საქართველოს ხალხის უხვი ჰუმანიტარული დახმარება უკრაინისადმი ცხადყოფს, თუ ვის მხარესაა იგი, ამის შესახებ აშშ-ის ელჩმა კელი დეგნანმა ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში განაცხადა მედიის კითხვაზე პასუხად. შეკითხვის მიხედვით, საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლები პირდაპირ არ სცემენ პასუხს, ვინ მხარეს არიან რუსეთ-უკრაინის ომში.

„ჩემი აზრით, ნათელია, ვის მხარესაა საქართველოს ხალხი და ეს არის უკრაინელი ხალხის მიმართ სოლიდარობა. უკრაინა იბრძვის თავისი სუვერენიტეტისა და თავისი ტერიტორიის თავისუფლებისა და მთლიანობისთვის, იბრძვის არსებობისთვის, ხალხის იდენტობისთვის. ეს ის ყველაფერია, რაც ქართველებმა ძალიან კარგად და ღრმად იციან თავიანთი გამოცდილებიდან, რუსული აგრესიიდან გამომდინარე, როდესაც რუსეთი ცდილობდა თქვენთვის იდენტობა წაერთმია, თქვენთვის ტერიტორია და სუვერენიტეტი წაერთმია. როდესაც საქართველოს ხალხი უხვ ჰუმანიტარულ მხარდაჭერას უცხადებს უკრაინის ხალხს, რომელიც იბრძვის თავისი ქვეყნისთვის და იდენტობისთვის, ვფიქრობ, უკვე ნათელია, რომელ მხარეს დგას ქართველი ხალხი“, - განაცხადა კელი დეგნანმა.

საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა 7 დეკემბერს მედიასთან კომენტარში კითხვაზე, ვის მხარესაა რუსეთ-უკრაინის ომში, უპასუხა: მე ვარ საქართველოს მხარეს.

6 დეკემბერს ბრიფინგზე საქართველოში უკრაინის საქმეთა დროებითმა რწმუნებულმა ანდრი კასიანოვმა საქართველოს ხელისუფლების მიერ უპასუხოდ დატოვებულ დახმარების თხოვნებზე ისაუბრა. კასიანოვმა თქვა, რომ საქართველოს მთავრობას გენერატორებითა და ტრანსფორმატორებით დახმარების თხოვნით ერთი თვის წინ მიმართეს, თუმცა დადებითი პასუხი ამ დრომდე არ მიუღიათ.

უკრაინის საქმეთა დროებითმა რწმუნებულმა ბრიფინგზე ასევე თქვა, რომ უკრაინელებისადმი მორალური მხარდაჭერისა და დაღუპულთა ხსოვნის პატივისცემის ნიშნად, კარგი იქნებოდა უკრაინის ომში დაღუპული ქართველი და უკრაინელი მებრძოლების სახელები მიენიჭოს თბილისის ქუჩებს.მან ისაუბრა სამხედრო დახმარებაზეც, რომლის მიღების იმედი უკრაინას ჰქონდა იმის გათვალისწინებით, რომ იგი საქართველოს ეხმარებოდა ბოლო ათწლეულების შეიარაღებულ კონფლიქტებში. კასიანოვის თქმით, საქართველოს ხელისუფლებისგან ომის დაწყების შემდეგ, "მრავალრიცხოვანი თხოვნის მიუხედავად", საელჩოს პასუხი არ მიუღია უკრაინისთვის იარაღის, საბრძოლო მასალისა და როგორც სამხედრო, ასევე ორმაგი დანიშნულების სხვა ტექნიკის მიწოდებასთან დაკავშირებით.

„ყოველთვის გულწრფელი და ღია ვიყავით ჩვენს განზრახვებში. კვლავ გვჯერა, რომ სამხედრო დახმარებისთვის უკრაინის მიმართვა მოძმე საქართველოსადმი იმ დროს, როდესაც საუბარი მიდიოდა გადარჩენა-არგადარჩენაზე, სიცოცხლესა და სიკვდილზე, სრულიად იყო გამართლებული, სამართლიანი და აუცილებელი, რადგან ერთ დროს უკრაინის მთავრობა დაეხმარა ქართველი ლტოლვილების ევაკუაციაში სვანეთის მთებში, გაუწია საქართველოს უძლიერესი ჰუმანიტარული დახმარება 1993 წელს, ასევე სამხედრო-ტექნიკური და პოლიტიკური დახმარება 2008 წელს.

ასევე გამართლებული და აუცილებელი იყო უკრაინაში თავდადებული ქართველი ვაჟკაცების გაშვების ორგანიზებული მცდელობა, რომელთაც გადაწყვიტეს დაეცვათ ჩვენი ქვეყნები საერთო მტრისგან - რუსეთის ფედერაციისგან.

ასევე, ჩვენ უარვყოფთ უკრაინის წინააღმდეგ ნებისმიერ ბრალდებას საქართველოს რუსეთის ფედერაციასთან ომში ჩათრევის მცდელობასთან დაკავშირებით. ძალიან შეშფოთებული ვართ საქართველოს შიდა პოლიტიკაში ამ თემაზე მუდმივი ბრალდებებითა და სპეკულაციებით“, - განაცხადა კასიანოვმა და დაამატა, რომ უკრაინას ჯერ კიდევ სჭირდება იარაღი, საბრძოლო მასალა და სამხედრო ტექნიკა. მან თქვა, რომ არა მხოლოდ თანამედროვე, ახალი იარაღი, მოძველებული საბრძოლო მასალაც კი ღირებულია ამ ომში უკრაინისთვის.

კასიანოვის განცხადებას პარტია „ქართული ოცნების“ აღმასრულებელი მდივანი მამუკა მდინარაძე პარლამენტში გამართულ პრესკონფერენციაზე მედიის შეკითხვის პასუხად გამოეხმაურა და თქვა, რომ ანდრი კასიანოვმა გაახმოვანა მთავარი მესიჯი - საქართველო უნდა დაფიქსირდეს ომში მხარედ. დანარჩენი, მამუკა მდინარაძის თანახმად, მხოლოდ წვრილმანი და საქართველოს ხელისუფლების დამაზიანებელი მესიჯები იყო.

მსოფლიოს 2022 წლის საფეხბურთო ჩემპიონატის დასრულებამდე რვა თამაში რჩება. აქედან ორი დღეს გაიმართება და გამოვლინდება ის ორი ნაკრები, რომლებიც მსოფლიოს ოთხ უძლიერეს გუნდს შორის მოხვედრას გაინაღდებენ და სანუკვარ ტიტულსაც, თითო ნაბიჯით მიუახლოვდებიან. დღევანდელი თამაშებითვე შეიძლება გაირკვეს, რომ ჩემპიონატის ერთი ფინალისტი სამხრეთ ამერიკის კონტინენტის წარმომადგენელი იქნება. ეს იმ შემთხვევაში, თუკი ნახევარფინალის საგზურებს არგენტინა და ბრაზილია მოიპოვებენ.

მესის კიდევ ერთი ბოლო შანსი
მეოთხედფინალურ ეტაპს არგენტინისა და ნიდერლანდების ნაკრებების დაპირისპირება გახსნის. ეს გუნდები მსოფლიოს ჩემპიონატებზე აქამდე ხუთჯერ შეხვედრიან ერთმანეთს. მათ შორის, 1978 წლის მუნდიალის ფინალშიც, როდესაც თასს არგენტინელები დაეუფლნენ, მაგრამ ამ წყვილზე ბევრ გულშემატკივარს ბოლო - მეხუთე მატჩი ახსენდება. 2014 წლის მსოფლიოს ჩემპიონატის ნახევარფინალი. გამაჯვება იქაც სამხრეთამერიკელებმა მოიპოვეს, ოღონდ პენალტების სერიაში, ნულოვანი ფრის შემდეგ.

დღევანდელი ნახევარფინალის შედეგს ფეხბურთის მოყვარულები კიდევ ერთი საკითხის გამო ელიან გამორჩეული ინტერესით. თანამედროვე მსოფლიო ფეხბურთის სუპერვარსკვლავი ლიონელ მესი მსოფლიოს ჩემპიონის ტიტულის მოსაპოვებლად დიდი ალბათობით ბოლოჯერ იბრძვის. თავისივე განცხადების თანახმად, კატარი 2022 მისთვის ჩემპიონობის ბოლო შანსია და ცხოვრების ამ ნატვრის ასახდენად არგენტინელთა ლიდერს მიმდინარე მუნდიალზე უახლოესი სამი თამაშის მოგება სჭირდება. ნიდერლანდებთან გამარჯვების შემთხვევაში მესის ტიტულამდე ნახევარფინალი და ფინალი დარჩება.

