ეკონომიკა

ქვეყნების სიძვირეს არაერთი ფაქტორი განსაზღვრავს. მათ შორის უძრავი ქონების მაღალი ღირებულება და მოთხოვნა, საცხოვრებლის იჯარის სიძვირე, ცხოვრების მაღალი დონე, მაღალანაზღაურებადი კომპანიებისა და ინდუსტრიების რაოდენობა. ქვეყანაში ცხოვრების სიძვირეს გადასახადები, ტრანსპორტირების ხარჯები, პროდუქტისა თუ მომსახურების ღირებულებაც განაპირობებს.

ცხოვრების ღირებულების ინდექსის 2025 წლის მონაცემებზე დაყრდნობით, საცხოვრებლად ყველაზე ძვირი ქვეყნების რეიტინგში პირველ ადგილზე - აშშ-ს ვირჯინიის კუნძულები ხვდება. აქ ცხოვრების ღირებულების ინდექსი 98.4 -ს აღწევს. ქვეყანაში 46.4 ქულად ფასდება ქირის ინდექსი. სურსათის ღირებულების ინდექსი - 106.3 ქულას, ხოლო რესტორნების და მსყიდველუნარიანობის ინდექსი კი შესაბამისად, 90.5-ს და 72.3 ქულას აღწევს.

უკვე წლებია საცხოვრებლად ყველაზე ძვირი ქვეყნების რეიტინგში მოწინავე პოზიციას იკავებს - შვეიცარია. ქვეყანაში საცხოვრებელი ხარჯის მუდმივი ზრდა შვეიცარიული ფრანკის სიმყარით და საკვებ პროდუქტებსა და საყოფაცხოვრებო ნივთებზე ყველაზე მაღალი საბაზრო ღირებულებით აიხსნება. შვეიცარიაში - ცხოვრების ღირებულების ინდექსი - მსგავსად, ვირჯინიის კუნძულების - 98.4 აღწევს. თუმცა ღირებულების გათვალისწინებით, ყველაზე მაღალი ქულით, - სურსათის ინდექსი ფასდება, რომელიც 103.1-ს აღწევს. აქვე აღსანიშნავია, რომ ქვეყანაში მაღალია - მსყიდველუნარიანობის მონაცემებიც, რომელიც 2025 წლის მონაცემებით - 159.7 ქულას შეადგენს.

ყველაზე ძვირი ქვეყნების მუდმივი წევრია ისლანდია. აქ ცხოვრების ღირებულების ინდექსი - 83.4 ქულით არის შეფასებული.

ქვეყანა განსაკუთრებით მაღალი ცხოვრების ხარჯებით გამოირჩევა. ისლანდიაში პურის, რძის და სხვა აუცილებელი პროდუქციის ფასები მაღალია. მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანა იმპორტირებული პროდუქტის ჩანაცვლებასა და ადგილობრივი წარმოების გაძლიერებაზე მუშაობს, სურსათის გარკვეული ნაწილი მაინც იმპორტირებულია, ქვეყნის მდებარეობიდან გამომდინარე ძვირი ჯდება პროდუქტის ტრანსპორტირება, შესაბამისად, ეს პროდუქტზე ფასების ზრდის ერთ-ერთ ფაქტორად მიიჩნევა. ისლანდიას მკაცრი და გრძელი ზამთარი ახასიათებს, ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ენერგიის ხარჯები განსაკუთრებით კი ბუნებრივი აირის ხარჯი იზრდება. ცხოვრების ღირებულებას ზრდის მაღალი ანაზღაურება და სტაბილური ეკონომიკა, რაც ისლანდიას ნამდვილად ახასიათებს. ქვეყანა ასევე გამოირჩევა უძრავი ქონების სიძვირით.

ცხოვრების მაღალი ღირებულებით გამოირჩევა ბაჰამაც, სადაც ცხოვრების ღირებულების ინდექსი - 81.4 ქულას აღწევს. განსხვავებით რეიტინგში არსებული სხვა ქვეყნებისა - ბაჰამაზე - მსყიდველუნარიანობის მაჩვენებელი შედარებით დაბალია და ის 58.4 ქულას უტოლდება.

