„თუ მომაკრავენ აგენტის სტატუსს, ეს ჩემთვის ორმაგი ღირსება იქნება“
საქართველოს პარლამენტში, ხმაურიანი პროტესტის ფონზე, ე.წ. აგენტების შესახებ კანონს განიხილავენ. საქმე ეხება ხალხის ძალის მიერ დაინიცირებულ საკანონმდებლო პაკეტს, რომელსაც მმართველი ძალაც მხარს უჭერს. ამ ინიციატივის მიხედვით, ყველა არასამთავრობო თუ მედიაორგანიზაცია, რომლის შემოსავლის 20%-ზე მეტი უცხო ქვეყნიდან ფინანსდება, გამოცხადდება ე.წ. გავლენის აგენტად. ამ ინიციატივას ოფიციალური დასავლეთისგან უმკაცრესი შეფასებები უკვე მოჰყვა. აშშ და ევროკავშირის ქვეყნები ღიად მოუწოდებენ საქართველოს ხელისუფლებას, აგენტების კანონი არ მიიღოს, რადგან ეს საქართველოს ევროატლანტიკური ინტეგრაციის პროცესს გაართულებს და დააბრკოლებს. საქართველოს სამოქალაქო სექტორი და ოპოზიცია აღნიშნულ კანონპროექტს რუსულად აცხადებს. პროდასავლელი ოპოზიციონერები მიიჩნევენ, რომ ამ კანონპროექტს აშშ-ში არსებულ კანონთან კავშირი არ აქვს და ის, თავისი არსით, რუსულ ხასიათს ატარებს, რაც ქვეყანაში თავისუფალი აზრისა და სიტყვის ჩახშობის მცდელობაა.
ე.წ. აგენტების შესახებ კანონპროექტზე „ვერსია“ ანალიტიკოს ვახტანგ მაისაიას ესაუბრა.
- ბატონო ბახტანგ, არასამთავრობო ორგანიზაცია გაქვთ... საინტერესოა, დასავლეთისგან თუ იღებთ გრანტის სახით დაფინანსებას და თუ აპირებთ ე.წ. აგენტად დარეგისტრირებას, ამ კანონის მიღების შემთხვევაში?
- დიახ, ჩემი არასამთავრობო ორგანიზაცია ანალიტიკური ცენტრია, რომელიც მუშაობს სამხედრო და ევროატლანტიკური ინტეგრაციის პროცესების შესწავლაზე. დღეს ამ ორგანიზაციის აღმასრულებელ დირექტორად პოლონელი პროფესორი დავნიშნეთ ანუ ამ კანონის მიხედვით, გამოდის, რომ ჩვენ გვყავს უცხო ქვეყნიდან მართული ძალა. ჩვენ გვაქვს სტრატეგიული თანამშრომლობა ამერიკელ, პოლონელ, გერმანელ კოლეგებთან და ვაპირებთ საერთო პროექტის გაკეთებას, რომელიც ნატო-ში საქართველოს ინტეგრაციის საკითხს, მის ხელშეწყობასა და პოპულარიზაციას ეხება, რადგანაც ეს ჩვენს წესდებაში წერია. ბუნებრივია, იმ იდეის მიხედვით, რომელიც კანონპროექტშია, ჩვენ გამოვდივართ აგენტები. პირადად მე, იმდენი ამბავი მაქვს გამოვლილი „აგენტობაზე“, რომ კიდევ ერთი „აგენტის“ იარლიყის მოკერება ჩემთვის პატივი იქნება.
რამდენიმე დღის წინ, კრემლმა ოფიციალურად მომანიჭა უცხოეთის „აგენტის“ სტატუსი. „როსტექნადზორმა“ (გარემოსდაცვითი, ტექნოლოგიური და ბირთვული ზედამხედველობის ფედერალური სამსახური, - რედ.) კრემლს გადასცა დასამტკიცებლად დოკუმენტი, სადაც მე და კიდევ რამდენიმე ქართველი გამოგვაცხადეს უცხოურ „აგენტებად“, რაც ჩემთვის დიდი პატივია. ასე რომ, აქაური პროევრაზიული ძალები თუ მომაკრავენ „აგენტის“ სტატუსს, ეს ჩემთვის ორმაგი ღირსება იქნება, რადგან სააკაშვილის მმართველობის პერიოდში, გერმანიის, ნატო-ს სპეცსამსახურების „აგენტიც“ ვიყავი - ასე მიწერია სისხლის სამართლის ჩემს საქმეში და „კა გე ბე“-ს გენერალ-პოლკოვნიკიც ვარ, სასამართლო განაჩენის მიხედვით. ასე რომ, მგონი უნდა შევაგროვო მსგავსი იარლიყები...
