20 იანვარს მსოფლიო ამერიკის შეერთებული შტატების ახალი პრეზიდენტის ინაუგურაციას ელოდება. დღეს უკვე შეიძლება ითქვას, რომ განვითარებული მოვლენების ფონზე, 2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები აშშ-ს ისტორიაში ყველაზე სკანდალური იყო. პრეზიდენტის იანუგურაციაც წელს განსხვავებულად ჩატარდება - ჯო ბაიდენის საინაუგურაციო კომიტეტმა საზოგადოებას მოუწოდა, კოვიდპანდემიის გამო, დაიცვას ჯანდაცვის ნორმები, დარჩნენ სახლში და იქიდან ადევნონ თვალი პრეზიდენტ ბაიდენისა და ვიცე-პრეზიდენტ კამალა ჰარისის ფიცის დადების ცერემონიას.

გასაკვირი არ არის, რომ 2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებს საქართველოში განსაკუთრებული გულმოდგინებით ადევნებდნენ თვალს, რადგან სწორედ ამ არჩევნების შედეგებზეა დამოკიდებული, რა პოზიციას დაიკავებს ჩვენი ქვეყნის მიმართ მისი მთავარი სტრატეგიული პარტნიორი. პრეზიდენტობის ორივე კანდიდატს - დონალდ ტრამპსა და ჯო ბაიდენს საქართველოში ძალიან კარგად იცნობენ, თუმცა ამჯერად „ვერსია“ გამარჯვებული კანდიდატის ჯო ბაიდენის საინტერესო, ტრაგიკული და სირთულეებით სავსე ცხოვრების დეტალებს შეგახსენებთ.

ბევრისთვის უცნობია, რომ ჯო ბაიდენის ისტორია ბავშვობაში ძლიერი მეტყველების დეფექტით, იგივე ენის ბორძიკით იწყება. პენსილვანიაში დაბადებული პატარა ბიჭი სკოლაში ამის გამო ძლიერი ბულინგის მსხვერპლი იყო. რამდენიმე ათეული წლის შემდეგ კონგრესმენის დამ, ვალერია ბაიდენმა აღნიშნა, რომ სწორედ ამ ტრამვულმა პერიოდმა და გამოწვევამ ასწავლა, როგორ ყოფილიყო უფრო კეთილი, შემწყნარებელი და თანამგრძნობი სხვა ადამიანების პრობლემების მიმართ.

„მე ვფიქრობ, რომ ცხოვრებაში არაფერს შეულახავს და დაუკარგავს ჩემი ღირსება ასე უცბად, მტკინვეულად და საფუძვლიანად, როგორც ენის ბორძიკს სკოლაში“, - განაცხადა ბაიდენმა 2008 წელს საუბრისას.

სწორედ ამის გამო ახალგაზრდა ჯო ბაიდენი იძულებული გახდა, მუდმივად შეწინააღმდეგებოდა იმ ბავშვებს, ვინც მას აბულინგებდა. ძლიერი ენის ბორძიკი კი მან ყოველდღე რამდენიმე საათის განმავლობაში სარკესთან ლექსების გამეორებით დასძლია. მისი თქმით, დაეხმარა ისიც, რომ დედა სულ მის გვერდით იყო და გულშემატკივრობდა. სწორედ ამ ფაქტმა განაპირობა, რომ ყოფილმა ვიცე-პრეზიდენტმა გადაწყვიტა ყოველთვის დახმარებოდა სხვადასხვა ორგანიზაციას, ძლიერი მეტყველების დეფქტის მქონე ბავშვებზე რომ ზრუნავს. 2020 წელს კი, დემოკრატების კანდიდატად წარდგენისას, ერთ-ერთი გამომსვლელი 13 წლის, მეტყველების პრობლემის მქონე, ბრეიდონ ჰარინგტონი იყო, რომელსაც ბაიდენი ნიუ ჰემფშირის შტატში შეხვდა და დაუმეგობრდა. ბრეიდენისთვის, რომელსაც ასევე აქვს მეტყველების პრობლემები ძალიან მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა იმის დანახვა, რომ მისნაირი ადამიანები ასეთ დიდ წარმატებას აღწევენ.

„ძალიან მოკლე ხანში ჯო ბაიდენმა შეძლო უფრო თავდაჯერებული გავეხადე, გადამელახა ის პრობლემა, რომელიც მთელი ცხოვრება მაწუხებს. მივხვდი, რომ ჯო ბაიდენისთვის ჩვენი პრობლემები სულერთი არ იყო და ის ზრუნავდა ჩემზე“, - თქვა ჰარინგტონმა დემოკრატიული პარტიის ყრილობაზე ემოციური გამოსვლისას.

ბაიდენს მეტყველების პრობლემებმა სწავლაში ხელი მაინც ვერ შეუშალა და 1965 წელს, მან ბაკალავრის ორმაგი ხარისხი ისტორიასა და პოლიტიკურ მეცნიერებეში, მაინორით კი ინგლისურ ენაში მიიღო. სირაკუზას უნივერსიტეტში იურისპრუდენციის სწავლისას პირველ მეუღლეს, ნეილია ჰანტერს შეხვდა, რომელთანაც სამი შვილი ჰყავს: ბო, ჰანტერი და ნაომი. 1972 წელს ბაიდენი დელავერის შტატის სენატორი გახდა, ჩაატარ წარმატებული საარჩევნო კამპანია, რომელშიც უსახსრობის გამო მთელი მისი ოჯახი აქტიურად მონაწილეობდა. თუმცა სწორედ ამ ზეიმისა და წარმატების დროს ოჯახს თავს საზარელი ტრაგედია დაატყდა - 18 დეკემბერს ავტომობილს, რომელშიც ნაიომი მართავდა და უკან მისი შვილები ისხდნენ, ტრაქტორის ტიპის მანქანა დაეჯახა. სენატორი ბაიდენის ახალგაზრდა მეუღლე და ქალიშვილი ნაომი ავტოკატასტროფაში ადგილზევე დაიღუპნენ, მისი ვაჟები კი მძიმედ დაშავდნენ. ბაიდენი ინტერვიუებში იხსნებს, რომ წინა ღამით მის მეუღლეს თითქოს რაღაც წინათგრძნობა ჰქონდა, რადგან საკმაოდ უცნაური კითხვა დაუსვა: „რა მოხდება მომავალში, ჯო? ყველაფერი ზემდეტად კარგადაა“.

სენატორისთვის ეს იმდენად მძიმე პერიოდი იყო, რომ სუიციდზეც კი დაიწყო ფიქრი, თუმცა მისმა ბიჭებმა და მათზე ზრუნვამ მალევე დაუბრუნა ცხოვრების სურვილი. ის თანამდებობაზე უარის თქმაზეც კი აპირებდა, რათა მძიმედ დაშავებულ შვილებზე ეზრუნა, თუმცა ბიჭების ჯანმრთელობის გაუმჯობესებული მდგომარეობა მისგან ამ მსხვერპლს არ მოითხოვდა. მიუხედავად ყველაფრის, პირველ რიგში, ის იყო მამა და მისი პრიორიტეტი ყოველთვის შვილები იყვნენ, რასაც ყოველთვის ქმედებებითაც ამტკიცებდა. სწორედ ეს იყო მიზეზი, რომ ჯო ბაიდენის სენატორად დამტკიცების ცერემონია სწორედ იმ საავადმყოფოში შედგა, სადაც მისი შვილები მკურნალობდნენ. რამდენიმე თვის შემდეგაც კი, ვაშინგტონში მუშაობის მიუხედავად, სენატორი მატარებელში რამდენიმე საათიანი მგზავრობის შემდეგ, ყოველ საღამოს ბრუნდებოდა სახლში და სადილობდა თავის ბიჭებთან ერთად, რათა მათ მამის მზრუნველობა არ მოკლებოდათ და დილით სკოლაში გაეცილებინა.

1977 წლის ივნისში მეორედ, მასწავლებელ ჯილ ბაიდენზე დაქორწინდა და მასთან ქალიშვილი - ეშლი შეეძინა.
„მან ჩემი დაკარგული სიცოცხლე დამიბრუნა და პირველად დამაფიქრა, რომ ჩემი ოჯახი ისევ სრულფასოვანი შეიძლება ყოფილიყო“ - ამბობს ბაიდენი მეორე მეუღლეზე.