ქვეყნის იმპორტდამოკიდებულება, მდებარეობიდან გამომდინარე ტრანსპორტირების მაღალი ხარჯი, მაღალი გადასახადები, ტურიზმით განპირობებული მაღალი მოთხოვნა უძრავ ქონებაზე - ეს იმ მიზეზების ჩამონათვალია, რაც ბაჰამას საცხოვრებლად ერთ-ერთ ყველაზე ძვირ მიმართულებად აქცევს.

საცხოვრებლად ყველაზე ძვირად ღირებული ქვეყნების 5-ეულს სინგაპური ავსებს. აქ ცხოვრების ღირებულების ინდექსი - 79.1 ქულით ფასდება. სინგაპური ბოლო 12 წლის მანძილზე ძვირად ღირებული ქვეყნების რეიტინგის სათავეში 10-ჯერ მოექცა, რაც ქვეყანაში პროდუქტებისა და სერვისების მრავალ კატეგორიაზე სტაბილურად მაღალი ფასებით აიხსნება. ამ ქალაქ-სახელმწიფოში როგორც საჯარო, ისე ტრანსპორტის ფასები ყველაზე მაღალია, რადგან მთავრობა ავტომობილების რაოდენობაზე მკაცრ კონტროლს ახორციელებს. სინგაპურში საკმაოდ ძვირია საკვები პროდუქტები, ტანსაცმელი და ალკოჰოლი.

რაც შეეხება საცხოვრებლად ყველაზე იაფი ქვეყნების რეიტინგს. იაფი ქვეყნების სიაში პაკისტანს ვხვდებით. ქვეყანაში ცხოვრების ღირებულება 17.8 ქულით არის შეფასებული. პაკისტანში იაფია ქირა. მისი ინდექსი სულ რაღაც - 2.9 ქულას აღწევს. პაკისტანში საშუალო ხელფასი დაბალია, ეს კი მთელი ქვეყნის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე აისახება. მოსახლეობას დაბალ ცხოვრების დონეს ინარჩუნებს, რაც შრომის და მომსახურების ხარჯების შემცირებას განაპირობებს. ამასთან, დაბალი შრომის ხარჯები ნიშნავს, რომ პაკისტანში დაბალი ღირებულება აქვს საცხოვრებელს, სურსათს და სხვა აუცილებელ ნივთებს.

საცხოვრებლად ყველაზე იაფი ქვეყნების სიაში ხვდებიან ლიბია და ეგვიპტე. შესაბამისად 18.6 და 19 ქულით. იაფი ქვეყნების ხუთეულს კი ინდოეთი და ავღანეთი ავსებენ.

რაც შეეხება საქართველოს, 2025 წლის ცხოვრების ღირებულების ინდექსის მიხედვით, ქვეყანაში ცხოვრების ღირებულება 30.4 ქულას აღწევს. მსყიდველუნარიანობის მაჩვენებელი კი 39.6 ქულად არის შეფასებული.

წყარო: bm.ge

ბიზნესის თავისუფლების გარანტი ამ ქვეყანაში არის ჩვენი ხელისუფლება და მომავალშიც უზრუნველვყოფთ ამ მისიის ბოლომდე შესრულებას, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ აზერბაიჯანში ქართველ ჟურნალისტებს განუცხადა. 

როგორც მთავრობის მეთაურმა აღნიშნა, ბიზნესის თავისუფლება არის „ქართული ოცნების“ მონაპოვარი.

„ჩვენ 2024 წელი დავხურეთ, დაახლოებით, 9%-იანი ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლით.ეს ყველაფერი არის ჩვენი სწორი ეკონომიკური პოლიტიკის და სწორი მენეჯმენტის დამსახურება. გარდა ამისა, ეს არის იმის დამსახურება, რომ ქვეყანაში არის შენარჩუნებული მშვიდობა. ეს არის ის, რასაც მიაღწია ჩვენმა ხელისუფლებამ. ჩვენი ამოცანა არის, რომ მინიმუმ იგივე შედეგი გავიმეოროთ 2025 წლისთვის, მინიმუმ 9%-იანი ეკონომიკური ზრდა. ეს არის ის სამიზნე მაჩვენებელი, რაც მიზნად გვაქვს დასახული 2025 წლისთვის. მგონია, რომ ეს არის აბსოლუტურად რეალისტური ამოცანა 