არგენტინისა და ნიდერლანდების შეხვედრა 19:00 საათზე დაიწყება
მსოფლიოს ჩემპიონატის დაწყებამდე რამდენიმე დღით ადრე, ბრაზილიის ნაკრების ლიდერმა ნეიმარმა სოციალურ ქსელში გაავრცელა თავისი ეროვნული გუნდის საფეხბურთო შორტის ფოტო, რომელსაც ექვსი ვარსკვლავი ამშვენებდა. სათამაშო ფორმაზე ვარსკვლავების რაოდენობა აღნიშნავს, რამდენჯერ გახდა გუნდი მსოფლიოს ჩემპიონი. ბრაზილია კი ჯერჯერობით მსოფლიოს ხუთგზის ჩემპიონია.

ნეიმარის ოცნების მინიმუმ ოთხი წლით გადადებას დღეს ხორვატები შეეცდებიან. სწორედ ამ ქვეყნის ნაკრები შეხვდება მეოთხედფინალში ბრაზილიას და შეეცდება, თავისი ბრწყინვალე ტრადიცია არ დაარღვიოს. ხორვატია მუნდიალის მეოთხედფინალში მესამედაა გასული და წინა ორ შემთხვევაში, ბარიერი წარმატებით დაძლია. პირველად - 1998 წელს გერმანიას აჯობა, ანგარიშით 3:0 და შემდეგ მეოთხე ადგილს დასჯერდა. მეორედ კი 2022 წელს, მსოფლიოს ჩემპიონატის მასპინძელი რუსეთი გაამწარა პენალტების სერიაში, მერე

ზედ ინგლისიც მიაყოლა და ვერცხლის მედალს დაეუფლა, საფრანგეთთან წაგებული ფინალის შემდეგ.

ბრაზილიის ნაკრებს კი ხორვატიასთან თავისი ასევე ორთამაშიანი სტატისტიკა აქვს გასაზრდელად. სამხრეთამერიკელებს დღევანდელ მეტოქესთან მსოფლიოს ჩემპიონატებზე ქულაც არასოდეს დაუკარგავთ. 2006 წელს მინიმალური ანგარიშით აჯობეს, ხოლო 2014-ში - 3:1.

თუ ნეიმარი და კომპანია ხორვატიას დაამარცხებს, ბრაზილია მსოფლიოს ჩემპიონატის ნახევარფინალის საგზურს მეცხრედ მოიპოვებს. თამაში თბილისის დროით 23:00 საათზე დაიწყება.

აშშ-ის ელჩმა კელი დეგნანმა ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, შესაბამისი კითხვის პასუხად, მედიასთან განაცხადა, რომ აკვირდებიან საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობას და საქებარია სახალხო დამცველის ოფისის მიერ გაწეული სამუშაო.

„აშშ დიდი ყურადღებით აკვირდება ბატონი სააკაშვილის საქმეს. საქებარია ომბუდსმენის ოფისის მიერ შესრულებულ სამუშაოები - ეს ნამდვილად სამაგალითოდ შესრულებული სამუშაო იყო, როდესაც მონიტორინგს უწევდნენ მის მდგომარეობას და უზრუნველყოფდნენ, რომ მისი უფლებები დაცული ყოფილიყო. ეწვივნენ მას [სააკაშვილს] ორჯერ ბოლო კვირაში. საბოლოო ჯამში, მთავრობის პასუხისმგებლობაა, უზრუნველყოს ბატონი სააკაშვილის ფიზიკური და მენტალური ჯანმრთელობის დაცვა, მისი სამედიცინო საჭიროებების დაკმაყოფილება და მისი უფლებების დაცვა, მათ შორის სამართლიანი სასამართლოს უფლების. ჩვენ მოველით რომ ეს კონსტიტუციური ვალდებულება და პასუხისმგებლობა დაცულია“, - განაცხადა კელი დეგნანმა.

9 დეკემბერს, 13:00 საათზე, საქალაქო სასამართლოში დანიშნულია სასამართლო პროცესი - მოსამართლე გიორგი არევაძემ სააკაშვილის ადვოკატების შუამდგომლობის საფუძველზე უნდა იმსჯელოს ყოფილი პრეზიდენტისთვის სასჯელის გადავადებაზე ან მისგან სრულად გათავისუფლებაზე. შუამდგომლობის საფუძველი ადვოკატებისთვის გახდა ჩატარებული ექსპერტიზების დასკვნები, რომლებშიც სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობა მძიმედ არის შეფასებული. არსებობს მოსაზრებაც, რომ ყოფილი პრეზიდენტი შეიძლება მოწამლული იყოს. სასამართლოს მოსამართლის სტატუსით მიმართავს სახალხო დამცველიც - მისი კონსილიუმი მიიჩნევს, რომ სააკაშვილის დიაგნოზი მეოთხე ხარისხის კახექსიაა და თუკი ყოფილი პრეზიდენტი წონის კლებას ამ ტემპით გააგრძელებს, რამდენიმე თვეში მისი სიცოცხლე საფრთხის წინაშე აღმოჩნდება.

მსჯავრდადებული მიხეილ სააკაშვილი ექიმების მეთვალყურეობის ქვეშ 2022 წლის 12 მაისიდან იმყოფება კლინიკა "ვივამედში." ხელისუფლება ამბობს, რომ სახელმწიფო ყველაფერს აკეთებს მისი ჯანმრთელობისთვის, მაგრამ პაციენტი მკურნალობას რთულად ემორჩილება.

საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიან, ახლადდანიშნულ ელჩს ავსტრალიის თანამეგობრობაში, ბექა დვალს შეხვდა, - ამის შესახებ ინფორმაციას მთავრობის ადმინისტრაცია ავრცელებს.

მათივე ინფორმაციით, ირაკლი ღარიბაშვილმა დიპლომატს ახალ თანამდებობაზე დანიშვნა მიულოცა და მომავალ საქმიანობაში წარმატება უსურვა.

საუბარი შეეხო საქართველოსა და ავსტრალიას შორის ორმხრივი ურთიერთობების პოზიტიური დინამიკის შენარჩუნების მნიშვნელობას მათ შორის, პოლიტიკურ, ეკონომიკურ, სოფლის მეურნეობის, ტურიზმის, განათლების და სხვა სფეროებში. ყურადღება დაეთმო სამომავლო თანამშრომლობის პერსპექტივებს, ასევე მრავალმხრივი და რეგიონული თანამშრომლობის ფორმატებს.

ბექა დვალი პროფესიით სამართალმცოდნეა, მიღებული აქვს შედარებითი და ევროპული სამართლის მაგისტრის ხარისხი ნიდერლანდების სამეფოს მაასტრიხტის უნივერსიტეტში. აქვს მრავალწლიანი დიპლომატიური გამოცდილება, 2012 წლიდან იყო საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში. ჰყავს მეუღლე და ერთი შვილი.

ავსტრალიაში საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩის თანამდებობას ამ დრომდე გიორგი დოლიძე იკავებდა.

კორუფციასთან ბრძოლის კუთხით საქართველო აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონში კვლავ ლიდერია და არაერთ ევროპულ და ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის წევრ სახელმწიფოსაც უსწრებს, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ირაკლი ღარიბაშვილის განცხადებაშია ნათქვამი.

მთავრობის მეთაურის თქმით, საქართველოს მიერ მიღწეულ პროგრესს მაღალ შეფასებას აძლევენ უცხოელი მეგობრები და მაღალი რანგის პოლიტიკური ფიგურები.

„კორუფციასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღეს საქართველო კვლავ მოწინავე პოზიციებით ხვდება.კორუფცია უმნიშვნელოვანეს გამოწვევას წარმოადგენს დემოკრატიის, ეკონომიკური განვითარებისა და საზოგადოებრივი სტაბილურობისათვის. ამიტომ, ხელისუფლებაში მოსვლის დღიდან ჩვენ დიდი ძალისხმევა მივმართეთ მის წინააღმდეგ - ჩავატარეთ ანტიკორუფციული კანონმდებლობის რეფორმა, უზრუნველვყავით მთავრობის ღიაობა და პროცესებში საზოგადოების ჩართულობა.