- ბატონო ვახტანგ, წინა ხელისუფლება თქვენს რუსეთთან ასოცირებასაც ცდილობდა, არა?...
- არა, რუსეთის „აგენტი“ არ წერია ჩემს საქმეში... ეს გადახვევა იმიტომ გავაკეთე, რომ ჩანდეს, რაზეა საუბარი.
რაც შეეხება ამ კანონპროექტს, „აგენტების სიის“ შექმნა ყოვლად მიუღებელია და დემოკრატიული ნორმებიდან გადახვევაა. თუ ეს კანონი მიღებულ იქნა, შეიძლება ვთქვათ, რომ საქართველოში დაიწყო რბილი ავტორიტარული რეჟიმის მმართველობა, რადგან ეს საკანონმდებლო ინიციატივა უნდა განვიხილოთ კიდევ ორ კანონპროექტთან ერთად - ეს არის საკანონმდებლო პაკეტი.
ამასთან, ხდება მასმედიის კანონში ცვლილების შეტანა და არის ინიციატივა აგვისტოს ომის საპარლამენტო გამოძიების შექმნაზე, რასაც კატეგორიულად ვეწინააღმდეგები. რა უნდა გამოიძიოს ამ საპარლამენტო კომისიამ, გაურკვეველია და რატომ უნდა გაკეთდეს პოლიტიკური აქცენტები?! ერთი მხრივ, შეიძლება, გამოძიებულ იქნას, რა შეცდომები დაუშვა ქართულმა მხარემ, მაგრამ ამ მიმართულებით პროკურატურამ სისხლის სამართლის საქმე უკვე აღძრა და მიდის გამოძიება, ხოლო პარლამენტი იძლევა პოლიტიკურ შეფასებას და ამიტომ გასაგებია, ეს პოლიტიკური შეფასება საითაც წავა და ვისგანაა ინიცირებული.
ასე რომ, ეს სამივე საკანონმდებლო ინიციატივა ანტიდასავლური სულისკვეთებითაა გაჟღენთილი. ყველაფერი ეს მიმართულია დასავლეთის წინააღმდეგ, რადგან არაა დაფიქსირებული რუსეთის, როგორც ოკუპანტი ქვეყნის ბლოკირებაზე პოზიცია. აქ რუსული აგენტურები თავისუფლად მოქმედებენ - „სპუტნიკი“, „რაშათუდეი“ და ა.შ. და რატომღაც არც „ქართული ოცნება“, არც ხალხის ძალა, ან ევროპელი სოციალისტები ამაზე კრინტს არ ძრავენ და მაინცდამაინც აქცენტს აკეთებენ საქართველოს სტრატეგიული მეგობრების წინააღმდეგ.
