ეკონომიკა

სახალხო დამცველის ანაზღაურება აპრილიდან 7 000 ლარიდან 12 000 ლარამდე გაიზარდა, 2025 წლიდან კი ისევ გაიზრდება და 13 000 ლარს გადააჭარბებს, – თანხა წარმოდგენილია გადასახადების ჩათვლით, ე.წ. დარიცხული ოდენობით.

ხელზე ასაღები ოდენობა კი შეადგენდა 5 488 ლარს, რომელიც აპრილიდან 9 384 ლარამდე გაიზარდა, – ინფორმაციას ამის შესახებ „პუბლიკა“ ავრცელებს.

რაც შეეხება დანამატსა და ფულად ჯილდოს, როგორც გამოთხოვილ ინფორმაციაშია აღნიშნული, 2023 წლის მარტიდან დღემდე საქართველოს სახალხო დამცველს სახელფასო დანამატი და ფულადი ჯილდო არ მიუღია.

ლევან იოსელიანი სახალხო დამცველი სწორედ 2023 წლის მარტიდანაა. ხელფასი მას ამ თანამდებობაზე ყოფნიდან ერთ წელში გაეზარდა.

როგორ გაიზარდა ომბუდსმენის ხელფასი?

საქართველოს პარლამენტმა მარტში კანონპროექტი მიიღო და ომბუდსმენის ანაზღაურების ზრდა სწორედ ამ ცვლილების შედეგად გახდა შესაძლებელი.

ცვლილებამდე სახალხო დამცველის ანაზღაურება [თანამდებობრივი სარგო] გათანაბრებული იყო საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარის თანამდებობრივ სარგოსთან, რაც 7 000 ლარია.

ცვლილებების შემდეგ კი ომბუდსმენის ანაზღაურება პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილის თანამდებობრივ სარგოს გაუთანაბრდა, გარდამავალი დებულებით განისაზღვრა თანამდებობრივი სარგოს კოეფიციენტი – 9.00.

სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის - „საქსტატის“ მონაცემებით, საქართველოში 1 039 სათამაშო ბიზნესია რეგისტრირებული. მათგან 88% - ადგილობრივი კერძო საკუთრებაა. „საქსტატის“ მონაცემებზე დაყრდნობით ირკვევა, რომ რეალურად, საქართველო აზარტული თამაშების ერთგვარი ჰაბია. მიზეზი მარტივია - ქვეყანაში სათამაშო ბიზნესი მზარდია და სულ უფრო მატულობს სექტორში რეგისტრირებული კომპანიების რაოდენობა, რომელთაგან მხოლოდ 12%-ია უცხოური კაპიტალით დაფუძნებული. მიუხედავად იმისა, რომ  გარკვეული რეგულაციები დაწესდა და გადასახადებმაც მოიმატა, სათამაშო ბიზნესის მიმართ ინტერესი მაინც არ ნელდება. ყველა იმ ქვეყნიდან, სადაც აზარტული ბიზნესი შეზღუდული ან აკრძალულია, მეწარმე სუბიექტები მუშაობას საქართველოში აგრძელებენ და სულ უფრო მეტად ითრევენ ახალგაზრდა თაობას, რომელიც აზარტულ ბიზნესშია დასაქმებული, ან უბრალოდ, ლუდომანია ანუ თამაშებზეა დამოკიდებული.

ფაქტია, რომ სათამაზო ბიზნესის მიმართ დაწესებულმა რეგულაციებმა დიდად ვერ ან არ გაამართლა. საქართველოში აზარტულ თამაშებზე დამოკიდებულება კი არ შემცირდა, უფრო მეტად გაიზარდა. პრობლემა ნამდვილად საშიში და მასშტაბურია, რადგან სათამაშო ბიზნესისკენ ჩვენი მოსახლეობის ჯიბიდან დიდძალი ფული მიიმართება, რაც სექტორის მოგებას ზრდის, ხოლო პარალელურად, სხვა დარგებს ანადგურებს. თამაშზე დამოკიდებულების გამო, ადამიანები მძიმე ყოფაში ვარდებიან, ქვეყანაში მარტო ფულის გამთეთრებელი ბიზნესი ვითარდება, რომლის ბრუნვა, რეგულაციების ფონზეც კი, უდიდეს მასშტაბს აღწევს.

მართალია, სოციალურად დაუცველ პირებს აზარტული თამაში აეკრძალათ, მაგრამ სპეციალისტების მოსაზრებით, მნიშვნელოვანი და აუცილებელია წაგების ზღვარის დაწესება. ეს ნიშნავს, რომ თუ პირი, რამდენიმე ხნის განმავლობაში, სისტემურად აგებს, ის ავტომატურად უნდა გამოეთიშოს თამაშის პროცესს. აქედან გამომდინარე, ამ პრობლემის გადაჭრის ერთ-ერთი გზაა წაგების ზღვარის დაწესება საკანონმდებლო დონეზე, თუ ნამდვილად გვინდა იმ ადამიანების გადარჩენა, რომლებიც ჩართულნი არიან აზარტულ თამაშებში. 