შედეგები შთამბეჭდავია - ბოლო ექვსი წელია ვინარჩუნებთ პოზიციას წამყვან ქვეყნებს შორის. ბოლო კვლევების თანახმად, საქართველო აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონში კვლავ ლიდერია და არაერთ ევროპულ და ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის წევრ სახელმწიფოსაც უსწრებს. ჩვენს პროგრესს მაღალ შეფასებას აძლევენ ჩვენი უცხოელი მეგობრები, მაღალი რანგის პოლიტიკური ფიგურები.

კორუფციასთან შეურიგებელი ბრძოლა, ანგარიშვალდებული და ღია მმართველობის გაძლიერება კვლავ ჩვენს პრიორიტეტად რჩება”, - აღნიშნავს პრემიერ-მინისტრი.

აუდიტი 

როგორ აღნიშნა ნაციონალურმა მოძრაობამ აგვისტოს ომის შემდეგ, 2009 წლის ახალი წელი - სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის სკანდალური დასკვნა, რომელიც 2014 წელს, მთავარ პროკურატურაში გადაიგზავნა

მაკა რუხაძე

4 დეკემბერს, თავისუფლების მოედანზე, ნაძვის ხის გარშემო, მოძრაობა „დროას“ წევრებმა და სამოქალაქო აქტივისტებმა კონსტრუქციის მიმდებარე ჯებირებს შავი ლენტები შეაბეს. „დროას“ ლიდერმა, ელენე ხოშტარიამ განაცხადა, რომ ამ ფორმით, მწუხარება გამოთქვეს 3 დეკემბერს, უკრაინის ქალაქ ბახმუტში, ხუთი ქართველი მებრძოლის დაღუპვის გამო. ხოშტარიას თქმით, იმის გამო, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ გმირულად დაღუპულთა ხსოვნის პატივსაცემად გლოვის დღე არ გამოაცხადა, „დროას“ აქტივისტებმა საკუთარი პოზიცია მშვიდობიანი ფორმით დააფიქსირეს...

„დროას“ ლიდერს არც სხვა ოპოზიციონერები ჩამორჩნენ და საქმე იქამდეც კი მივიდა, სოციალური ქსელის საშუალებით, ლამის, საახალწლო ღონისძიებების გაუქმებაც კი მოითხოვეს. „ვერსია“ სამძიმარს უცხადებს უკრაინაში დაღუპული გმირების ოჯახის წევრებს, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ ბავშვებს საახალწლო ზეიმი და მხიარულება ჩავუშხამოთ და მით უმეტეს, წავართვათ. შორს, ისტორიულ წიაღსვლებში რომ არ წავიდეთ, 1991 წლის 21 დეკემბერს, შუა რუსთაველზე დაწყებული ყველაზე სამარცხვინო და ტრაგიკული ძმათამკვლელი ომი გავიხსენოთ - 1992 წლის 1 იანვრის ღამეს, საახალწლო ზეიმი ეგრეთ წოდებული „ბუნკერის“ ტელევიზიითაც კი გადასცეს. ამიტომ, არანაირი გამართლება არ აქვს, საახალწლო ნაძვის ხისთვის შავი ლენტების შებმას, მით უფრო - საახალწლო ზეიმის გადადებას...

ვიდრე ჩვენი დროის „გრინჩები“ იაფფასიანი პერფორმანსებით „გვანებივრებენ“, უკრაინაში დაღუპული ქართველი გმირების ოჯახებს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა მიუსამძიმრა, პოლიტიკოსების ამაზრზენ საქციელს კი „ამორალური ფარისევლობა“ უწოდა... 

ძნელი წარმოსადგენია, მაგრამ დავუშვათ, ელენე ხოშტარიას 1991-1992 წლების ამბები არ ახსოვს, 2008 წლის აგვისტოს ომზე ვერაფერს იტყვის - აშკარად უნდა ახსოვდეს. თუმცა, თუ პოლიტიკური ამნეზია აქვს, პრობლემას ახლავე გადავჭრი, შევახსენებ, რომ ზუსტად მაშინ, როდესაც აგვისტოს ომში დაღუპული ჩვენი გმირი ბიჭების ცხედრებს მატლები ეხვია (მადლობა ღმერთს, საქართველოს პატრიარქმა და რამდენიმე მეუფემ გადმოასვენეს ცხედრები კონფლიქტის ზონიდან და პატივით დაკრძალეს), 12 აგვისტოს, რუსთაველზე, პარლამენტის წინ, გრანდიოზული კონცერტი გაიმართა. სხვათა შორის, არც 2009 წლის ახალ წელს ჩაუვლია მოკრძალებულად, როგორც ტერიტორიებდაკარგულ და ახლადომგამოვლილ ქვეყანას შეეფერებოდა. მეტსაც გეტყვით, ზუსტად 2006-2010 წლების საახალწლო და ქალაქგაფორმების ღონისძიებებისთვის თბილისის ბიუჯეტიდან გამოყოფილი სახსრების მიზნობრიობა შეისწავლა სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა 2014 წელს და ისეთი დარღვევები გამოავლინა, რომ აუდიტის ანგარიში გენერალურ პროკურატურაში გადააგზავნა. ცხადია, ეს ანგარიში „ვერსიაში“ დეტალურად 2014 წელსვე განვიხილეთ, თუმცა იმის გამო, რომ მაშინდელ თანამდებობის პირებს, რომლებიც დღეს ოპოზიციაში არიან, პოლიტიკური სკლეროზი დაემართათ, იძულებული ვარ, მცირეოდენი შემოკლებით, ძირითადი დარღვევები გავახსენო.

ხარვეზები საახალწლო ილუმინაციების შესყიდვაში

სახელმწიფო აუდიტორებმა გაარკვიეს, რომ 2006-2010 წლებში, საახალწლო ღონისძიებებთან დაკავშირებული ილუმინაციებისა და სხვა აქსესუარების შესყიდვებში, ძირითადად, შუამავალი ფირმები (მომწოდებლები) მონაწილეობდნენ. ცალკეულ შემთხვევებში, სახელმწიფო ტენდერებში, ერთმანეთთან დაკავშირებული იურიდიული და ფიზიკური პირები მონაწილეობდნენ. ამის გამო, არაკონკურენტული გარემოს ჩამოყალიბების, მიწოდებული საქონლისა და სამუშაოების ფასების მაღალ დონეზე ხელოვნურად შენარჩუნების, ასევე, ფირმებს შორის წინასწარი გარიგებების შესაძლებლობებისთვის მომეტებული რისკის საფრთხე გაჩნდა.

2006-2010 წლებში, საახალწლო ილუმინაციების შესყიდვებზე გამოცხადებულ ტენდერებში სატენდერო დოკუმენტაცია, ჩვეულებრივ, ორ-სამ პრეტენდენტს შეჰქონდა, მაგრამ რეალურად, ტენდერში მხოლოდ ერთი პრეტენდენტი მონაწილეობდა. ამის გამო, ტენდერით შესაძენი საქონლისა და სამუშაოს სავარაუდო ღირებულება, რომელიც შემსყიდველის მიერ წინასწარ იყო განსაზღვრული, პრაქტიკულად, არ მცირდებოდა...

2009 წლის შობა- ახალი წლისთვის, საახალწლო ილუმინაციების შესყიდვის მიზნით, 2008 წელს გამოცხადებულ ტენდერში, სატენდერო დოკუმენტაცია სამმა პრეტენდენტმა - შპს „ჩიბიმ“, შპს „ოქსინომ“ და შპს „არტ ლაინ თრეველმა“ წარადგინეს, სატენდერო წინადადება კი მხოლოდ შპს „ჩიბიმ“ შეიტანა. შესაბამისად, 2008 წლის 11 ნოემბერს, ტენდერში გამარჯვებულად შპს „ჩიბი“ გამოცხადდა. „ჩიბიმ“ ტენდერის სავარაუდო ფასთან შედარებით, 112 400 ლარით ნაკლები დააფიქსირა და იმავე წლის 27 ნოემბერს, ამ კომპანიასთან ხელშეკრულება გაფორმდა. შპს „ჩიბიმ“ 1 214 100 ლარის ღირებულების საახალწლო ილუმინაციები საქართველოში, ამავე ტენდერში მონაწილე ერთ-ერთი პრეტენდენტისგან, შპს „არტ ლაინ თრეველისგან“ შეიძინა. სინამდვილეში, შპს „ჩიბიმ“ საახალწლო ილუმინაციები „არტ ლაინ თრეველისგან“ 1 126 500 ლარად იყიდა, მაგრამ თბილისის მერიას 1 241 100 ლარად მიაწოდა.