ამ დიდი ტრაგედიის შემდეგ ცხოვრება თითქოს ჩვეულ რეჟიმში ჩადგა და ჯო ბაიდენმა კარიერული წინსვლა განაგრძო - 2008 წელს არჩეული პრეზიდენტის, ბარაკ ობამას ადამინისტრაციაში ვიცე-პრეზიდენტი გახდა. სწორედ ვიცე-პრეზიდენტობის დროს დაატყდა თავს მეორე ტრაგედია - მის ვაჟს, ბო ბაიდენს, თავის ტვინის კიბოს აგრესიული ფორმა აღმოაჩნდა და მალევე გარდაიცვალა. 45 წლის ბო ბაიდენს ორი შვილი ჰყავდა და წარმატებული კარიერა ჰქონდა, რითაც მამა ყოველთვის ამაყობდა. მან იმსახურა ჯარში, იბრძოდა ერაყში, შემდეგ კი დელავერის შტატის გენერალური პროკურორის თანამდებობა ეკავა. მამა-შვილი ძალიან აქტიურად საუბრობდა პოლიტიკაზე და იმაზეწც, თუ როგორი უნდა ყოფილიყო ბაიდენის საპრეზიდენტო კამპანია. პოლიტიკა სწორედ ის თემა იყო, რომელმაც ისინი უფრო დაახლოვა და მათი ურთიერთობა განსაკუთრებული გახადა. ჯო ბაიდენი ბოს პოლიტიკაში მისი საქმის მემკვიდრედ, მის გამგრძელებლად და მასზე ბევრად უკეთეს და ღირსეულ ვერსიად მიიჩნევდა. ის ყოველთვის თვლიდა, რომ ერთ დღეს ამერიკის პოლიტიკურ ცხოვრებაში აუცილებლად დაიკავებდა მნიშვნელოვან ადგილს. ბოს გარდაცვალების შემდეგ, კი ბაიდენისთვის კიდევ ერთი კრიზისული პერიოდი დადგა. სწორედ ამ ტრაგედიისა და დიდი დანაკარგის გამო 2016 წელს მან უარი თქვა, გამხდარიყო საპრეზიდენტო კანდიდატი. 2020 წლის საარჩევნო კამპანიისას კანდიდატი ჟურნალისტებთან იგი აღნიშნავდა, რომ არჩევნებში მონაწილეობით სწორედ ბოსთვის მიცემულ პირობას ასრულებს, რაც ძალიან დიდ ძალას აძლევს. სწორედ ამიტომ ბოზე ლაპარაკის დროს ემოციებს ვერასდროს მალავს.

„მე კი არა, ბო უნდა იყრიდეს კენჭს ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტად,“ - თქვა ბაიდენმა 2020 წლის იანვარში - „ის არის ჩემი, მეორე შვილს, ჰანტერისა და ეშლის განუყრელი ნაწილი. “   

მეორე შვილთან, ჰანტერ ბაიდენთან კი, უკვე ამჟამინდელ პრეზიდენტ, დონალდ ტრამპს ჰქონდა ბევრი შეკითხვა და პრობლემა უკრაინასთან და ჩინეთთან უკანონო საქმიანი კავშირების გამო მაშინ, როდესაც მამამისი ვიცე-პრეზიდენტი იყო. რესპუბლიკელების თქმით, ის სარგებლობდა მამის თანამდებობით და სწორედ ამის გამო ისიც აქტიურად იყო ჩართული 2020 წლის საპრეზიდენტო კამპანიაში. მას ახსენებენ იმასაც, რომ ის წარსულში სხვადასხვა ნარკოტიკზე იყო დამოკიდებული, რაც ტრამპმა დებატების დროსაც გაახსენა მოწინააღმდეგეს. ჯო ბაიდენმა კი უპასუხა, რომ ის ძალიან ამაყობს მისი შვილით, რადგან მას, ისევე როგორც ძალიან ბევრ ადამიანს ამერიკაში, ნამდვილად ჰქონდა ნარკოტიკებზე დამოკიდებულის პრობლემა, თუმცა მან ის დაძლია, დაამარცხა და ამაში სასირცხვილო არაფერია. ეს საპრეზიდენტო დებატების ერთ-ერთი ყველაზე დასამახსოვრებელი მომენტი იყო.

დახასიათებებისას მეგობრები და ნაცნობები ამბობენ, რომ ჯო ბაიდენი ადამიანია, რომელიც ყველაფრის და ყველა ტრაგედიის მიუხედავად აუცილებლად პოულობს ძალას, ფეხზე დადგეს და ნელ-ნელა გააგრძელოს ცხოვრება.

ჯო ბაიდენი საქართველოში ორჯერ იმყოფებოდა - პირველად 2008 წელს, ომიდან რამდენიმე დღეში, როცა იგი სენატში საგარეო კომიტეტის თავმჯდომარე იყო და ჰუმანიტარული დახმარება გადასცა ომით დანგრეულ ქვეყანას და 2009 წელს. ჯო ბაიდენი საქართველოს ხელისუფლებამ წმინდა გიორგის სახელობის გამარჯვების ორდენით დააჯილდოვა!

რუსა ხავთასი

„მადლი ვაზისა“ რამდენიმე დღეში გაიყიდება

რამდენიმე დღეში „მადლი ვაზისა“ გამოჩნდება, რომელიც ამჯერად, 50 ლარად გაიყიდება. ამის შესახებ „ვერსიას“ შპს „მადლი ღვთისას“ დამფუძნებელმა, ანზორ ჯაფარიძემ ექსკლუზიურად განუცხადა. „მადლი ვაზისა“ იგივეა, რაც „მადლი ღვთისა“. კორონავირუსის საწინააღმდეგო საკვები დანამატი რომ სამმა ქართველმა აკადემიკოსმა შექმნა, რომლებსაც მედიცინასთან კი არა, ქიმია-ბიოლოგიასთანაც კი არაფერი აკავშირებთ, საქართველოს გარდა, პოსტსაბჭოთა ქვეყნებშიც შეიტყვეს - ქართულ მედიაში გავრცელებული სკანდალური ინფორმაცია რუსულმა სააგენტოებმა მაშინვე თარგმნეს და გაავრცელეს. მოკლედ, ატყდა დიდი მითქმა-მოთქმა და ბოლოს, საპატრიარქომ იდეის ავტორებს პრეპარატის სახელწოდების შეცვლა მოსთხოვა. ბევრი იფიქრეს თუ ცოტა, აკადემიკოსებმა საკვები დანამატის - „მადლი ღვთისა“ სახელი შეცვალეს და 29 დეკემბერს ეს ცვლილება ნოტარიულადაც დაადასტურეს. სხვათა შორის, სახელის გარდა, აკადემიკოსები კიდევ ერთ დათმობაზე წავიდნენ - ანოტაციიდან ამოიღეს წინადადება, რომ ეს საკვები დანამატი კორონავირუსს ამარცხებს. ვიდრე ამ სიახლეს დეტალურად გაგაცნობთ, ჯერ ერთი კვირის წინანდელი სკანდალი გავიხსენოთ და გზა და გზა იმ ფაქტებსაც შემოგაშველებთ, რაც „ვერსიამ“ დამოუკიდებლად მოიძია, მოგვიანებით კი, ექსკლუზივის სახით, იდეის ავტორებმაც დაადასტურეს. 

სკანდალური „მადლი ღვთისა“

ამბავი ასე დაიწყო: ბიოლოგიურად აქტიური საკვები დანამატი „მადლი ღვთისა“, ყველა წესისა და კანონის მოთხოვნის სრული დაცვით, „ავერსის“ სააფთიაქო ქსელში მოხვდა. სკანდალი არ აგორდებოდა, პროდუქტის ანოტაციაში რომ არ დაეწერათ, კორონავირუსისგან დაავადებულებს ოთხ დღეში კურნავსო. ინფორმაცია ამის შესახებ 21 დეკემბერს გავრცელდა, სამ დღეში კი, უკვე ეს პრეპარატი აფთიაქებში აღარ იყიდებოდა.