სხვათა შორის, ოკუპაციის შესახებ კანონი, რომელიც თავის დროზე იქნა მიღებული, ამ საკითხს ისედაც არეგულირებს და გვიცავს რუსული გავლენებისგან, რადგან რუსეთთან ფორმალურად ვართ საომარ მდგომარეობაში, ოკუპაცია კვლავ გრძელდება. სააკაშვილისა და მედვედევის შეთანხმება იყო ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ და არა - სამშვიდობო ხელშეკრულება. ამიტომ, ფორმალურად, მაინც ომის მდგომარეობაში ვართ რუსეთის ფედერაციასთან. შესაბამისად, ცხადია, ისეთი საკანონმდებლო ბაზა უნდა მივიღოთ, რომელიც დაგვიცავს რუსული აგრესიისგან. ეს კანონი მიღებული გვაქვს, უბრალოდ, არ სრულდება რეალურ კონტექსტში. ესაა ოკუპაციის კანონი და მასთან მიბმული საკანონმდებლო პაკეტი, რომელიც საკმაოდ კარგად უნდა არეგულირებდეს ამ პრობლემატიკას. დამატებით ანტიდასავლური კანონის მიღება, რომელიც დემოკრატიულ საფუძველს გვაცლის და მიმართულია საქართველოს კონსტიტუციის წონააღმდეგ, რომელიც ხელს კიდევ უფრო შეგვიშლის, გავხდეთ ევროკავშირისა და ნატო-ს წევრი სახელმწიფო, რაც ჩვენი შეგნებული, ღირებულებითი არჩევანია, რომ ვიყოთ ევროპის ნაწილი, ყველაფერი ეს, რა თქმა უნდა, ბევრ კითხვას ბადებს და ფაქტობრივად, გამოდის, რომ ჩვენი პოლიტიკური ორიენტაცია იცვლება. არ ვიცი, შეიძლება ეს პროევრაზიული კურსი არ იყოს და იყოს ისეთი, როგორიც აზერბაიჯანმა აირჩია - მიუმხრობელთა მოძრაობის მიმართულება.
- ე.ი. ფიქრობთ, რომ ეს შეიძლება არ იყოს ხელისუფლების რუსეთისკენ მიმავალი გზა და იყოს არც ერთი ქვეყნისკენ მიმხრობი პოზიცია, მაგრამ საქართველოსნაირ პატარა და ყველა ასპექტით სუსტ სახელმწიფოს რამდენად გამოუვა, ასეთი ნეიტრალური პოზიცია შეინარჩუნოს არსებულ მსოფლიო გადანაწილებაში?
- ძალიან კარგი კითხვაა! რა თქმა უნდა, ჩვენ ეს არ გამოგვივა, რადგან, ფაქტობრივად, ახალი ცივი ომი მიდის დასავლეთსა და რუსეთს შორის. მიუმხრობელთა პოზიცია აქვს აზერბაიჯანს...
- თუმცა, აზერბაიჯანს ჰყავს მეგობარი, მფარველი სახელმწიფო - თურქეთი, ბატონო ვახტანგ...
- გეთანხმებით, აბსოლუტურად მართალი ხართ, თურქეთი ჰყავს, ამიტომ ნაკლებად აინტერესებს, დასავლეთს დაუჭერს მხარს თუ რუსეთის ფედერაციას. ამასთან, აზერბაიჯანი დიდად არ ისწრაფვის დემოკრატიული სივრცისკენ და აზერბაიჯანის ახლანდელი ხელისუფლება კომფორტშია.
ჩვენთან, საქართველოში, აბსოლუტურად სხვა სიტუაციაა. 1918-21 წლებში ვიყავით ევროპის განუყოფელი ნაწილი, გვქონდა პრეტენზია, გავმხდარიყავით ერთა ლიგის წევრი და კონსტიტუცია, რომელიც მივიღეთ, იმდენად დემოკრატიული იყო, რომ არც სომხეთისა და არც აზერბაიჯანის მაშინდელ რესპუბლიკებს მსგავსი არ ჰქონიათ. საქართველო გამოირჩეოდა, როგორც დემოკრატიის ბურჯი კავკასიის რეგიონში, პოსტცარისტულ ტერიტორიაზე. ჩვენ ვართ იმ დემოკრატიული რესპუბლიკის სამართალმემკვიდრე და შესაბამისად, ჩვენი არჩევანი, მეზობლებისგან განსხვავებით, განსხვავებულია.
ახლა ღირებულების საკითხია, როგორ დავიცავთ ამ ჩვენს არჩევანს. ამ კანონის მიღება დისკრიმინაციული და გეოპოლიტიკურად სეგრეგაციულია, რადგან კანონს ენიჭება პოლიტიკური ორიენტაცია.
ამ კანონის მიხედვით, ვართულებთ ურთიერთობას დასავლეთთან, ვეწინააღმდეგებით კონსტიტუციის 78-ე მუხლს, სადაც წერია, რომ სახელმწიფო სტრუქტურებმა ხელი უნდა შეუწყონ საქართველოს გაწევრიანებას ნატო-სა და ევროკავშირში. ამ კანონის მიხედვით კი, პირიქით, სახელმწიფო სტრუქტურებს ხელ-ფეხი ებოჭებათ, რომ მიაღწიონ იმ ამოცანებს, რომელიც განსაზღვრულია კონსტიტუციით.