აუდიტით დადგინდა, რომ „ჩიბის“ მიერ, მერიისთვის მიწოდებული 385 700 ლარის ღირებულების 9 დასახელების, სხვადასხვა საახალწლო კონსტრუქციები თბილისში, ადგილობრივმა კომპანიებმა - შპს „პროცესორმა“, შპს „მერწყული 7“-მა და „3 MG“-მა დაამზადეს. ამ კომპანიებს „ჩიბიმ“ 105 700 ლარი გადაუხადა! ამ შესყიდვების შედეგად, „ჩიბის“ მოგების მარჟა 16.6% იყო. 2010 წლის შობა-ახალი წლისთვის, საახალწლო ილუმინაციების შესყიდვის მიზნით, 2009 წლის 28 ივლისს გამოცხადებულ ტენდერში, სატენდერო დოკუმენტაცია ორმა კომპანიამ - შპს „კრედომ“ და შპს „ნებიმ“ წარადგინა, სატენდერო წინადადება - შპს „კრედომ“. 2009 წლის 19 აგვისტოს, სატენდერო კომისიის გადაწყვეტულებით, ტენდერში გამარჯვებულად შპს „კრედო“ გამოვლინდა, რომელმაც სავარაუდო ფასთან შედარებით, 800 ლარით ნაკლები ღირებულება დააფიქსირა. ამ შესყიდვის შედეგად, შპს „კრედოს“ მოგების მარჟა 26% იყო. 2011 წლის შობა-ახალი წლისთვის, საახალწლო ილუმინაციების შესყიდვის მიზნით, 2010 წლის 13 ივლისს გამოცხადებულ ტენდერში, სატენდერო დოკუმენტაცია წარადგინეს შპს „საქართველოს საფინანსო კომპანიამ“, შპს „თ.ფ“-მ, შპს „ბასიანმა“ და შპს „სითი ლაითმა“. ამ კომპანიებიდან სატენდერო წინადადება შპს „სითი ლაითმა“ წარადგინა, რომელიც 2010 წლის 10 აგვისტოს, ტენდერში გამარჯვებულად გამოაცხადეს. აუდიტის შედეგად გაირკვა, რომ შპს „სითი ლაითი“ 2010 წლის 23 ივლისს ანუ ტენდერის გამოცხადებიდან, 10 დღის შემდეგ დაფუძნდა, რაც ნიშნავს, რომ 13 ივლისს, სატენდერო წინადადება წარადგინა კომპანიამ, რომელიც ჯერ კიდევ დაფუძნებული არ ყოფილა! შესყიდვის შედეგად, შპს „სითი ლაითის“ მოგების მარჟა 21.4% იყო.            

უხარისხო გირლანდები და დეკორატიული ნაძვის ხეები

ვიდრე უშუალოდ 2009 წლის დარღვევებს განვიხილავთ, აუდიტის დასკვნის ამ ნაწილში, მნიშვნელოვანია პრეისტორია. ამიტომ, მივყვეთ თანმიმდევრობით: 2006 წლის 22 დეკემბერს გაფორმებული ხელშეკრულების საფუძველზე, შპს „ა.ნ.ი“-მ, ხელშეკრულების გაფორმებიდან სამ დღეში ანუ 2006 წლის 25 დეკემბერს, დაამზადა და თბილისის მერიას მიაწოდა 415 200 ლარის ღირებულების 44 ცალი საშობაო პავილიონი (ერთი ცალი პავილიონის საშუალო ფასი - 9 043 ლარი). 2007 წლის 24 დეკემბერს, შპს „ა.ნ.ი“-მ, მერიასთან გაფორმებული შესაბამისი ხელშეკრულებით, 44 პავილიონიდან, მხოლოდ 29 ცალი პავილიონი აღადგინა. ამ პავილიონებიდან, 2008 წელს, 12 ერთეული შპს „ზოოლოგიურ პარკს“ გადასცეს. თბილისის მერიის მიერ დაქირავებულმა დამოუკიდებელმა აუდიტორმა - შპს „კომპაუდმა“, ეს პავილიონები 32 900 ლარად შეაფასა. ამავე კომპანიის ანგარიშის მიხედვით, 2008 წელს მოქმედი საბაზრო ფასებით, თითოეული ასეთი პავილიონის დამზადებას 4 100 ლარი დასჭირდებოდა. აუდიტორული კომპანიის მიერ შეფასებული ერთეული პავილიონის დამზადების ფასსა და მისი შესყიდვის ფასს შორის სხვაობა კი 5 033 ლარი იყო.

2007 და 2009 წლებში შესყიდული 20 პავილიონიდან, თითოეულის დამზადების ღირებულება, შესაბამისად, 20 300 ლარი და 21 300 ლარი გახლდათ. სახელმწიფო აუდიტები ასკვნიან, რომ ყოველწლიურად, თბილისის მერია დიდი ოდენობით საბიუჯეტო სახსრებს ხარჯავდა და ამიტომ ფიქრობენ, რომ მერიას ასეთი შესყიდვები საერთოდ არ უნდა განეხორციელებინა. მეტიც, ასეთი სახის სავაჭრო პავილიონები მერიის ბალანსზე არც კი უნდა ყოფილიყო, ამ ტიპის საქმიანობა კერძო სექტორს უნდა განეხორციელებინა, რადგან სწორედ კერძო სექტორია დაინტერესებული საკუთარი პროდუქციის რეკლამითა და რეალიზაციის მოცულობის გაზრდით.

2007 წელს, თბილისში, თავისუფლების მოედანზე, წმინდა გიორგის მონუმენტზე დეკორატიული საახალწლო ნაძვის ხის მონტაჟზე, დემონტაჟსა და მხატვრული მინათების სამუშაოებზე, თბილისის მერიამ 453 300 ლარი, 2008 წელს - 215 500 ლარი, 2009 წელს - 144 200 ლარი, ხოლო 2010 წელს - 131 800 ლარი დახარჯა. 2007 წლის 13 დეკემბრის ხელშეკრულებით, ერთ პირთან მოლაპარაკების საშუალებით, შპს „აპრიორისგან“, თბილისის მერიამ 189 300 ლარის ღირებულების მომსახურება შეისყიდა. ამ ფასად, შპს „აპრიორმა“, თავისუფლების მოედანზე, დეკორატიული ნაძვის ხის მხატვრული მინათების სამუშაოები შეასრულა. მიღება-ჩაბარების აქტში დაფიქსირებული საქონლის ჩამონათვალიდან ირკვევა, რომ თბილისის მერიამ, შპს „აპრიორისგან“, 88 000 ლარის ღირებულების მანათობელი გირლანდები შეისყიდა. აუდიტის შედეგად გაირკვა, რომ ამ გირლანდების საწყობში განთავსება არ ფიქსირდება და ისინი არც ბუღალტრულად აღურიცხავთ. გირლანდების მონტაჟის მიზნით, 5 დღის მანძილზე, მემონტაჟე მუშებს, მათ შორის, მთამსვლელების შრომის ჩათვლით, ხელფასის სახით, 32 000 ლარი გადაუხადეს, რაც დღეში 6 400 ლარი გამოდის. 2007 წლის 13 დეკემბრის ხელშეკრულებით, თბილისის მერიამ, ერთ პირთან მოლაპარაკების საშუალებით, შპს „დავითი და კომპანიისგან“ 270 100 ლარის მომსახურება მიიღო. ამ კომპანიამ თავისუფლების მოედანზე, დეკორატიული საახალწლო ნაძვის ხის, ასევე, საკონცერტო სცენის მონტაჟისა და დემონტაჟის სამუშაოები შეასრულა. 2008 წელს, შობა-ახალი წლის ღონისძიებებისთვის, თბილისის მერიამ შპს „დავითი და კომპანიას“ თავისუფლების მოედანზე, წმინდა გიორგის მონუმენტზე დეკორატიული ნაძვის ხის მონტაჟისა და დემონტაჟის სამუშაოებში 24 000 ლარი გადაუხადა. მომდევნო წლებში, თბილისის მერია შპს „თბილქალაქგანათებას“ ყველანაირ ტრანსპორტზე, მათ შორის, ამწეზეც, რომლებითაც კომპანიას მონტაჟის, დემონტაჟისა და მხატვრული მინათების სამუშაოები უნდა შეესრულებინა, 9 000 ლარს უხდიდა. 2008 წლის 9 დეკემბრის ხელშეკრულებით, თბილისის მერიამ შპს „თბილქალაქგანათებას“ 183 800 ლარი გადაუხადა. კომპანიამ თავისუფლების მოედანზე, წმინდა გიორგის მონუმენტზე, დეკორატიული საახალწლო ნაძვის ხის კონსტრუქციებისა და მისი მხატვრული მინათების სამუშაოები შეასრულა. შპს „თბილქალაქგანათებამ“, თბილისის მერიას, 49 400 ლარის ღირებულების, 14 100 მეტრის უხარისხო გირლანდები მიაწოდა, რომლებიც დემონტაჟის შემდეგ ჩამოწერეს და გაანადგურეს!