„შპს „მადლი ღვთისამ“ 2 064 კოლოფი ბიოლოგიურად აქტიური საკვები დანამატი „ავერსში“ 11 დეკემბერს შეიტანა. „ავერსის“ ადმინისტრაციის მტკიცებით, მისი გაყიდვა არ დაწყებულა და გავრცელებული ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამება, რადგან „მადლი ღვთისა“ გაყიდვაში არ ჩაშვებულა - პროდუქტი ჯერ აფთიაქებშიც არ გადანაწილებულა“, - წერდნენ მედიასაშუალებებში.

ვნახოთ, რა კრიტერიუმებს უნდა აკმაყოფილებდეს პროდუქტი, ამ შემთხვევაში, საკვები დანამატი, რათა ის სააფთიაქო ქსელში მოხვდეს. ამისთვის საჭიროა, რომ საკვებ დანამატს მწარმოებლის ხარისხის სერტიფიკატი, ასევე, დამოუკიდებელი ლაბორატორიის ხარისხის სერტიფიკატი ჰქონდეს, რომელიც საკვებ დანამატ „მადლი ღვთისას“ აქვს. მას შემდეგ, რაც „ავერსში“ ეს სერტიფიკატები წარადგინეს, პროდუქტი ბაზაში შეიტანეს.

სერტიფაკატების გარდა, პრეპარატი, რომელიც აფთიაქებში იყიდება, სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტოს მიერ ოფიციალურად რეგისტრირებული უნდა იყოს. ირკვევა, რომ „მადლი ღვთისა“ სააგენტოს არ დაურეგისტრირებია, მაგრამ რეალურად, ეს პროცედურა სულაც არაა საჭირო და აგიხსნით, რატომ: წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის შესახებ საქართველოს კანონის თანახმად, ბიოლოგიურად აქტიური საკვები დანამატისთვის რეგისტრაცია ნებაყოფლობითია, რომელსაც დაინტერესებული პირი, საკუთარი ინიციატივით ახორციელებს. სწორედ ამ კანონის მიხედვით, „მადლი ღვთისას“ ავტორებს სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტოში საკუთარი პრეპარატის რეგისტრაცია არ დასჭირვებიათ.

როგორც სტატიის დასაწყისში აღვნიშნე, თავდაპირველად, „მადლი ღვთისას“ ანოტაციაში ეწერა, რომ ეს საკვები დანამატი კორონავირუსს ოთხ დღეში ამარცხებდა, რაც კანონდარღვევაა. მართალია, წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის შესახებ კანონის მიხედვით, ბოლოგიურად აქტიურ საკვებ დანამატს ოფიციალური რეგისტრაცია არ სჭირდება, მაგრამ ზუსტად ამავე კანონით, „დაუშვებელია ფარმაცევტულ პროდუქტად დაურეგისტრირებელი, ასევე, ფარმაცევტული პროდუქტის სახელმწიფო რეგისტრაციის ეროვნული რეჟიმით ნებაყოფლობით დაურეგისტრირებელი ბიოლოგიურად აქტიური დანამატის სარეკლამო ტექსტში, დაავადებების მითითება და მათი ფარმაცევტულ პროდუქტებად წარმოჩენა“.

არადა, „მადლი ღვთისას“ ანოტაციაში სამ ენაზე ეწერა, რომ საკვები დანამატი, რომელიც „დამზადებულია საქართველოს მადლიანი მიწა-წყლის, ეკოლოგიურად სუფთა გარემოში მოპოვებული, უნიკალური ჯიშისა და სახეობის მცენარეებისაგან და წარმოადგენს ვირუსული და ინფექციური ჯგუფის დაავადების, მათ შორის, ახალი კორონავირუსის - COVID-19-ის საწინააღმდეგო ძლიერმოქმედ საშუალებას, რომლის მიღებისას უმჯობესდება გუნება-განწყობა, ძლიერდება იმუნიტეტი და ორგანიზმის წინააღმდეგობის უნარი“.

საკვებ დანამატს „მადლი ღვთისა“, ხარისხის სერტიფიკატი აკრედიტებულმა ლაბორატორიამ, შპს „გლობალ ტესტმა“ მიანიჭა, უფრო ზუსტად, „გლობალ ტესტის“ სამკურნალო საშუალებების საგამოცდო ლაბორატორიამ. „გლობალ ტესტი“ 2011 წელს დაფუძნდა. კომპანიის დამფუძნებელი და 100%-იანი წილის მფლობელია ნუგზარ ქავთარაძე, ხოლო დირექტორია ნინო ჯინჯოლავა. მედიაში გავრცელდა „გობალ ტესტის“ წარმომადგენლის, ქეთი ბარამიძის კომენტარი. მისი თქმით, ლაბორატორიის გაცემული ხარისხის სერტიფიკატი ეხება ტაბლეტის ქიმიური შემადგენლობის შემოწმებას და არა იმას, რა დაავადებს კურნავს იგი:

„ეს არის ლაბორატორია, სადაც ტარდება მხოლოდ ქიმიური ანალიზები. მე ვარ ფარმაცევტულ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. ენა როგორ მომიბრუნდება და როგორ ვიტყვი, რომ ვაზის ყლორტების ექსტრაქტი, რომელსაც ეს ტაბლეტი შეიცავს, კოვიდს შველის. ხარისხის სერტიფიკატში მითითებულია მხოლოდ ის, თუ რა ზომის უნდა იყოს ტაბლეტი, რა ფერის, რამდენ ხანში უნდა დაიშალოს, შეიცავს თუ არა იმ ნივთიერებას, რასაც შეიცავს, სუფთაა თუ არა ტაბლეტი მიკრობიოლოგიურად. აი, ამას გულისხმობს სერტიფიკატი და მიწერია, რომ ლაბორატორიაში წარმოდგენილი ტაბლეტი შეესაბამება სტანდარტს. გიმეორებთ, სერტიფიკატში არ წერია, რის სამკურნალოდ შეიძლება მისი გამოყენება“.

„მადლი ღვთისა“ დამზადებულია ფარმაცევტულ კომპანია, შპს „დავათში“. ეს კომპანია 1996 წელს დაფუძნდა, რომლის დირექტორია ვახტანგ ჯებაშვილი, ხოლო დამფუძნებლები: ნინა მაისურაძე - 10%, თეიმურაზ ჯებაშვილი - 50%, თამაზ ჯებაშვილი - 30% და ერეკლე ჯებაშვილი - 10%. კომპანიის წარმომადგენელმა განმარტა, რომ კომპანიაში მიიტანეს ხარისხის სერტიფიკატი, რომელიც ბაზარზე აკრედიტებულმა ლაბორატორიამ გასცა, მიაწოდეს ნედლეული და დაამზადეს საკვები დანამატი.

ვინ არიან „მადლი ღვთისას“ ავტორები

საჯარო რეესტრის მონაცემებზე დაყრდნობით, შპს „მადლი ღვთისა“ 2020 წლის 23 ოქტომბერსაა რეგისტრირებული. კომპანიის დირექტორია გურამ კუპატაძე, ხოლო 100%-იანი წილი ასე ნაწილდება: შაქრო კვირკვია, რომელიც რუსეთის მოქალაქეა - 30%, გურამ კუპატაძე - 30% და ანზორ ჯაფარიძე - 40%. რეესტრის მონაცემების მიხედვით, ანზორ ჯაფარიძის სახელი ამ ერთადერთი კომპანიის გარდა, არსად ფიგურირებს, შაქრო კვირკვია პირადი ნომრის მითითებითაც კი არ იძებნება რეესტრში, ხოლო რაც შეეხება გურამ კუპატაძეს, მას რამდენიმე კომპანიაში აქვს წილი. კერძოდ, გურამ კუპატაძე „ქართველთა და ებრაელთა მეგობრობის საერთაშორისო კავშირი მადლის“, ასევე, „ადამიანთა უფლებების დაცვისა და დახმარების საერთაშორისო კავშირი ნდობას“ გამგეობის წევრი გახლდათ.

არასამეწარმეო არაკომერციული იურიდიული პირი - ააიპ „ქართველთა და ებრაელთა მეგობრობის საერთაშორისო კავშირი მადლი“ 2000 წლის 16 ივნისს შეიქმნა. კომპანიის ხელმძღვანელები არიან: გურამ კუპატაძე, შალვა წიწუაშვილი, მიხეილ ჩაჩუა, ტარიელ მუმლაძე და გელა ანდღულაძე.