***

სტატია „საქსტატის“ შემაშფოთებელი სტატისტიკით დავიწყეთ. თუმცა, უფრო კონკრეტულად, სტატისტიკის მიხედვით, 2024 წლის 1 ოქტომბრის მდგომარეობით, ქვეყანაში რეგისტრირებული 1 039 სათამაშო ბიზნესიდან, 916 - ადგილობრივი საკუთრებაა, 92 - კერძო უცხოური საკუთრება, 1 - სახელმწიფოს საკუთრება, 1 - შერეული, სახელმწიფოს უპირატესობით, 13 - შერეული, ადგილობრივის უპირატესობით, 14 - შერეული უცხოეთის უპირატესობით.

რაც შეეხება ქვეყნების ხუთეულს, რომელთა წარმომადგენლებსაც საქართველოში ყველაზე მეტი აზარტული ბიზნესი აქვთ, „საქსტატის“ მონაცემებზე დაყრდნობით, ასეთია:

·       თურქეთი - 26 ბიზნეს-სუბიექტი;

·       რუსეთი - 23 ბიზნეს-სუბიექტი;

·       ისრაელი - 8 ბიზნეს-სუბიექტი;

·       კვიპროსი - 6 ბიზნეს-სუბიექტი;

·       სომხეთი - 6 ბიზნეს-სუბიექტი.

„საქსტატის“ მონაცემების დეტალური გაანალიზების მიხედვით, აზარტული საქმიანობით დაკავებული 100 ბიზნეს-სუბიექტის წარმომავლობა, საერთოდ უცნობია.

რაც შეეხება წინა წლების სტატისტიკას, 2023 წელს, საქართველოში 1 043 აზარტული ბიზნესი, ხოლო 2022 წელს - 1 037 იყო რეგისტრირებული.

მაკა რუხაძე

2023 წელს საქართველოს სოფლის მეურნეობის სექტორი შემცირდა - ამის შესახებ საქსტატის მიერ გამოქვეყნებული 2023 წლის ეკონომიკური ზრდის დაზუსტებულ ანგარიშში არის აღნიშნული.

დოკუმენტის თანახმად, სოფლის მეურნეობის სექტორთან ერთად კლება დაფიქსირდა ჯანდაცვის, ენერგეტიკის, უძრავი ქონებით ოპერაციებისა და სამთო მოპოვების სექტორებშიც.

სექტორი    სექტორის ზომა 2023 წელს მილიონობით ლარში    სექტორის რეალური ზრდა 2023 წელს
უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული საქმიანობები    7,437 მილიონი ლარი;    -2.0%
ელექტროენერგიის, აირის, ორთქლის და კონდიცირებული ჰაერის მიწოდება (ენერგეტიკა)    2,047 მილიონი ლარი;    -2.5%
სოფლის, სატყეო და თევზის მეურნეობა    4,866 მილიონი ლარი;    -3.4%
ჯანდაცვა და სოციალური მომსახურების საქმიანობები    2,691 მილიონი ლარი;    -4.6%
სამთო-მოპოვებითი მრეწველობა    599 მილიონი ლარი;    -19.6%
სოფლის მეურნეობის სექტორი იმ სახით, რა სახითაც ის ეკონომიკური ზრდის სტატისტიკაში აღირიცხება მოიცავს სოფლის მეურნეობის ნედლეულის პირველად მოყვანას/წარმოებას, მაგალითად, ხორბლის მოყვანა, ყურძნის მოყვანა, თხილის მოყვანა, ხორცის წარმოება, ამ ნედლეულით სხვადასხვა პროდუქტის დამზადება კი უკვე დამმუშავებელი მრეწველობის სტატისტიკაში აღირიცხება. შესაბამისად, საქსტატის თანახმად, გასულ წელს სოფლის მეურნეობაში პირველადი ნედლეულის წარმოების მოცულობა 2022 წელთან შედარებით უფრო მცირე იყო.

სამთო მოპოვების სექტორში კლება, სავარაუდოდ, ფეროშენადნობების მრეწველობის სექტორში არსებულ ვარდნას უკავშირდება, ენერგეტიკის სფეროში კლება კი დაკავშირებულია ელექტროენერგიის ექსპორტის შემცირებასთან.

გასულ წელს საქართველოს ეკონომიკის რეალურმა ზრდამ 7.8% შეადგინა, რაც აქამდე დათვლილ 7.5%-თან შედარებით 0.3 პროცენტული პუნქტით მეტია.