2012 წელს, როდესაც შეიცვალა ხელისუფლება, სწორედ ჩვენ შევძელით ქვეყნისთვის დაგვებრუნებინა ბიზნესის თავისუფლება და ბიზნესისთვის დაგვებრუნებინა თავისუფლება. როცა ნიკა გილაური იყო პრემიერ-მინისტრი სისხლიანი რეჟიმის პირობებში, მაშინ წარიმართებოდა სწორედ ბიზნესის სისტემური რეკეტი, რისი მსხვერპლიც გახდა უამრავი ადამიანი. ათასობით ადამიანის კეთილდღეობა, ჯანმრთელობა და სიცოცხლეც კი შეეწირა ბიზნესის რეკეტს, რომლის ერთ-ერთი ლიდერი იყო ნიკა გილაური, როგორც მაშინდელი სისხლიანი რეჟიმის პრემიერ-მინისტრი. ასეთ დროს მათი მხრიდან ბიზნესის თავისუფლებაზე საუბარი არის აბსოლუტურად ღიმილისმომგვრელი მოვლენა. ბიზნესის თავისუფლების გარანტი ამ ქვეყანაში არის ჩვენი ხელისუფლება და მომავალშიც უზრუნველვყოფთ ამ მისიის ბოლომდე შესრულებას."  - განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.

გაუარესებული პირობები და გაზრდილი გადასახადები საცალო ვაჭრობის ქსელების მხრიდან - როგორც დისტრიბუტორთა ბიზნეს ასოციაციის პრეზიდენტი აცხადებს, მხარეებს შორის სახელშეკრულებო პირობები წლიდან წლამდე იცვლება და იზრდება გადასახადებიც, რაც ბუნებრივია აისახება იმ პროდუქტის ფასზე, რომელიც მომხმარებელს თაროზე ხვდება.

ქსელურ მარკეტებში შესვლა დისტრიბუტორებისთვის საკმაოდ დიდ ხარჯებს მოითხოვს. ბიზნესი იხდის, როგორც ქსელში დაშვების საფასურს, ასევე სხვადასხვა მარკეტინგულ ხარჯს, ასეთია თაროზე დაშვების საფასური, ასევე ე.წ რეტრობონუსი, ქეშბექი და სხვა. ლაშა რიჟამაძის განმარტებით, თითქმის ყველა საცალო ვაჭრობის ობიექტს ერთგვაროვანი პრაქტიკა აქვს და იმის გათვალისწინებით, რომ ბიზნესს ქსელში შეცვლის საკმაოდ სოლიდური თანხა აქვს გადახდილი, იძულებულია მარკეტების პირობებს დათანხმდეს.

“ჩვენდა სამწუხაროდ, პირობები გაუარესებულია და დაყენებულია დამატებით გადასახადები. არსებული გადასახადების ზრდა ხდება და დამატებით ახლის დაწესება, რაც ნეგატიურ გავლენას ახდენს იმ ფასზე, რომელიც გვაქვს დღეს და ხვდება მომხმარებელს თაროზე. სწორედ ამიტომ გასულ წლებში ჩვენ ვსაუბრობდით, რომ აუცილებელია საკანონმდებლო რეგულაცია, ისეთი ქვეყნების როგორიცაა ევროკავშირის ქვეყნები, აშშ, თუ დიდი ბრიტანეთი, სადაც სახელმწიფომ მიიღო გადაწყვეტილება მოექცია ჩარჩოში ურთიერთობა, რათა დაეცვა მცირე და საშუალო ბიზნესი და დაეცვა მომხმარებელი და შეენარჩუნებინა ის ფასი, რომელიც არ შეიძლება ასე ყოველწლიურად იზრდებოდეს რიტთეილის მხრიდან დაწესებული გადასახადების გამო. პროდუქტის ღირებულებაში რიგ შემთხვევაში 60%-ს აღწევს ე.წ ქეშბექი, როცა გასულ წელს იყო 40-50%. ეს რა თქმა უნდა ფასში ისახება და საკმაოდ დიდ წვლილს იჭერს იმ მთლიან ფასში, რაც გვაქვს დღეს თაროზე.