საჯარო რეესტრის ოფიციალურ მონაცემებზე დაყრდნობით, „ვერსიამ“ გაარკვია, რომ შპს „მადლი ღვთისას“ დამფუძნებლებიდან ერთ-ერთი რუსეთის მოქალაქეა, ხოლო მეორე - ქართულ-ებრაული მეგობრობის კავშირის ხელმძღვანელი. მოკლედ, რუსულ-ებრაული ინტერესი და გამოცდილება აშკარაა, რადგან მართალია, რუსეთი ოკუპანტია, მაგრამ ფარმაცევტულ საქმიანობაში უდიდესი გამოცდილება აქვს, აღარაფერს ვამბობ ისრაელზე, რომელიც ამ მხრივ, მსოფლიო ლიდერია, თუმცა მთავარი ინტრიგა მაინც ისაა, რომ გურამ კუპატაძე 2012 წელს, გოგი თოფაძის პარტიის „მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს“ შემომწირველი გახლდათ.

კარგად დაუკვირდით, 2012 წლის 1 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებზეა საუბარი, როდესაც ბიზნესიდან პოლიტიკურ ასპარეზზე ახლადშემოსულმა ბიძინა ივანიშვილმა კოალიცია „ქართული ოცნება“ შექმნა და მიხეილ სააკაშვილი, თავისი ნაციონალური მოძრაობით, პოლიტიკურ ტატამზე ორმაგი იპონით გაშხლართა. გოგი თოფაძე და მისი პარტია „მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს“ იმ კოალიციას წარმოადგენდა, რომელიც ივანიშვილმა შექმნა.  

„ვერსიის“ სკანდალური ექსკლუზივი

თავდაპირველად, აკადემიკოს ანზორ ჯაფარიძეს დავუკავშირდი, რადგან კორონავირუსის საწინააღმდგეგო პრეპარატის შექმნის იდეა მას გაუჩნდა. ამის შემდეგ დაუკავშირდა თანამოაზრეებს და მასსავით აკადემიკოსებს - შაქრო კვირკვიასა და გურამ კუპატაძეს. აქვე განვმარტავ, რომ ანზორ ჯაფარიძისა და გურამ კუპატაძის ინტერვიუებს სტილის სრული დაცვით გთავაზობთ.

- ბატონო ანზორ, „მადლი ღვთისამდე“ პრეპარატი ან საკვები დანამატი თუ შეგიქმნიათ?

- არა, არავითარი, ეს იყო პირველი, რაც ღმერთის ნება გახლდათ. გაზაფხულზე, როდესაც კორონავირუსის შესახებ არავინ არაფერი იცოდა, მაშინ წარმოიშვა „მადლი ღვთისას“ შექმნის იდეა. ეს გახლავთ ოთხი კომპონენტისგან შემდგარი პრეპარატი. თავიდანვე ვიცოდით, რომ სამედიცინო წრეებში არ მიიღებდნენ და ასეთი აჟიოტაჟი ატყდებოდა, ამიტომ თავდაპირველად, ეს პრეპარატი ჩვენი ოჯახის წევრებმა, ჩვენმა ახლობლებმა - დაახლოებით, 400-მდე ადამიანმა მიიღო და გამოსცადა. ამ ადამიანებს უკვე დადასტურებული ჰქონდათ კორონავირუსი და ამ პრეპარატს პროფილაქტიკის, პრევენციის მიზნით იღებდნენ, რომლებიც სამ-ოთხ დღეში გამოჯანმრთელდნენ.

თავიდან ამ საკვებ დანამატს „მადლი ღვთისა“ დავარქვით, მაგრამ საპატრიარქომ მოგვთხოვა, სახელწოდება შეგვეცვალა. რამდენიმე დღეა, ამ საკითხს ვაგვარებდით და „მადლი ღვთისას“ სახელწოდება შევუცვალეთ, დავარქვით „მადლი ვაზისა“, რადგან ეს ოთხი კომპონენტი, ძირითადად, ვაზისგან მომდინარეობს, თანაც ვაზის ერთი ჯიში კი არ არის, უსიერ ტყეში აღმოვაჩინე ველური ვაზი, მომეწონა მისი მტევანი, გადმოვიტანე და გავაშენე ეს ვაზი. სწორედ ამ განსაკუთრებული ჯიშის ვაზის კომპონენტებს ვიყენებთ ჩვენს საკვებ დანამატში.

აბსოლუტურად ყველა გზა გავიარეთ, რაც წამალმა უნდა გაიაროს. ყველა დოკუმენტი და ყველა საჭირო მასალა გვქონდა - ლაბორატორიის დასკვნა და ხარისხის სერტიფიკატი, რაც გვქონდა, მაგრამ ამ საკითხზე ჩვენს დირექტორს დაუკავშირდით.

- ბატონ გურამ კუპატაძეს აუცილებლად დავურეკავ, მაგრამ მანამდე თქვენ მიპასუხეთ...

- ასე კარგად საიდან გვიცნობთ, ან საიდან გაქვთ ინფორმაცია?

- ბატონო ანზორ, რამდენიმე დღეა, სხვადასხვა მედიასაშუალების წარმომადგენლები, ჩემი კოლეგები წერდნენ ამის შესახებ და იქიდან ვიცი. ბუნებრივია, დავინტერესდი, ჩავერთე და დავიწყე მოკვლევა, მაგრამ ამასობაში, „მადლი ღვთისა“ აღარ იყიდება, თან რამდენიმე დღე გავიდა და განსხვავებული ამბავი მჭირდება, თორემ „ვერსიის“ მკითხველებმაც იციან ის, რაც უკვე გავრცელდა...

- გასაგებია. იცით, განსხვავებული ინფორმაცია რა იქნება თქვენთვის, მაია? სახელწოდება შევცვალეთ და „მადლი ღვთისას“ ნაცვლად, ამიერიდან, პრეპარატს  „მადლი ვაზისა“ ერქმევა. გარდა ამისა, ანოტაციიდან ამოვიღეთ COVID-19, რადგან გვითხრეს, ჯერ მსოფლიოში არ შექმნილა კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი და თქვენ ვინ ხართო, ამიტომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ამოვიღეთ და დავტოვეთ ინფექციური დაავადების საწინააღმდეგო საკვები დანამატი. გარდა ამისა, თქვენთვის ექსკლუზივი იქნება ისიც, რომ ფასი შევცვალეთ.

- დიდი მადლობა და რა ეღირება „მადლი ვაზისა“?

- 50 ლარი. ამაზე მეტად ვეღარ გავაიაფეთ, რადგან ათასი ჯანდაბა და ბარიერი გვიშლის ხელს, რომ გაცილებით იაფი იყოს. მეტსაც გეტყვით, თავიდან გვინდოდა, რომ ეს საკვები დანამატი საქველმოქმედო სახის ყოფილიყო, მაგრამ არის რაღაც კანონები, რომლებიც გვაფერხებენ.

იმასაც გეტყვით, რომ მე ვარ ანზორ ჯაფარიძე, აკადემიკოსი, ოთხი ეკლესია მაქვს ჩემი ხელით აღდგენილი. მე ვარ ქართველთა და აფხაზთა შერიგების კავშირის საპატიო პრეზიდენტი. ცილი დაგვწამეს, რომ ეს პრეპარატი ფულის საკეთებლად შევქმენით, მაგრამ არა, გენაცვალე! უფლის ნებით ვაკეთებთ, ღმერთმა დაგვავალა და შევქმენით.

***

„ვერსია“ შპს „მადლი ღვთისას“ დირექტორს და 30%-იანი წილის მფლობელს, გურამ კუპატაძეს დაუკავშირდა.

-  ბატონო გურამ, არცერთი თქვენგანი - არც ანზორ ჯაფარიძე, არც შაქრო კვირკვია და არც თქვენ ექიმი კი არა, ქიმიკოსი ან ბიოლოგიც არაა. ეს პრეპარატი როგორ შექმენით?