აუდიტის შედეგად დადგინდა, რომ 2008, 2009 და 2010 წლებში, თავისუფლების მოედანზე, წმინდა გიორგის მონუმენტზე დეკორატიული ნაძვის ხის მონტაჟის, დემონტაჟისა და მხატვრული მინათების სამუშაოებს შპს „თბილქალაქგანათება“ ერთი და იგივე ფასად (?!) ასრულებდა.               

საახალწლო კონცერტები და განათება-გახმოვანება

2007 წლის 13 დეკემბერს, თბილისის მერიამ, ერთ პირთან მოლაპარაკების საშუალებით, შპს „არტ ჯისთან“ სცენების განათება-გახმოვანებაზე ხელშეკრულება გააფორმა. აუდიტის შედეგად გაირკვა, რომ შპს „არტ ჯი“ 2007 წლის 5 დეკემბერს ანუ მერიასთან ხელშეკრულების გაფორმებამდე 8 დღით ადრე დაფუძნდა და სამეწარმეო რეესტრში დარეგისტრირდა.

2008 წლის საახალწლო ღონისძიებების მოსაწყობად, შპს „არტ კომპანისა“ და შპს „არტ ჯისგან“, მერიამ საკონცერტო სცენების განათებისა და გახმოვანების (ცოცხალი შესრულება) მიზნით, 556 100 ლარის ღირებულების მომსახურება შეიძინა. ეს თანხა, 14 დღის მანძილზე, ოთხ სხვადასხვა ადგილზე კონცერტების განათება-გახმოვანებით უზრუნველყოფას მოიცავდა. გახმოვანების მომსახურების მიზნით გამოცხადებულ ტენდერზე, შპს „არტ კომპანიმ“, მის ხელთ არსებული, გახმოვანების აპარატურის მატერიალური ბაზა წარადგინა, რომელიც ამ კომპანიას „ინვალიდთა ლიგიდან“ უსასყიდლო იჯარით ჰქონდა აღებული.

2009 წლის 4 ნოემბერს გამოცხადებულ ტენდერში, რომლის სავარაუდო ღირებულება 99 900 ლარი იყო, ორი კომპანია - შპს „არტ ჯი“ და შპს „არტ კომპანი“ მონაწილეობდა. სხვათა შორის, ორივე კომპანიას ერთი და იგივე დამფუძნებელი ჰყავს. მართალია, სატენდერო დოკუმენტაცია ორივე კომპანიამ შეიტანა ტენდერზე, მაგრამ შპს „არტ ჯის“ სატენდერო წინადადება აღარ წარუდგენია. შესაბამისად, მხოლოდ ერთი პრეტენდენტი - შპს „არტ კომპანი“ დარჩა, რომელმაც ეს ტენდერი 99 500 ლარით მოიგო. აღსანიშნავია ფასთა კოტირებით განხორციელებული შესყიდვა, რომლის დროსაც, 2009 წლის 24 დეკემბერს, შესყიდვის მასალები სამ ფირმას - შპს „საუნდ სითის“, შპს „არტ ჯისა“ და შპს „არტ კომპანის“ გაუგზავნეს იმის მიუხედავად, რომ ბოლო ორ კომპანიას ერთი და იგივე მფლობელი ჰყავდა.

2006-2010 წლებში, საახალწლო ღონისძიებებისთვის გამოყენებული სასცენო კონსტრუქციებით მომსახურებაზე (სცენა, პლატფორმა, ტრიბუნა) განხორციელებული შესყიდვების მთლიანი ღირებულება 859 800 ლარი იყო. 2006-2009 წლებში, თბილისის მერია სასცენო კონსტრუქციის მომსახურებას მხოლოდ შპს „ა.ნ.ი“-სგან იძენდა, 2010 წელს კი შპს „ა.ნ.ი & CO“-სგან, არადა, ორივე კომპანიას ერთი და იგივე დამფუძნებელი ჰყავს. სასცენო კონსტრუქციის მომსახურების ღირებულება ფართობის მიხედვით იყო განსაზღვრული. ხელშეკრულების მიხედვით, 1 კვადრატული მეტრი სცენისა და პლატფორმის ფასი 160-410 ლარის ფარგლებში მერყეობდა. 2007-2011 წლებში, შობა-ახალი წლის საახალწლო ილუმინაციების მონტაჟისა და დემონტაჟის სამუშაოებზე დადებული ხელშეკრულებების საერთო ღირებულება 4 761 ლარი იყო, რომლის 94% შპს „თბილქალაქგანათებაზე“ მოდიოდა.                        

გახმაურებული საქმე

 „ეს საქმე არ დამთავრებულა“

  თათია გოჩაძე

ხუთი წლის წინ, 2017 წლის 1-ელ დეკემბერს, თბილისში, ხორავას ქუჩაზე, მოზარდებს შორის მომხდარი ჩხუბის დროს, არასრულწლოვნები - დავით სარალიძე და ლევან დადუნაშვილი მოკლეს. ამ საქმეზე, 2019 წლის 3 ივნისს, თბილისის სააპელაციო სასამართლომ დაადგინა, რომ გიორგი ჯანაშიამ, დავით სარალიძის მკვლელობა ჩაიდინა ჯგუფურად, სხვა პირთან ერთად. გიორგი ჯანაშიას 11 წლით და 3 თვით პატიმრობა მიესაჯა. პირველი ინსტანციის - თბილისის საქალაქო სასამართლოს განაჩენით, გიორგი ჯანაშია დამნაშავედ სცნეს დავით სარალიძის მკვლელობის მცდელობაში და 9 წლითა და 9 თვით პატიმრობა მიუსაჯეს.

ლევან დადუნაშვილის მკვლელობისთვის მსჯავრდებულ გუგა ბარბაქაძეს, სააპელაციო სასამართლომ, საქალაქო სასამართლოს მიერ გამოტანილი სასჯელი - 10 წლით და 6 თვით პატიმრობა - დაუმძიმა და 11 წლითა და 3 თვით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებიდან მეორე დღეს, სამართალდამცავებმა დავით სარალიძის მკვლელობის ბრალდებით დააკავეს მიხეილ კალანდია, რომელსაც მანამდე მოწმის სტატუსი ჰქონდა.

2020 წლის 25 თებერვალს, თბილისის საქალაქო სასამართლომ მიხეილ კალანდია დამნაშავედ სცნო დავით სარალიძის განზრახ ჯგუფურად მკვლელობაში და 15 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა, თუმცა არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსის თანახმად, სასჯელი ერთი მესამედით შეუმცირა და საბოლოოდ, საპატიმრო სასჯელად განუსაზღვრა 11 წელი და 3 თვე. 21 აპრილს კი თბილისის სააპელაციო სასამართლოს პალატამ მიხეილ კალანდია დამნაშავედ სცნო არასრულწლოვანი დავით სარალიძის განზრახ ჯგუფურად მკვლელობაში. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ძალაში დარჩა პირველი ინსტანციის, თბილისის საქალაქო სასამართლოს განაჩენი.

დავით სარალიძის განზრახ მკვლელობის ბრალდებით, მოგვიანებით, გიორგი მენაბდეც დააკავეს. დაკავებული დეკანოზ შიო მენაბდის შვილია, რომელსაც დავით სარალიძის მამა სავარაუდო მკვლელებს შორის მოიაზრებდა, თუმცა ამ მიმართულებით, თავდაპირველად, გამოძიება არ დაწყებულა... გიორგი მენაბდე სასამართლომ დამნაშავედ სცნო. მას სასჯელის სახედ და ზომად 14 წლით თავისუფლების აღკვეთა განესაზღვრა, თუმცა არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსის თანახმად, ის ერთი მეოთხედით შემცირდა და საბოლოოდ, სასჯელის ზომად განესაზღვრა 10 წელი და 6 თვე.