- ბატონო ვახტანგ, საქართველოში ოპოზიცია საკმარისად ძლიერი რომ არაა, ალბათ, დამეთანხმებით... ხელისუფლების ძლიერ ოპონენტად რჩება ინსტიტუტები - მედია და სამოქალაქო სექტორი. ხედავთ მცდელობას, რომ ამ კანონით, სწორედ ეს ინსტიტუტები შესუსტდეს?
- რა თქმა უნდა, იმიტომ გითხარით, რომ ეს არის საკანონმდებლო პაკეტი - აქ შედის სამი საკითხი: სამოქალაქო სექტორი (ენჯეო), მედია და საზოგადოებრივი აზრი. ეს სამი ელემენტი დარჩა შესაცვლელი მმართველ პოლიტიკურ ძალას და შემდეგ მისი პოლიტიკური ორიენტაცია წავა ევრაზიული მიმართულებით.
- კანონპროექტის მესამე ნაწილზე რა ინფორმაციას ფლობთ? ფიქრობთ, რომ ამ კანონის მიხედვით, შესაძლოა, ხელისუფლებამ ოფიციალურად დააბრალოს ნაციონალური მოძრაობის მმართველობას აგვისტოს ომის დაწყება?
- ვფიქრობ, მარტო ამით არ შემოიფარგლებიან და შეიძლება, წარმოაჩინონ ისე, რომ დასავლეთმა უბიძგა, ხელი შეუწყო ამ ომის გაღვივებას. ამ კონტექსტში მესახება ეს ინიციატივა. რანდენიმე საგამოძიებო კომისიაში მიმიღია მონაწილეობა და ვიცი, რომ საპარლამენტო კომისიას აქვს სპეციფიკური სახე, ის აკეთებს პოლიტიკურ შეფასებას და ანიჭებს გეოპოლიტიკურ მიმართულებას. გასაგებია, წინა ხელისუფლებამ რა შეცდომებიც დაუშვა აგვისტოს ომის დროს, მაგრამ ამ კუთხით კი არ აკეთებენ აქცენტს, არამედ, ავითარებენ აზრს, რომ მოხდეს პოლიტიკური ვერდიქტის გამოტანა. გასაგებია, რა ვერდიქტიც იქნება, რომ დასავლეთიც იქნეს ბრალეული ამ ომის წარმოებაში, ყველაფერი ეს კი საზოგადოებრივი აზრის შესაცვლელად კეთდება.
შეიძლება, სააკაშვილს დაუმძიმონ ბრალი, მაგრამ ისედაც ეყოფა თავის დანაშაულებები, აქ საუბარია არა წინა ხელისუფლებაზე, არამედ, საზოგადოებრივი აზრის მაინიპულაციაზე. ამიტომ, ეს არის ანტიდასავლური საკანონმდებლო პაკეტი.
- თუ ხელისუფლებამ არ გაითვალისწინა ეს პროტესტი და მაინც დაამტკიცა კანონი, დასავლეთი ამას როგორ უპასუხებს?
- დასავლეთმა უკვე გამოხატა თავისი პოზიცია და ამას მოჰყვება სერიოზული ნაბიჯები. შეიძლება გარკვეული სანქციების ქვეშაც მოჰყვეს საქართველო, სამწუხაროდ, ამ კანონის გამო. რა თქმა უნდა, დასავლეთი საქართველოს ხელისუფლებას სხვაგვარად შეხედავს და მიხვდება, რომ არის არა მეგობარი, არამედ, რბილად რომ ვთქვათ, ნეიტრალური სუბიექტი. შესაბამისად, ხელოვნურად ტურბულენტურ ზონაში შევდივართ გეოპოლიტიკური თვალსაზრისით.
მესმის, რომ უკრაინის ომში ვერ ჩავერთვებით, რადგან ჩვენ ჩვენი გაგვჭირვებია, როგორც მოლდოვას, მაგრამ ამ კანონის მიღება ამ მომენტსაც „შლეიფს“ უქმნის...
