ასევე აჟღერდება ქართული მუსიკა - "ასე ჩონგური" და "კუჩხიბედინერი" ოთარ თაქთაქიშვილის ვოკალური ციკლიდან "მეგრული სიმღერები".

საერთაშორისო ფესტივალის XV, საიუბილეო, ცერემონია და გალა კონცერტი სასტუმრო "ბორჯომი ლიკანში", 19:00 დაიწყება.

24 და 25 აგვისტოს ფესტივალი ქალაქ ბათუმში, ილია ჭავჭავაძის სახელობის პროფესიულ სახელმწიფო დრამატულ თეატრში გადაინაცვლებს.

24 აგვისტოს თეატრის სცენას დაამშვენებენ ეილიკა ვუნში - სოპრანო, გერმანია და რიკარდო მარინელო - ტენორი, იტალია. შესრულდება ცნობილი საოპერო არიები, დუეტები, ნეაპოლური სიმღერები, ხოლო საერთაშორისო კონკურსების ლაურეატი კორეელი მევიოლინე ჰეიონ პარკი ქართველ პიანისტთან თამარ ლიჩელთან ერთად შეასრულებს სეზარ ფრანკის სავიოლინო სონატას.

25 აგვისტოს საღამოზე ჰეიონ პარკი, ფესტივალის საბაზო ორკესტრის „საქართველოს ვირტუოზები“-ს თანხლებით შეასრულებს ბეთჰოვენის სავიოლინო კონცერტს, ასევე შესრულდება ინგლისელი კომპოზიტორის რალფ ვოან უილიამსის The Lark Ascending (ტოროლას აფრენა), თამარ ლიჩელთან ერთად.

ფესტივალის შემდეგი სამი კონცერტი სექტემბერში, თბილისის კონსერვატორიის დიდ დარბაზში გაიმართება.

კონცერტების პარალელურად, ფესტივალის ფარგლებში, განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობა შემეცნებით-საგანმანათლებლო პროგრამას მოსწავლე-ახალგაზრდებისათვის, მათ შორის შშმ პირებისთვის გაიმართება დარგობრივი მასტერკლასები, ვორქშოპები და ღია ლექციები.

XV საერთაშორისო ფესტივალი "ღამის სერენადები" 22 აგვისტოდან 24 სექტემბრის ჩათვლით გაიმართება.

ფესტივალის დამფუძნებელია მსოფლიოში სახელგანთქმული მევიოლინე და დირიჟორი ლიანა ისაკაძე, სამხატვრო ხელმძღვანელი - გერმანიაში მოღვაწე მუსიკოსი გიორგი ისაკაძე.

ფესტივალის ფარგლებში, ერთი თვის განმავლობაში, დაგეგმილია ექვსი კონცერტი, რომლებსაც ბორჯომი, ბათუმი და თბილისი უმასპინძლებენ.

"ღამის სერენადები" ყველაზე ხანგრძლივი ისტორიის მქონე საერთაშორისო ფესტივალია საქართველოში, რომელიც არსებობის 41 წელს ითვლის. ფესტივალის შექმნის იდეა ეკუთვნის ლიანა ისაკაძეს - ქართველ მევიოლინესა და დირიჟორს, საქართველოს სახალხო არტისტს, რომელიც საუკუნის უდიდესი მუსიკოსების რიცხვს მიეკუთვნება. იგი კემბრიჯის ბიბლიოგრაფიული ცენტრის მიერ შეყვანილია XX საუკუნის 2000 გამოჩენილ მუსიკოსთა ენციკლოპედიაში (ინგლისი, 2002 წელი).

ჯერ კიდევ 1982 წელს, ლიანა ისაკაძემ აფხაზეთში დაარსა საერთაშორისო ფესტივალი "ღამის სერენადები", რომელიც ზაფხულობით ბიჭვინთაში იმართებოდა და უდიდესი პოპულარობით სარგებლობდა. 2002 -2009 წლებში ფესტივალი ტარდებოდა ბორჯომში "ხელოვნების ზეიმის" სახელით, 2009 წლიდან კი შესაძლებელი გახდა "ღამის სერენადების" აღდგენა და ფესტივალმა ბათუმში გადაინაცვლა.

ფესტივალი არსებობის მანძილზე არაერთ მსოფლიო დონის მუსიკოსს მასპინძლობდა, მათ შორის არიან: ალფრედ შნიტკე, კურტ მაზური, გიდონ კრემერი და მრავალი სხვ.

"ღამის სერენადების" მხარდამჭერები არიან: საქართველოს კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტრო, ქალაქ ბათუმის მერია, ქალაქ თბილისის მერია, ქალაქ ბორჯომის მერია, აჭარის განათლების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო იტალიის საელჩო საქართველოში, გერმანიის საელჩო საქართველოში.

მასპინძელი სასტუმროები: ბორჯომი ლიკანი, ჰილტონ გარდენ ინნ თბილისი. ფესტივალის პარტნიორები: ეროვნული სიმფონიური ორკესტრი, ბათუმის ილია ჭავჭავაძის სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრი. ხარისხისა და დიზაინის საუკეთესო გარანტი ავეჯის სახლი „ნიტა“, პარფიუმერულ მაღაზიათა ქსელი „ლუტეცია“, მცენარეული კოსმეტიკის ფუძემდებელი საფრანგეთიდან “ივ როშე”, კომპანია „სარაჯიშვილი“, ძმები ხუციშვილების "ღვინის მარანი" “HOTSALE.GE”-ს პრემიუმ მიმართულება, ფარმაცევტული კომპანია „პსპ“ საინფორმაციო მხარდამჭერები: აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, საქართველოს პირველი არხი, ტელეკომპანია „რუსთავი2“, ტელეკომპანია „იმედი“, „პოსტ ტვ“, „ევრონიუს ჯორჯია“, მედიაჰოლდინგი „ჯორჯიან თაიმსი“, საპატრიარქოს ტელევიზია „ერთსულოვნება“,„ტვ25“, მედია და ციფრული კომუნიკაციების სააგენტო „კლიპ არტი“, "ამბები.ჯი", საინფორმაციო სააგენტო „პრაიმ ტაიმი“, „ჯორჯიან პრესი“ , ინგლისურენოვანი გაზეთი “Georgia Today“, ინგლისურენოვანი ყოველდღიური გაზეთი „Messenger“, ჟურნალი „სარკე“, გაზეთი „აჭარა“, რადიო „ფორტუნა“ და ვებ-საიტი ფორტუნა.ჯი