როგორ აფასებს 5 წლის შემდეგ ხორავას ქუჩის საქმეზე მიღწეულ სამართალს დავით სარალიძის მამის, ზაზა სარალიძის უფლებადამცველი? - „ვერსია“ ნესტან ლონდარიძეს ესაუბრა:

- ძალიან მნიშვნელოვანია, ხაზი გავუსვათ იმას, რომ სამართალი მიღწეულია, მაგრამ უნდა აღინიშნოს, რის შედეგად იქნა მიღწეული. რომ არა ზაზა სარალიძის ასეთი ბრძოლა საქმის დარღვევების გამოსააშკარავებლად, ალბათ, ეს შედეგი არ გვექნებოდა, თუმცა აქვე ხაზგასასმელია  - ჩვენ არ ვთვლით, რომ ეს საქმე დასრულებულია. მართალია, საქმეში დანაშაულის ჩამდენი პირები მიეცნენ პასუხისგებაში და მათ მიიღეს კუთვნილი სასჯელი, თუმცა, ალბათ, ეს საკმარისი იქნებოდა იმ დროისთვის, მაშინვე კანონით გათვალისწინებულ ვადებში რომ გამოვლენილიყო, მაგრამ ვინაიდან ასეთი უპრეცედენტო ბრძოლა დასჭირდა იმას, რომ ეს შედეგი მიღწეულიყო, რა თქმა უნდა, არაა საკმარისი. მიგვაჩნია, რომ ყველა ის პირი უნდა დაისაჯოს, ვისი ბრალეულობითაც ეს საქმე აქამდე მივიდა. ამაში ვგულისხმობ სამოხელეო დანაშაულს, ჩვენი ცენტრი, ზაზასთან ერთად, ამ საქმეს ვადევნებთ თვალს და იქამდე არ გავჩერდებით, სანამ გარკვეულ შედეგამდე არ მივალთ. ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს, რადგან არ შეიძლება, სამართალი ისევ იმ ხალხის ხელში იყოს, რომლებმაც ამ საქმეზე დარღვევები ჩაიდინეს. თუ იმ პროკურორებს, გამომძიებლებს ახალი საქმეების გამოძიებას მივანდობთ, იმის გარანტია და ნდობა არ გვექნება, რომ მიუკერძოებლად მიუდგებიან და გამოიძიებენ. მათ მიმართ საზოგადოებაში ისედაც მცირე ნდობა არსებობს და ამას სწორედ ის უწყობს ხელს, რომ იმ საქმეებში, სადაც ვლინდება სამოხელეო დანაშაული, არ მახსენდება, ვინმე დასჯილიყო.

ჩვენ თუ მივაღწევთ იმას, რომ გამოვლინდეს და პასუხი აგონ პირებმა, ეს საგამოძიებო სტრუქტურებისადმი საზოგადოების ნდობის აღდგენას შეუწყობს ხელს.

- როგორც ცნობილია, გიორგი ჯანაშიამ უკვე დატოვა საპყრობილე. მიხეილ კალანდია და გიორგი მენაბდე კი სასჯელს იხდიან...

- დიახ, გიორგი მენაბდის პროცესი სააპელაციო სასამართლოში მიმდინარეობდა და, ალბათ, უზენაეს სასამართლოშიც მოხდება ამ საქმის განხილვა.

- საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, მას ბრალი დაუმტკიცდა მკვლელობის მუხლით...

- დიახ. ჩვენ ვის ქმედებებშიც ვხედავდით სავარაუდო დანაშაულის ნიშნებს, ყველა იმ პირის მიმართ დადგა გამამტყუნებელი განაჩენი. განსაკუთრებით, ეს ბრძოლა ყველას, ალბათ, მიხეილ კალანდიასთან მიმართებაში ახსოვს. რაც შეეხება ჯანაშიას, რამდენადაც ცნობილია, საპროცესო შეთანხმებას ჰქონდა ადგილი და შემდეგ მან პირობით, ვადამდე ადრე დატოვა დაწესებულება. აქვე, მინდა ხაზი გავუსვა, რომ ბევრი კითხვა არსებობდა, ხომ არ იყო ზაზა სარალიძის წერილობითი თანხმობა. მაშინაც არაერთხელ ვთქვი და ახლაც შემიძლია გავიმეორო დადასტურებულად, რომ ხელმოწერა არც ზაზასი და არც ჩემი, როგორც მისი უფლებადამცველის, ამ საქმეში არ დევს.

ჩემთვის პრიორიტეტი ახლა სამოხელეო დანაშაულია. მართალია, ამ ეტაპზე საზოგადოების წინაშე ისე აქტიურად არ ვჩანვართ, მაგრამ ამაში გარკვეული როლი იმანაც შეიტანა, რომ სპეციალური, მიზანმიმართული ჭორების გავრცელებით შეეცადნენ ზაზა სარალიძის სახელი დაეკავშირებინათ გარიგებებთან და ა.შ. თუმცა, ჩვენი მხრიდან არასწორი იქნებოდა მტკიცება იმისა, რომ ეს ასე არ არის.

ჩვენ ვაგრძელებთ ბრძოლას და არ ვაპირებთ იქამდე გაჩერებას, სანამ სამოხელეო დანაშაულზეც არ გვექნება სამართლიანი შედეგი.

ICOMOS საქართველოს ანგარიში მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის, გელათის სამონასტრო კომპლექსის კედლის მხატვრობის და ძეგლის კონსერვაციული მდგომარეობის შესახებ, პირდაპირ ამბობს, რომ მთავარი ტაძრის დასავლეთ ნაწილში ჩატარებული თუ ახლა მიმდინარე სრულმასშტაბიანი საკონსერვაციო-სარესტავრაციო სამუშაოები ეწინააღმდეგება საერთაშორისო, თანამედროვე მიდგომებს.

როგორ შევიდა სპეციალისტების ჯგუფი გელათში
კულტურული მემკვიდრეობის სპეციალისტების ჯგუფი გელათში 2022 წლის 31 ოქტომბერს შევიდა. ვიზიტი საქართველოს საპატრიარქოს ორგანიზებული იყო.

მისიაში მონაწილეობდნენ:

ლელა ნინოშვილი, კედლის მხატვრობისა და ქვის რესტავრატორი, ICOMOS საქართველო;
ზაზა სხირტლაძე, ხელოვნებათმცოდნე, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი;
გვანცა (ტასო) ფოცხიშვილი, კედლის მხატვრობის რესტავრატორი, ICOMOS საქართველო;
ციცინო ჩაჩხუნაშვილი, ხელოვნებათმცოდნე, ჩუბინაშვილის ცენტრი, ICOMOS საქართველო;
ნატო ცინცაბაძე, არქიტექტორ-რესტავრატორი, ICOMOS საქართველო.

2022 წლის ოქტომბრის დასაწყისში, საპატრიარქომ ქართველ სპეციალისტებს მიაწოდა გელათზე საერთაშორისო მრჩეველთა* მიერ მომზადებული ანგარიში. მასში ეწერა, რომ ასოციაცია "ჯოვანი სეკო სუარდოს" მიერ შემუშავებული მეთოდოლოგია გელათის ტაძრის კედლის მხატვრობის გადაუდებელი კონსერვაციისთვის არ შეესაბამებოდა კონსერვაციის საერთაშორისო პრინციპებს და ძეგლის სპეციფიკას.

მიუხედავად იმისა, რომ საერთაშორისო საბჭომ მკაფიოდ უარყოფითად შეაფასა შერჩეული მეთოდი და მოითხოვა „გადაუდებელი ჩარევის გეგმის შეცვლა“, 2022 წლის ივნის-სექტემბერში მთავარი ტაძრის ნაწილში მაინც მასშტაბურად ჩაერივნენ ადრე შემუშავებული მეთოდოლოგიით და სრული საკონსერვაციო სამუშაოც ჩატარდა.

ანგარიშში წერია, რომ:

კედლის მხატვრობა დასავლეთ ნაწილში კვლავ ზიანდება.
გაზრდილია მხატვრობის დანაკარგიც.

ICOMOS საქართველო წერს, რომ 2021-2022 წლებში, საკონსერვაციო-სარესტავრაციო ჩარევას უარყოფითი შედეგები უკვე მოჰყვა და სავარაუდოა, რომ ის, დროთა განმავლობაში, კიდევ უფრო მასშტაბური და კომპლექსური პრობლემების მიზეზი გახდება.