- უფლის ნება იყო, ამაზე მეტს ვერ გეტყვით, რადგან ის, რაც რეალურად მოხდა, საზოგადოებამ საქილიკოდ და სასაცილოდ აიგდო. იმას კი არ გვეუბნებიან, რომ თქვენ, სულ სხვა პროფესიის ადამიანებმა ასეთი საკვები დანამატი შექმენით, პირიქით, გვიკიჟინებენ, ამერიკამ და ინგლისმა ვერ შექმნეს კორონას საწინააღმდეგო პრეპარატი და თქვენ როგორ შექმენითო. თქვე დალოცვილებო, ქვევრი პირველად სად შეიქმნა? საქართველოში, ხომ? და ხომ აღიარა ეს ფაქტი მთელმა მსოფლიომ?

- სპეციალისტი არ გახლავართ, ბატონო გურამ, მაგრამ პროფესიონალმა ექიმმა, გიორგი ღოღობერიძემ თავის ერთ-ერთ ვიდეო-მიმართვაში განაცხადა, რომ ის კომპონენტები, რასაც „მადლი ღვთისა“ (მაშინ ასე ერქვა) შეიცავს, ბუნებრივი ანტიოქსიდანტებიაო.

- დიახ, ასეა. ვაზი თავიდან ბოლომდე, ღვთიური მცენარეა.

- ბატონო გურამ, ხომ იცით, რა ცნობისმოყვარე ხალხი ვართ ჟურნალისტები, ამიტომ აუცილებლად უნდა გკითხოთ, 2012 წელს, გოგი თოფაძის „მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს“ 300 ლარი შესწირეთ?

- რა თქმა უნდა, მე და ჩემმა ბიჭმა შევწირეთ. მეტსაც გეტყვით, 2012 წლის მარტში, „კარდაკარის“ ოპერაციაში ვმონაწილეობდით მე და ჩემი შვილი და 150-150 ლარი ავიღეთ თითოეულმა. ეს თანხა ოფიციალურად დაგვირიგეს ყველას, ვინც ვმონაწილეობდით, მაშინ ამ კომისიას მამუკა კაციტაძე ხელმძღვანელობდა. ჩვენ რომ ავიღეთ, ავდექით და პარტიას ოფიციალურად შევწირეთ. სულ ვფიქრობდი, პროკურორი ქალბატონი რომ იყო აუდიტის სახელმწიფო სამსახურში, ნათია მოგელაძე, გამომიძახოს ერთი და მკითხოს, რატომ შესწირეო, მაგრამ 300 ლარზე ხელი არ გაისვარეს.

მეტსაც გეტყვით, 2011 წელს, როდესაც პოლიტიკურ ასპარეზზე ბატონი ბიძინა გამოჩნდა, 18 ნოემბერს, როდესაც ხალხს „ქართუ ბანკიდან“ გამოჰქონდა ფული და საკუთარ ანგარიშებს აუქმებდნენ ამ ბანკში, მე 100 ლარი შევიტანე. ერთი წლის მანძილზე, ყულაბაში ვაგროვებდი 50-თეთრიანებს და რომ გავხსენი 15 ნოემბერს, 96 ლარი იყო, ჰოდა, 18 ნოემბერს, „ქართუ ბანკში“ 100 ლარი შევიტანე და ანგარიში გავხსენი. 2015 წლის იანვრის ჩათვლით, ყოველთვიურად, ამ ანგარიშზე 20 ლარი შემქონდა.

- ბიძინა ივანიშვილს იცნობთ თუ 2011 წელს, მაშინდელი ხელისუფლების მიმართ პროტესტის გამო გახსენით ანგარიში „ქართუ ბანკში“?

- დიახ, შევხვედრივარ კიდეც. ერთ-ერთ შეხვედრაზე ვუთხარი, ბატონო ბიძინა, უმჯობესია, ხალხის გასაჭირი უშუალოდ ხალხისგან მოისმინოთ ხოლმე, ჩამოხვიდეთ და მოსახლეობას შეხვდეთ, მხოლოდ ჩემი რაიონი კი არა, მთელი საქართველო ვიგულისხმე. ზესტაფონში ვცხოვრობ, მაგრამ წინაპრები ჭითურის რაიონის სოფელი კაცხიდან იყვნენ.

- ქართულ-ებრაული მეგობრობის საერთაშორისო კავშირსაც ხელმძღვანელობთ, არა?

- დიახ, ჩემს თანამოაზრეებთან ერთად დავაფუძნეთ ეს კავშირი. ერთ-ერთი ხელმძღვანელი, ბატონი შალვა წიწუაშვილი ებრაელი გახლდათ, რომელიც ისრაელში ცხოვრობს. ხუთმა კაცმა დავაფუძნეთ ქართველთა და ებრაელთა მეგობრობის საერთაშორისო ასოციაცია მადლი.

- რამე კავშირი ხომ არ აქვს ამ ასოციაციას თქვენს მიერ შექმნილ საკვებ დანამატთან. თქვენი ებრაელი მეგობრები დაგეხმარნენ ფინანსურად?

- დიახ, გარკვეულწილად, იყო დახმარება. ფინანსურად არა, მაგრამ მორალურად და რჩევების სახით დაგვეხმარნენ, დიახ!

- „ავერსი“ რა ნიშნით შეარჩიეთ?

- მრავალი ფარმაცევტული კომპანია და აფთიაქია, მაგრამ ყველაზე ძლიერი, თვალსაჩინო და გამოცდილი „ავერსია“. მივაკითხეთ, წარვადგინეთ დოკუმენტები და შევიტანეთ საკვები დანამატი.

მაია მიშელაძე

2020 წელი მიიწურა და პანდემიიდან გამომდინარე, თითქმის ყველა სოციალურ პრობლემებსა და პოლიტიკურ კრიზისზე საუბრობს. ამასობაში კი ყურადღების მიღმა რჩება განათლება -  ჩვენი შვილების სწავლა, რაც წლების შემდეგ შესაძლოა, იმაზე დიდ პრობლემად იქცეს, ვიდრე ახლა წარმოგვიდგენია. განათლების მინისტრობის კანდიდატს, მიხეილ ჩხენკელს, რომელშაც ეს პოსტი არჩევებამდეც ეკავა, საკანონმდებლო ორგანოში გუშინ, 22 დეკემბერს, კიდევ ერთხელ მოუსმინეს. ამავე სხდომაზე ითქვა, რომ სწავლების „ჰიბრიდული“ მეთოდის საქართველოში დანერგვაზე ფიქრობენ. გასაგებია, რომ ამ ქვეყნის მესვეურები ონლაინსწავლების მიღწევებზე საუბრობენ, მაგრამ მეორეა რეალობა - სადაც მოსწავლეებს სოფლებსა თუ ქალაქებში ინტერნეტთან წვდომა არ აქვთ და არც ძვირადღირებულ კომპიუტერებსა თუ სმარტფონებზე მიუწვდებათ ხელი, რათა ონლაინსწავლებაში ჩაერთონ. მოკლედ, რამდენად გაამართლა პანდემიიდან გამომდინარე დანერგილმა დისტანმციურმა სწავლებამ და რა მდგომარეობაშია დღეს ჩვენი შვილების განათლების მიღების პროცესი? - „ვერსია“ განათლების ექსპერტსა და პედაგოგ დავით ფერაძეს ესაუბრა:  

- ბატონო დავით, საქართველოში ონლაინსწავლება მუშაობს? პირადად მე, მოსწავლის მშობელი ვარ და ვფიქრობ, რომ ამ სფეროში ჯერ კიდევ ბევრი ხარვეზია...

- ზოგადად, არსებული სიტუაციიდან გამომდინარე, რა თქმა უნდა, სხვა გამოსავალი არ არის და ინტერნეტი და კომპიუტერული ტექნოლოგიები რომ არ გვქონოდა, წარმოდგენაც არ მინდა, რა მძიმე მდგომარეობაში ვიქნებოდით, მაგრამ მეორე მხარეა, თუ რამდენადაა ახალი ტექნოლოგიები ფუფუნების მდგომარეობა რომელიმე ქვეყანაში, ვთქვათ, საქართველოში. აშშ-სა და ევროპაში ეს ჩვეულებრივი ამბავია, მაგრამ საქართველოში მოსწავლეთა, ალბათ, 40%-თვის ეს ფუფუნებაა, ე.ი. არ აქვთ წვდომა ინტერნეტსა და ტექნოლოგიებზე. ნებისმიერი ხარისხის მოწყობილობა ვერ „ქაჩავს“ ამ სისტემას, 50-ლარიანი ტელეფონით ვერ ჩაერთვება ბავშვი ონლაინსწავლებაში. მეორეს მხრივ, შესაძლოა, ვინმეს მისცეს, აჩუქეს, მაგრამ ინტერნეტს ხომ გადახდა უნდა? განსაკუთრებით, სოფლებში, სადაც „wi-fi“ არ არის, იქ საკუთარ ანგარიშზე უნდა დარიცხოს თანხა და ვიკითხოთ - აქვს კი ამის საშუალება სოფლებში და თუნდაც თბილისში ბევრს?! - ეს პრობლემა უნდა მოგვარებულიყო, თორემ ისედაც არ ყვაოდა მანამდე ჩვენი განათლება და ახლა - მით უმეტეს...