მაგალითად, მიწოდების ფასიდან ე.წ ქეშბექი რჩება ქსელს და არა მწარმოებელს. ამას ემატება ქსელის მიერ თვითონ დამატებული ფასნამატი, ეს არის 50-60% მთლიანად ღვინის ღირებულებაში. პირობითად, თუ კომპანია აწვდის 10 ლარად ღვინოს ქსელს, ამ 10 ლარიდან კომპანიის არის 4 ლარი, 6 ლარი რჩება საცალო ვაჭრობის ქსელურ ობიექტს. ეს მინიმუმ. გარდა ამისა, შესვლის გადასახადია, თაროს გადასახადი, რომელიც არ მოიცავს 6 ლარს და ამ 4 ლარს აკლდება.

ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა, რაც მათ შორის ფასზე ნეგატიურ გავლენას ახდენს არის გადახდის ვადის დარღვევა. როცა ობიექტი აგვიანებს თანხის გადახდას, რომელიც არის ასეულობით ათასი ლარი, კომპანია იძულებულია ისარგებლოს საბანკო პროდუქტით, რაც დაკავშირებულია პროცენტთან და ეს პროცენტიც ჩადებულია იმ ფასში, რა ფასითაც ხვდება თაროზე”,-აცხადებს ლაშა რიჟამაძე.

ბიზნეს სუბიექტებს შორის ურთიერთობაში სახელმწიფოს ჩარევის საჭიროებას ვერ ხედავს რითეილ სექტორი. რითეილ ასოციაციის აღმასრულებელი დირექტორი ამბობს, რომ ორგანიზებულ ბაზარზე კონკურენცია მაღალია, დისტრიბუტორებს აქვთ არჩევანი, მათთვის მისაღები პირობების მქონე ქსელთან ითანამშრომლონ და ამ პროცესში სახელმწიფოს ჩარევის საჭიროება არ იკვეთება. რაც შეეხება ქსელების მიერ დაწესებულ გადასახადებს, სოფო ქაშაკაშვილი ამბობს, რომ ეს მიღებული პრაქტიკაა და ამაზე დამატებით ასოციაცია განმარტებებს ვერ გააკეთებს.

“დისტრიბუტორებს აქვთ სრული თავისუფლება ვაჭრობა მოახდინონ და მოლაპარაკებები ჰქონდეთ სხვადასხვა რითეილერთან. თუ ერთ კომპანიასთან არ აწყობთ პირობები, შესაძლებელია ეს პირობები დაუკმაყოფილოს სხვა კომპანიამ. საქართველოში არის თავისუფალი ეკონომიკური სივრცე, რატომ უნდა სთხოვდეს ბიზნესი და კერძო სუბიექტი სახელმწიფოს ორ ბიზნეს სუბიექტს შორის ურთიერთობების დარეგულირებაში ჩარევას და შესაბამის მითითებებს, თუ როგორ უნდა დაარეგულირონ ესა თუ ის კერძო ურთიერთობები?!. მე მგონია, რომ პირიქით ძალიან მისასალმებელია, რომ სახელმწიფო არ ერევა ბიზნეს სუბიექტებს შორის ურთიერთობაში. ამის აუცილებლობა დღეს არ არსებობს.

[ქსელის გადასახადები] არის აბსოლუტურად მიღებული პრაქტიკა, როგორც ევროპიდან გადმოღებული ასევე სხვა ქვეყნებიდან. რამდენად მაღალი არის თუ დაბალი, ეს სუბიექტური შეფასებაა და რითეილ ასოციაცია ამ მიმართულებით კომენტარს ვერ გააკეთებს.

რაც შეეხება გადახდის დაგვიანებას, სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ, რომ ორგანიზებული ბაზრის ჩვენი წევრი 13 მოთამაშიდან დაგვიანებები გადარიცხვებზე არ აქვს არცერთს. იმის იქით სხვა რითეილერებიც არსებობენ და მათზე მე კომენტარს ვერ გავაკეთებ”,-აცხადებს სოფო ქაშაკაშვილი.