აი, მაგალითად, რატომ მოხდება ასე:

სრულმასშტაბიანი საკონსერვაციო-სარესტავრაციო სამუშაოები ჩატარებულია არასტაბილური ტემპერატურისა და ტენიანობის გარემოში, მაშინ როდესაც დაზიანების გამომწვევი მიზეზები ჯერ კიდევ არ არის სრულფასოვნად გამოკვლეული და აღმოფხვრილი.
უცნობია წინა პერიოდის ქიმებისა და შევსებების მოხსნა/ჩანაცვლების კრიტერიუმები და მეთოდოლოგია. გაუგებარია, რა მონაკვეთებშია ჩარევა დასრულებული და რა მონაკვეთებში უნდა გაგრძელდეს.
დაუგეგმავად შეჩერებულია საკონსერვაციო პროცესი, რის შედეგადაც კედლის მხატვრობის ზედაპირზე დარჩენილია საკონსერვაციო ქაღალდი და ბამბა.

როგორ დაიწყო ყველაფერი
საქართველოს კულტურის სამინისტრომ, მას შემდეგ, რაც პულიერის და ჩენტანის 2021 წლის მისიის შესახებ მოხსენება მიიღო, რამდენიმე შეხვედრა მოაწყო, რომელსაც კედლის მხატვრობის ქართველი ექსპერტებიც ესწრებოდნენ.

ქართველმა სპეციალისტებმა, რომლებიც საფრთხეს ხედავდნენ გადაუდებელ ჩარევაში, სამინისტროს ურჩიეს, სხვა საერთაშორისო ექსპერტებისთვის ეთხოვათ უკვე შემუშავებული საკონსერვაციო კვლევისა და ხედვების შეფასება.

2021 წლის სექტემბერში, კულტურის სამინისტროს თხოვნით, კედლის მხატვრობის კონსერვაციის საერთაშორისოდ აღიარებულმა ექსპერტებმა, სტივენ რიკებიმ და ლიზა შეკედემ მართლაც მოამზადეს „კომენტარები გელათის მონასტრის კედლის მხატვრობის ანგარიშზე“ - ისინი შეშფოთებულები იყვნენ კვლევის ხარისხის, მხატვრობის გააზრებისა და რესტავრაციის მეთოდოლოგიის გამო.

მეტიც, 2021 წლის სექტემბერში, საქართველოს სახელმწიფოს გაეგზავნა გელათის ტაძარში გარემო პირობების მონიტორინგის შესახებ ანგარიშიც, რომელიც ყურადღებას ამახვილებდა არჩეული გადაუდებელი ჩარევის რისკებზე.

შეშფოთებები მხედველობაში არ მიიღო არც სახელმწიფომ და არც კედლის მხატვრობის საერთაშორისო სამუშაო ჯგუფმა.

2022 წლის მაისში, უკვე საქართველოს საპატრიარქოს მოწვევით, კედლის მხატვრობის კონსერვაციის ექსპერტები ოსტინ ნევინი, სარა სტენიფორსი, ლორინდა ვონგი, ვითარების შესაფასებლად ეწვივნენ გელათის ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძარს.

მომზადებულ ანგარიშში ისინი ღიად გამოხატავდნენ შეშფოთებას მარიო პულიერის და ვინჩენცო ჩენტანის საკონსერვაციო მიდგომებსა და ფიზიკურ ჩარევასთან დაკავშირებით და ძეგლის გადაუდებელი მკურნალობის გეგმის შეცვლას ითხოვდნენ.

ამის მიუხედავად, ჩარევის მეთოდოლოგია არ განახლებულა.

ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის კედლის მხატვრობაზე ეს ჩარევა გრძელდებოდა 2022 წლის სექტემბრის ჩათვლით.

ქრონოლოგია - რა ხდებოდა გელათის გარშემო
2008 წელს შეიქმნა გელათის სამონასტრო კომპლექსის რეაბილიტაციის პროექტი.
მის მიხედვით, 2015-2018 წლებში მოხდა ღვთისმშობლის შობის ტაძრის გუმბათის და მთავარი სივრცის გადახურვის რეაბილიტაცია. დაზიანებული სახურავის მოჭიქული კრამიტის საფარიანი ფილებით შეცვლა.
2019 წელს შეიცვალა ღვთისმშობლის შობის ტაძრის ყველა მინაშენის გადახურვა.
2020 წლის თებერვალ-მარტში - ღვთისმშობლის შობის ტაძრის გადახურვის გაუმართაობის გამო, ეკლესიაში წყალმა გაჟონა და კედლის მხატვრობა მნიშვნელოვნად დააზიანა.
2020 წლის აგვისტო-სექტემბერში ღვთისმშობლის შობის ტაძარზე დროებითი სახურავის დამონტაჟება დაიწყო და 2021 წლის იანვრისთვის მთავარი ტაძარი მთლიანად დროებითი გადახურვის ქვეშ მოექცა.
2020 წლის დეკემბერში დამონტაჟდა გარემო პირობების მონიტორინგის სენსორები ორივე ეკლესიის (ღვთისმშობლის შობისა და წმინდა გიორგის სახელობის) ინტერიერსა და ექსტერიერში.
2021 წლის ივნისში გელათში პირველი საერთაშორისო მისია შევიდა, რომელშიც მონაწილეობდნენ უგო ტონიეტი და სარა სტეფანინი, (ReStruere Ltd, ფლორენციის უნივერსიტეტის Spin-off). ასევე მარიო პულიერი და ვინჩენცო ჩენტანი, რომლებიც წარმოადგენდნენ ასოციაცია „ჯოვანი სეკო სუარდოს“ (Associazine Giovanni Secco Suardo).
პირველ ჯგუფს ევალებოდა გელათში წყლის ინფილტრაციის (გაჟონვის - რ.თ.) მიზეზების დადგენა. ასევე, მათ უნდა მოემზადებინათ რეკომენდაციები, როგორ გადაეჭრათ ეს პრობლემა. მეორე ჯგუფს უნდა შეეფასებინა ტაძრის მთავარი სივრცის მხატვრობის მდგომარეობა, ასევე დაზიანებების გამომწვევი მიზეზები და შეეთავაზებინათ რეკომენდაციები.
2022 წლის თებერვალში, საქართველოს სახელმწიფომ საერთაშორისო ICOMOS-ისგან მიიღო მიმოხილვის ორი დოკუმენტი, რომლებიც ეხებოდა 2021 წლის ივნისში, უგო ტონიეტისა და სარა სტეფანინის მიერ შესრულებულ ანგარიშს არქიტექტურის მდგომარეობის შესახებ, ასევე, მარიო პულიერისა და ვინჩენცო ჩენტანის მიერ შესრულებული კედლის მხატვრობის ანგარიშს. ამ დოკუმენტებში ორივე ჯგუფის მიერ გაწეული სამუშაოები ძირითადად დადებითად იყო შეფასებული.
2022 წლის მაისში და მოგვიანებით, აგვისტო-სექტემბერში, კედლის მხატვრობის ფიზიკური ჩარევა განხორციელდა ღვთისმშობლის შობის ტაძრის მთავარ ნაწილში.
2022 წლის მაის-სექტემბრის პერიოდში მთავარი ტაძრის დასავლეთი მკლავის დროებითი გადახურვა ახალი კონსტრუქციით შეიცვალა. რაც ითვალისწინებდა სახურავის საფარის ნაწილობრივ მოხსნას და სტრუქტურის გარედან გამოშრობას.

ანგარიშს ახლავს რეკომენდაციების გრძელი ნუსხაც, რომელშიც პირველი, ინტეგრირებული კონსერვაციის მართვის გეგმის განახლებაა.

ICOMOS საქართველო ფიქრობს, რომ საქართველოს საპატრიარქომ, როგორც ძეგლის მეპატრონემ და საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ეროვნულმა სააგენტომ, როგორც მემკვიდრეობის კონსერვაციაზე პასუხისმგებელმა ეროვნულმა უწყებამ, ერთობლივად უნდა შექმნან გელათის პროექტის მართვის ჯგუფი, რომელიც პასუხისმგებელი იქნება გადაუდებელი ჩარევისა და კონსერვაციის პროცესების მართვაზე.

* საერთაშორისო ექსპერტთა შემადგენლობა:

ოსტინ ნევინი, კურტოს ხელოვნების ინსტიტუტი, ლონდონი, გაერთიანებული სამეფო;
სარა სტენიფორსი, IIC-ს ყოფილი საპატიო პრეზიდენტი (ემერიტუსი), გაერთიანებული სამეფო;
ლორინდა ვონგი, გეტის კონსერვაციის ინსტიტუტი, აშშ.