- ხელისუფლების განაცხადებით, სწავლების ე.წ. ჰიბრიდული მეთოდის მუდმივად დანერგვაზე ფიქრობენ...

- ჰიბრიდული მეთოდი რომ დაინერგოს, კი ბატონო, მაგრამ მაშინ უნდა ჰკითხონ არამხოლოდ მოსწავლეს და მშობელს, არამედ, მასწავლებელსაც. ჩვენ თვალები „დაგვეთხარა“ ამ სიტუაციაში, გამოვიდა ტექნიკა მწყობრიდან. შენ - სახელმწიფო, მე რომ მეუბნები, ჰიბრიდულ მეთოდს დავნერგავო, წარმოიდგინეთ, მარტის შემდეგ მასწავლებლები იყენებენ საკუთარ ტექნიკურ შესაძლებლობებს და რაიმე ვალდებულება აქვთ სახელმწიფოს მიმართ, რომ თავიანთი კომპიუტერული ტექნოლოგიების ან ტელეფონის ექსპლუატაცია მოახდინონ? საკუთარ ფინანსებს ინტერნეტში რომ იხდიან, დილიდან საღამომდე რომ ჩართულნი ვართ, რამე ვალდებულება გვაკისრია სახელმწიფოს მიმართ, რომელსაც ისედაც ვუხდი გადასახადებს, რომ კიდევ ჩემი ფინანსური რესურსი გამოვიყენო? - ეს საკითხიც ხომ უნდა დადგეს... თორემ, კი ბატონო, შეიძლება, ისტორია ჩაატროს ვიღაცამ ონლაინრეჟიმში, მაგრამ მათემატიკას, ფიზიკას ასე ვერ ჩაატარებ. აქვე, მინისტრმა ისიც თქვა, არაფერი შეედრება კლასში და აუდიტორიაში სწავლებასო. თუ სხვა გამოსავალი არაა, შეიძლება, თუ მოსწავლე ან მასწავლებელია ავად, მაგრამ ეს ტექნიკურად გამართული უნდა იყოს.

- გასაგებია, რომ ტექნოლოგიებზე ხელმისაწვდომობის პრობლემაზე საუბრობთ, მაგრამ არანაკლებ მნიშვნელოვნად მიმაჩია მოსწავლეთა ფსიქოლოგიური მდგომარეობაც. დაწყებითი კლასების მოსწავლეები ვერ ეგუებიან ინტერნეტსწავლებას და სტრესშიც კი ვარდებიან, თუ მასწავლებელი ვერ ხედავს მათ აწეულ ხელს ან არ ესმის მათი ხმა, როცა ინტერნეტი „ჭედავს“...

- დიახ, სერიოზული ფსიქოლოგიური პრობლემაა. რომ ითრგუნებიან, ეს ერთი საკითხია და მეორეა, რომ ბავშვები ხრიკებს იგონებენ, რაც მასწავლებლის ნერვებსაც ურტყამს. პირველი და მეოთხე კლასელი შვილები მყავს და პირველ კლასში ეს განსაკუთრებით მგრძნობიარეა. ვიღაც შეიძლება, მეტად აქტიურია, ვიღაც კი - არა და აქ მასწავლებელსაც ვერ დავადანაშაულებთ იმიტომ, რომ ფაქტობრივად, ახლა სწავლობენ ამ ფსიქოლოგიურ პორტრეტს, როგორ უნდა წარმართონ სწავლება ონლაინრეჟიმში. ეს ძალიან დიდი გამოწვევაა...

ძალიან დიდი ხარჯები დაიზოგა სკოლებში და სამინისტროს მოვუწოდე, როგორ შეიძლება, ეს გადართულიყო ტექნიკური პრობლემის მოგვარებაზე...

- ხარჯების დაზოგვაში რას გულისხმობთ?

- თითქმის ყველა სახის კომუნალური ხარჯი დაეზოგათ სკოლებს. ამას ზამთარში დაემატა გათბობის ხარჯი. საშუალო კონტიგენტის, ვთქვათ, 500-600 ბავშვიანი სკოლის მაგალითზე გეტყვით - ასეთ სკოლებს ყოველთვიურად, საშუალოდ, 3000-4000 ლარის ფარგლებში აქვთ დანაზოგი და ეს არ არის პატარა თანხა. ეს დანაზოგი, ღმერთმა უწყის, სად მიდის, არადა, შეიძლებოდა მოხმარებოდა მათ, ვისაც ინტერნეტთან წვდომა არ აქვთ ან მასწავლებლებს, რომელთაც კომპიუტერი არ აქვთ. ზოგი მასწავლებელი შეიძლება, მშობელია და ჰყავს 3 შვილი, როგორ გაანაწილოს, რა ქნას? ე.წ. მოწყვლადი ჯგუფებისთვის უნდა გაეწიათ  ტექნიკური დახმარება.

მანდატურთა სამსახურს რაც შეეხება, მეტყვის ვინმე, რა არის დღეს მანდატურის სამსახურის ფუნქცია? - არაფერი, მაგრამ შეუნარჩუნდათ ხელფასი. ადამიანური თვალსაზირისით, მესმის, მაგრამ ბავშვი, რომელიც განათლების მიღმა რჩება, ის უფრო მნიშვნელოვანია თუ ის, რომ მანდატურის სამსახურში თბილ კაბინეტებში სხედან? რას მიკეთებენ, რა ფუნქცია აკისრიათ მათ დღეს?!

- ისე, ხელისუფლებას აქვს არგუმენტი, იმ ბავშვებს, რომელთაც ინტერნეტთან და კომპიუტერთან წვდომა არ აქვთ, დანაკლისს „ტელესკოლა“ უვსებთო. ეს ტელეპროექტი საკმარისია?

-  სასაცილოა ტელესკოლაზე გამოთქმული „დაბოლებები“, რომ თითქოს, პირველად ხდება ასეთი რამ. მამაჩემის ბავშვობაშიც კი ტარდებოდა მათემატიკის და უცხო ენის გაკვეთილები გაქანებულ კომუნისტურ პერიოდში, მაგრამ ვინ უსმენდა ს? გარდა ამისა, ეს ხომ  პასიური სწავლების მეთოდია, როდესაც ტარდება ტელევიზიით გაკვეთილი და მოსწავლე კითხვას ვერ სვამს? სინამდვილეში, „ტელესკოლა“ კონკრეტული პირების, მურღულიების და მაღლაფერიძეების კონკრეტული ჯიბიდან გამომდინარე ინტერესია. მასწავლებელს არაფერს ვერჩი იმიტომ, რომ მათ მინიმალურ თანხას უნაზღაურებენ. 800 000 ლარით ფინანსდება „ტელესკოლა“, ამით და იმ კომუნალურებისგან დაზოგილი თანხით რომ უზრუნველეყოთ სოფლებში დარჩენილი მოსწავლეები, არ ჯობდა? ვიდრე მაღლაფერიძეების და მურღულიების „მარადმწვანე“ გრანტების პირადი ინტერესები განხორცილებეულიყო? თავიდან როცა დაიწყო „ტელესკოლა“, მეტ-ნაკლებად უყურებდნენ, მაგრამ დღეს ამას ვინ უყურებს? - არავინ. ამიტომ  აქაც სრულიად არამიზნობრივად გამიჯნული ბიუროკრატიული ხარჯია ცალკეული ჯიბეებისკენ მიმართული.

- გასაგებია... რა რეკომენდაციით მიმართავთ სამინისტროს არსებული პრობლემების მოსაგვარებლად?