- რადგან უკრაინა ახსენეთ, გკითხავთ, როგორ გავლენას იქონიებს რუსეთ-უკრაინის ომის შედეგი საქართველოს პოლიტიკურ მომავალზე?
- უკრაინა ჩვენი საზღვაო მეზობელია, საქართველოსა და უკრაინის ბედი მიბმულია ერთმანეთზე, ევროატლანტიკური ინტეგრაციის საკითხში. რამდენიმე ორგანიზაციის კუთხით, სტრატეგიული მოკავშირეები ვართ და ღმერთმა არ ქნას, ჰიპოთეტურად, კრემლმა რომ გაიმარჯვოს, ისინი ჩვენც მოგვდგებიან და ყოველგვარი ცერემონიის გარეშე მოახდენენ ჩვენი ქვეყნის ოკუპაციას. იმედია, ეს არ მოხდება და ეს ომი დასრულდება უკრაინის გამარჯვებით, ღირსეული მშვიდობით, რომელიც ყველას გვინდა. ჩვენზე ახლა ახდენს გავლენას ომის ექო, ამ საკანონმდებლო აქტების მიღებაც, სწორედ ამ ომის გამოძახილია.
- გასაგებია... მოკლედ, თქვენი რეკომენდაციაა, რომ აღნიშნული კანონი არ დამტკიცდეს...
- რა თქმა უნდა, ამ საკანონმდებლო პაკეტის მიღებამ, შეიძლება, რადიკალურად შეცვალოს სიტუაცია საქართველოში და სტაბილურობის პირობებში მყოფი ქვეყანა გადააქციოს დესტაბილიზაციის წყაროდ, თანაც ეს კეთდება ხელოვნურად. საქართველო გახდება გეოპოლიტიკურად მოწყვლადი აქტორი.
- ანუ თუ დასავლეთი ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორი არ იქნება, საქართველო რუსეთის პირისპირ მარტო დარჩება, არა?
- რა თქმა უნდა, ჩვენ სხვა ვინ გვყავს? აზერბაიჯანს თურქეთი ჰყავს, სომხეთს ირანი ჰყავს გვერდში... მითხარი, ვინ არის შენი მეგობარი, მოკავშირე და გეტყვი, ვინ ხარ შენ... ჩვენ ევროპასა და აშშ-ს სტრატეგიულ პარტნიორად იმიტომ ვირჩევთ, რომ დემოკრატიული ფასეულობები დავამკვიდროთ, განვავითაროთ და დემოკრატიულ საზოგადოებაში ვიცხოვროთ. ვის უნდა მივეკედლოთ, ტოტალიტარული პუტინის რუსეთს, ავტორიტარული ერდოღანის რეჟიმს, თუ თეოკრატიულ ირანს?!
- ქართველი ხალხის არჩევანი ძალიან ცალსახაა, რაც ჩვენს კონსტიტუციაში უკვე წერია!
- დიახ და ამ საკანონმდებლო ინიციატივის მიღება კონსტიტუციური გადატრიალებაა. სახელმწიფო გადატრიალებას აქვს ცხრა კატეგორია და ერთ- ერთი, კონსტიტუციური გადატრიალებაა. საქართველოში ეს ერთხელ უკვე მოხდა 2005 წელს, როცა მიშა სააკაშვილმა დაარღვია კონსტიტუცია და განაცხადა ნულოვანი ტოლერანტობის შესახებ. 2005 წლიდან დაიწყო სააკაშვილმა ავტოროტარული რეჟიმის დამყარება, მაგრამ იმას ჰქონდა შიდაპოლიტიკური კონტექსტი. ახლა კი მოდის მეორე კონსტიტუციური გადატრიალება, რომელსაც ექნება გეოპოლიტიკური შიგთავსი.
- დიახ, მიხეილ სააკაშვილმა დაასრულა ხელისუფლება იმ არჩეული პოლიტიკური გზის გამო...
- ამას ჰქვია სეგრეგაცია - გეოპოლიტიკური ნიშნით!
ავტორი: თათია გოჩაძე