წყარო: რადიო თავისუფლება

ჩვენ მხარს ვუჭერთ უკრაინის დამოუკიდებლობას, თავისუფლებას, ტერიტორიულ მთლიანობას და ბუნებრივია, ჩვენი სურვილია, რომ ეს ომი რაც შეიძლება მალე დასრულდეს-ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა ჟურნალისტებთან საუბრისას განაცხადა.

მთავრობის მეთაურმა კიდევ ერთხელ გამოუცხადა დაღუპული ჯამბულათ ხოფერიას ოჯახს და ყველას მოუწოდა, გარდაცვლილი მოქალაქეების ტრაგედიაზე და უბედურებაზე ნუ შექმნიან პოლიტიკურ დღის წესრიგს.

„მე მინდა გარდაცვლილი ხოფერიას ოჯახს კიდევ ერთხელ სამძიმარი ვუთხრა და ყველას მინდა გთხოვოთ, ძალიან გთხოვთ ყველას, რომ ჩვენი გარდაცვლილი მოქალაქეების ტრაგედიაზე და უბედურებაზე ნუ შევქმნით პოლიტიკურ დღის წესრიგს. კიდევ ერთხელ, ღმერთმა ნათელში ამყოფოს მათი სულები და ღმერთმა გვაშოროს ეს უბედურება და ტრაგედია. მე ვარ საქართველოს მხარეზე. მე ვარ ჩემი ქვეყნის ინტერესების დამცველი და ასე იქნება მანამ, სანამ ვიქნები ცოცხალი. ეს უნდა იყოს ყველა ჩვენი მოქალაქის ვალდებულება. ეს უნდა იყოს ჩვენი ყველა მოქალაქის სურვილი. უნდა ვიფიქროთ ქვეყანაზე, საქართველოზე. მე ვარ სამართლიანობის მხარეს. ჩვენ მხარს ვუჭერთ უკრაინის დამოუკიდებლობას, თავისუფლებას, ტერიტორიულ მთლიანობას და ბუნებრივია, ჩვენი სურვილია, რომ ეს ომი რაც შეიძლება მალე დასრულდეს“,- განაცხადა ირაკლი ღარიბაშვილმა.

ჩვენი სიცოცხლე აბარია ღმერთს, ასე რომ მე ვერ ვიქნები ვერც ერთი ადამიანის სიცოცხლეზე პასუხისმგებელი. ჩვენი სიცოცხლე და ბედი აბარია უფალს, ასე რომ შეგვიძლია, სწორად მოვიქცეთ ყველანი - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა ჟურნალისტის კითხვის პასუხად განაცხადა. კითხვა სააკაშვილის სიცოცხლეზე პასუხისმგებლობის აღებას შეეხებოდა.

მთავრობის მეთაურმა სააკაშვილს, როგორც ადამიანს გულწრფელად უსურვა დიდხანს სიცოცხლე და ჯანმრთელობა.

„მე მინდა სააკაშვილს, როგორც ადამიანს გულწრფელად ვუსურვო დიდხანს სიცოცხლე და ჯანმრთელობა. როგორ შეიძლება ადამიანის გარდაცვალება ვინმეს უხაროდეს?! სახელმწიფო აკეთებს და გააკეთებს ყველაფერს, რომ ყველა პატიმრის კონსტიტუციური უფლება იქნას დაცული“- განაცხადა ირაკლი ღარიბაშვილმა.

მე არ მინდა დეტალებში შევიდე, მე არც ექიმი ვარ და არ ვიცი ამ ადამიანს რა ჭირს, გარდა იმისა, რაც თქვენ მოისმინეთ.

ერთი ის ვიცი რომ ამ ადამიანმა გადაწყვიტა ჩამოსულიყო აქ და რევოლუცია, სისხლისღვრა მოეწყო, ციხეში ჩასმის დღიდან ემუქრებოდა ყველას, რომ თქვენ არ იცით აქ რამდენიმე ხანში, უკრაინის ომი არ იყო დაწყებული ჯერ, სისხლის ღვრა დაიწყება, აქ უბედურება მოხდება და მსგავს მუქარებს აგრძელებდა ბატონი სააკაშვილი. შემდეგ იცით, რომ 60 დღე იშიმშილა და ყველა რეკორდი მოხსნა მსოფლიო ისტორიაში, შიმშილობის ყველა ისტორია მოხსნა და ვნახეთ ისიც, კადრებიც გავრცელდა, რომ თურმე ის ჭამდა კიდევაც ფარულად იღებდა საკვებს, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა ჟურნალისტებს განუცხადა.

მთავრობის მეთაურის თქმით, მან ბევრჯერ მოისმინა იმის თაობაზე, რომ თურმე სააკაშვილს არ მოსწონს გარემო და დეპრესიაშია.

„ერთი რამ მინდა ვთქვა, სააკაშვილის ციხეში ჩასმის დღიდან მისი ილუზიები იყო, რომ ჯერ ერთ კვირაში უნდა გამოსულიყო გარეთ, შემდეგ ერთ თვეში, ორ თვეში, სამ თვეში და თავის თავს აჯერებდა, რომ ისე კარგად „თამაშობდა“ და ატყუებდა ყველას, რომ ყველა დაიჯერებდა, თითქოს ან შიმშილობდა, ან ცუდად იყო და ყველა გაუშვებდა ციხის გარეთ. ეს რა თქმა უნდა არ და ვერ მოხდება, ჩვენ ვართ სამართლებრივი სახელმწიფო და არავის მივცემთ იმის უფლებას, ვინც არ უნდა იყოს ის, რომ კანონზე მაღლა დააყენოს თავი.

მე ძალიან ბევრჯერ მოვისმინე, რომ ბატონი სააკაშვილი თურმე დეპრესიაშია და არ მოსწონს გარემო. რომელ პატიმარს მოსწონს ციხის გარემო? არ ვიცი, მე არ ვარ ექიმი. ბატონი რატი ბრეგაძე გამოვიდა და გაუკეთა საჯარო შეთავაზება, რომ ნებისმიერი ქვეყნის ნებისმიერი კლინიკიდან ჩამოიყვანონ ნებისმიერი ექიმი და ადგილზე უმკურნალონ. მათ არ უნდათ საქართველოში უმკურნალონ ერთადერთი მიზნით, მათ უნდათ სააკაშვილის გათავისუფლება. ეს არის, სხვა არაფერი,“- განაცხადა პრემიერმა.

ომის პარტია, აი ეს დეგრადირებული მოღალატეებით სავსე ლიდერებისგან ჩამოყალიბებული პარტია არის ძალიან მძიმე მდგომარეობაში. არ არის საინტერესო, რას იტყვიან ისინი. საქართველოში ვერავინ ვერაფერს არევს და ვერავინ ვერაფერს მოაწყობს, იმიტომ, რომ ყველას მიეზღვება და გაეცემა საკადრისი პასუხი, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა, ჟურნალისტებს განუცხადა.

მთავრობის მეთაურის თქმით, არავის უნდა ჰქონდეს ილუზია, რომ რაიმე არეულობას შემოიტანენ ქვეყანაში.

„ომის პარტია, აი ეს დეგრადირებული მოღალატეებით სავსე ლიდერებისგან ჩამოყალიბებული პარტია არის ძალიან მძიმე მდგომარეობაში. არ არის საინტერესო, რას იტყვიან ისინი. საქართველოში ვერავინ ვერაფერს არევს და ვერავინ ვერაფერს მოაწყობს, იმიტომ, რომ ყველას მიეზღვება და გაეცემა საკადრისი პასუხი. ილუზია არავის ჰქონდეს. ბოლო კარტი გამოიყენეს სააკაშვილის საქართველოში ჩამოყვანით. ეს სისულელე ჩაადენინეს და ვნახეთ, როგორ დასრულდა - ფიასკოთი. სრული ფიასკოთ დასრულდა აღნიშნული გადაწყვეტილება. ვინმეს რამე ილუზია არ ჰქონდეს, ამ ომის პარტიას და ამრევებს და „ლუზერებს“ არ შემოვატანინებთ რაიმე არეულობას. პირიქით, ჩვენ გვინდა მშვიდობა, ისეთი, როგორიც არის დღეს ჩვენთან, სტაბილურობა, ორნიშნა ეკონომიკური ზრდა, მეტი სამუშაო ადგილები, კეთილდღეობა, განვითარება და ჩვენი ქვეყნის გაერთიანება. ეს უნდა იყოს ჩვენი მთავარი ამოცანა“, - განაცხადა პრემიერმა.