- რა პრობლმეებზეც ვისაუბრე, მათ მოსაგვარებელი რეკომენდაციით მივმართავ. მთავარი დღეს, 21-ე საუკუნეში, ფინანსური პრობლემაა. ეს ფინანსები კომუნალური ხარჯების, გათბობის, ელექტროენერგიის და ა.შ. პლუს გაუმართლებელი ტელეპროექტის ხარჯები გამოათავისუფლონ და მოწყვლად ჯგუფებს მიახმარონ, რომ  მომავალში არ დაგვჭირდეს წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება. ტექნიკურად მოაწესრიგონ ეს საკითხი.

შემდეგი ჩემი რეკომენდაცია ის იქნება , რომ დაწყებით კლასებში განახლდეს სწავლება სკოლაში. ჩემს პირველკლასელს შვილს რომ ეკითხებიან, სკოლა ხომ არ მოგენატრა, პასუხობს, როგორ უნდა მომენატროს, არ ვიცი, როგორიაო. ამიტომ პირველ-მეორე კლასელებს მაინც მისცენ კომუნიკაციის საშუალება, რადგან ადამიანურ ურთიერთობებს ამ ასაკში განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს.

ესაუბრა თათია გოჩაძე

როგორ დაიწყო ე.წ. თბილისის ომი, ჰქონდა თუ არა მოსალოდნელ სამხედრო გადატრიალებაზე ინფორმაცია მაშინდელ უშიშროებას, როგორ გახდა სამხედრო საქმეში გამოუცდელი და არცთუ ცნობილი მხატვარი თენგიზ კიტოვანი თავდაცვის მინისტრი, რა მიზნით შექმნა სპეცსამსახურმა შეიარაღებული ფორმირებები, როგორ გაიტაცა ქართველმა მფრინავმა თვითმფრინავი ირანში და ვინ იშოვა დიდძალი ფული ძმათამკვლელი ომით

ზუსტად 29 წლის წინ, 1991 წლის 21-22 დეკემბერს თბილისში, რუსთაველის გამზირზე ტყვია გავარდა და ღვთისმშობლის წილხვედრი ქვეყნის ბედის ბორბალიც უკუღმა დატრიალდა. თუკი კარგად დავაკვირდებით, დღემდე სწორედ ამ მოვლენების შედეგებს ვიმკით. მეტიც, სამხედრო კონტრდაზვერვის ყოფილი მაღალჩინოსანი, უსაფრთხოების ექსპერტი კონსტანტინე ფორჩხიძე ამბობს, რომ თბილისის ომში რუსული კვალი აშკარაა... მოკლედ, როგორ დაიწყო ე.წ. თბილისის ომი, ჰქონდა თუ არა მოსალოდნელ სამხედრო გადატრიალებაზე ინფორმაცია მაშინდელ უშიშროებას, როგორ გახდა სამხედრო საქმეში გამოუცდელი და არცთუ ცნობილი მხატვარი თენგიზ კიტოვანი თავდაცვის მინისტრი, რა მიზნით შექმნა სპეცსამსახურმა შეიარაღებული ფორმირებები, როგორ გაიტაცა ქართველმა მფრინავმა თვითმფრინავი ირანში და, საერთოდ, ვინ იშოვა დიდძალი ფული 1991-92 წლების მოვლენებით, ანუ ძმათამკვლელი ომით? - მე და ჩემი რესპონდენტი, უშიშროების თადარიგის ოფიცერი კონსტანტინე ფორჩხიძე წარსულში დაგაბრუნებთ და თბილისის ომის დღემდე უცნობ სკანდალურ დეტალებს გაგაცნობთ.      

კონსტანტინე ფორჩხიძე: - ის, რაც 1991-92 წლებში მოხდა, რეალურად, სამხედრო გადატრიალება იყო.

- კი ბატონო, მაგრამ ამ ტრაგედიის ავანგარდში ორი თენგიზი იდგა, მაგრამ დავიჯერო, სიგუა-კიტოვანმა სამხედრო გადატრიალება დამოუკიდებლად დაგეგმეს და განახორციელეს?

- კიტოვანიც და სიგუაც მართული ფიგურები, მეტიც, რუსეთთან დაკავშირებული გავლენის „ტიპები“ იყვნენ და ანტიზვიადისტურ, უფრო სწორად, ანტისახელმწიფოებრივ მოვლენებს სათავეში ამიტომაც ჩაუდგნენ.

- ისე, კიტოვანიც და სიგუაც ხელისუფლების უმაღლეს ეშელონებში ზვიად გამსახურდიას წყალობით მოხვდნენ...

- კი ბატონო, მაგრამ საბჭოთა სპეცსამსახურები მანამდე მუშაობდნენ.

- იმის თქმა გინდათ, რომ ეროვნული მოძრაობის ლიდერთან ორივე დიდი ხნით ადრე „ჩანერგეს“?

- რა თქმა უნდა... იცით, მოწინააღმდეგე ქვეყნების სპეცსამსახურების მთავარი ამოცანა რა არის?

- რა?

- რა და, - იქ, სადაც ინტერესები აქვთ, გავლენის მოპოვება. ყველასთვის ცნობილია, რომ საბჭოთა კავშირის მემკვიდრე რუსეთს საქართველოში გეოპოლიტიკური ინტერესები ჰქონდა და აქვს. გარდა ამისა, მისი სტრატეგიაა, რომ ქვეყანა, რომელიც თავის დროზე მისი იმპერიის ნაწილი იყო, არ დაკარგოს. საერთოდ, ყველაფერ ამისთვის სპეცსამსახურები წლობით ემზადებიან - სპეციალურ აგენტურულ აპარატს ქმნიან.

- ბატონო კოტე, ზემოხსენებულ სუბიექტებზე უშიშროებაში დოკუმენტური მასალა არსებობს თუ ის, რასაც ამბობთ, უბრალოდ, გონივრული ეჭვია?

- დანამდვილებით ვერაფერს ვიტყვი, მაგრამ მათი ქმედებიდან გამომდინარე და ანალიზითაც ჩანს, რომ ისინი, პირდაპირ თუ ირიბად, წყალს რუსეთის წისქვილზე ასხამდნენ. ყოველ შემთხვევაში, ორივე მათგანის ქმედება პირდაპირ რუსულ ინტერესებს უკავშირდებოდა.

ამ კონტექსტში ერთ მნიშვნელოვან დეტალსაც გავიხსენებ: ე.წ. სამოქალაქო ომი 1991 წლის 21 დეკემბერს კი არა, გაცილებით ადრე დაიწყო, მაგრამ როცა ყველაფერ ამაში, კიტოვანის მეთაურობით, გვარდია ჩაერთო, რუსული ელემენტები უფრო გამოიკვეთა.

- მაგალითად?

- მაგალითად, პიროვნებები და პირთა ჯგუფები, ანუ „გე-რე-უ“-ს წარმომადგენლები გამოჩნდნენ, რომლებიც საქართველოს პარლამენტის, ანუ მაშინდელი უზენაესი საბჭოს შენობაზე იერიშს გვარდიელებთან ერთად ანხორციელებდნენ.

- კონკრეტული გვარების დასახელება შეგიძლიათ?

- დიახ, შემიძლია, მაგალითად, ვინმე „ბორისიჩი“, რომელიც „გე-რე-ვე-ზე“-ს - საბჭოთა ჯარების ამიერკავკასიის დაჯგუფებას ხელმძღვანელობდა, თუმცა საფარქვეშ მოქმედებდა, ანუ ქართველებმა იცოდნენ, რომ რუსი სამხედრო იყო, მაგრამ მისი ზუსტი მისია უცნობი გახლდათ. საერთოდ, დასამალი არც ისაა, რომ დაპირისპირებული მხარეები იარაღს „გე-რე-ვე-ზე“-ს ბაზებიდან, კერძოდ, ვაზიანისა თუ ახალქალაქის ბაზიდან იღებდნენ. ეს არასტაბილური ვითარება კი კრემლმა სათავისოდ გამოიყენა.

- „არასტაბილური ვითარება“ ბუნებრივად შეიქმნა თუ „ჩანერგილებმა“ შექმნეს?

- ნებისმიერ ვითარებას ჯერ პოლიტიკოსები ქმნიან, შემდეგ კი, ყველაფერი იმ აქტიურ ფაზაში გადადის, რაშიც უკვე სამხედროები ერთვებიან. კიდევ ერთ დეტალს გავიხსენებ: რუსული ვერტმფრენიდან პარლამენტის შენობას ბომბი ესროლეს და აქ, უბრალოდ, საკითხავია, თუკი ე.წ. ამბოხებულებს რუსული კავშირები არ ჰქონდათ, რუსული ვერტმფრენი ვინ მისცათ, ან უფრო სწორად, პარლამენტის შენობა რუსული ვერტმფრენიდან რატომ დაიბომბა?

ვანო, მოდით, კიდევ ერთი მომენტი გავიხსენოთ.

- რომელი მომენტი?

- რომელი და, - კიტოვანის აფხაზეთში შევარდნა.

- ეს რატომ უნდა გავიხსენოთ?

- რატომ და, - სწორედ ის რუსი სამხედროები, რომლებზეც ახლა ვლაპარაკობ, ე.წ. გაგრის ოპერაციაშიც, ანუ გაგრაში ქართული არმიის დესანტის გადასხმაშიც მონაწილეობდნენ. მეტიც, „ბორისიჩი“ მაშინ ერთ-ერთი დანაყოფის შტაბის უფროსიც იყო, თუმცა არავინ იცოდა, რომ ის „გე-რე-უ“-ს მაღალჩინოსანი იყო.

- შეიძლება, ეს არ იცოდნენ, მაგრამ დავიჯერო, შეკითხვა არავის გაუჩნდა, რუსი სამხედრო ქართულ არმიაში რას აკეთებსო?

- წესით, ეს შეკითხვა უნდა გაჩენილიყო...

- ბატონო კოტე, რაკიღა წეღან „ჩანერგილები“ ახსენეთ, მოდით, საუბარი ამ თემით გავაგრძელოთ და მითხარით, პიროვნების „ჩასანერგად“ რა დროა საჭირო?

- დავიწყოთ იმით, რომ „ჩანერგილების“ გარეშე სპეცსამსახური არ არსებობს და აგენტურული აპარატი უნდა ჰქონდეს. აგენტურული აპარატის, ასე ვთქვათ, ბირთვი კი, ადამიანია. საბჭოთა უშიშროების ორგანოებს საკმაოდ მძლავრი აგენტურული აპარატი ჰქონდათ. მაშინ, ძირითადად, ორი მიმართულების სპეცსამსახური არსებობდა - ცენტრალიზებული სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტი და თავდაცვის სამინისტროს დაზვერვის ქვედანაყოფი, რომელსაც საზოგადოება „გე-რე-უ“-ს სახელით იცნობს.

- ბატონო კოტე, სხვა რამე გკითხეთ, ანუ „ადამიანის“ ჩასანერგად რა პერიოდია საკმარისი?

- „ჩანერგვამდე“ ადამიანის მომზადებაა საჭირო, საამისოდ კი, სათანადო ფაქტურაა აუცილებელი, რაც იმას ნიშნავს, რომ პიროვნება გარკვეულ მოთხოვნებსა და კრიტერიუმებს უნდა აკმაყოფილებდეს. პირველ რიგში, განათლებული, პერსპექტიული, ყოველმხრივ ჩამოყალიბებული უნდა იყოს და გავლენაც უნდა ჰქონდეს.

- აქედან გამომდინარე, უცნაურია, სპეცსამსახურები იგივე კიტოვანის ფიგურით რატომ უნდა დაინტერესებულიყვნენ, რომელიც საბჭოთა კავშირის დროს ერთი არცთუ ცნობილი მხატვარი იყო...

- საბჭოთა კავშირის დროს მძლავრი სახელმწიფო მანქანა არსებობდა, რომელიც ადამიანებს ტოტალურად „ავერბოვკებდა“.

- მესმის, მაგრამ უცნობ მხატვარს სპეცსამსახურის ყურადღება რითი უნდა მიექცია?

- სპეცსამსახურს, როგორც აღვნიშნე, აგენტურის გარკვეული აპარატი ჰქონდა. თუ ამ აპარატიდან ვინმე პოლიტიკურ სპექტრში მოხვდებოდა და გავლენების გაფართოებას დაიწყებდა, მას ხელს უწყობდნენ. მოკლედ, იმის თქმა მინდა, რომ კიტოვანი სიტუაციამ „მოიტანა“, თორემ მის ადგილას შეიძლება, სხვა ყოფილიყო.

- მაშასადამე, ეჭვობთ, რომ რუსული სპეცსამსახურების მიერ გადაბირება საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების მერე მოხდა?

- აუცილებელი არაა, რომ პირდაპირი „დავერბოვკება“ მოხდეს. საერთოდ, „გადაბირება“ სპეცსამსახურსა და პოტენციურ მსხვერპლს, ანუ მომავალ აგენტს  შორის ურთიერთობის პროცესია. როცა სპეცსამსახურსა და მომავალ აგენტს შორის ურთიერთობა ისახება, ის აუცილებლად განვითარებასაც ჰპოვებს. ისე, გამორიცხული არაა, რომ ეს ურთიერთობა ჩვეულებრივი მეგობრობით დაიწყოს და მსხვერპლს შეიძლება, წარმოდგენაც არ ჰქონდეს, რომ სპეცსამსახურების კლანჭების ქვეშაა მოქცეული. თავიდან დავალებას შეიძლება, პატარა თხოვნის სახე ჰქონდეს. საქმეში შეიძლება, ფინანსებიც ფიგურირებდეს. საერთოდ, როცა კონკრეტიკაში ვერ ჩადიხარ, მსჯელობა ძალიან ძნელია...

- გეთანხმებით, მაგრამ როგორც სპეცსამსახურის თანამშრომელს, არასოდეს გიკითხავთ, იგივე კიტოვანი თავდაცვის მინისტრად რა ნიშნით დანიშნეს?

- ყველაფერი, როგორც აღვნიშნე, გაცილებით ადრე დაიწყო... ჯერ „მხედრიონი“ გამოჩნდა.

- ადასტურებთ გავრცელებულ მოსაზრებას, რომ `მხედრიონი~ უშიშროების პროექტი იყო?

- სრულად არა, მაგრამ „მხედრიონის“ გარკვეული სეგმენტი, რა თქმა უნდა, „კა-გე-ბე“-ს გავლენის ქვეშ იმყოფებოდა.

- უშიშროებას „მხედრიონი“ რა მიზნისთვის სჭირდებოდა?

- გულუბრყვილო შეკითხვაა.

- რატომ?

- რატომ და, - საქართველოში ამბოხისა და დესტრუქციული ქმედების სიტუაციას სწორედ შეიარაღებული ბანდ-ფორმირებები ქმნიდნენ. ამ ვითარების შექმნა საბჭოთა კავშირის ნანგრევებში აღმოცენებული რუსეთის ფედერაციის პირველი მიზანი იყო, რათა საქართველოზე თავისი გავლენა შეენარჩუნებინა... სწორედ ამიტომაც, პირველი ფიგურები, ვინც აწ გარდაცვლილმა შევარდნაძემ მოიცილა, სწორედ კიტოვანი და იოსელიანი იყვნენ. არ ვამბობ, რომ ეს ორი პიროვნება ასი პროცენტით რუსეთის აგენტურულ ქსელს წარმოადგენდა, მაგრამ ისინი პირამიდის სათავეში იყვნენ...

რაც შეეხება წეღანდელ შეკითხვას, თუ როგორ გახდა კიტოვანი თავდაცვის მინისტრი, ვიდრე ამ თანამდებობაზე დაინიშნებოდა, ის ე.წ. საძმოებსა და `შავ სამყაროსთან~ ურთიერთობაში აქტიურად მონაწილეობდა. `შავი სამყაროს~ გარკვეულ სეგმენტს კი, საბჭოთა კავშირიდან მოყოლებული, სწორედ სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტი აკონტროლებდა. სწორედ ამ ურთიერთობამ შვა ის, რაზეც ვლაპარაკობთ, ანუ კიტოვანი შეიძლება, `დავერბოვკებული~ არ ჰყავდათ, მაგრამ `საძმოებს~ თავიანთი გავლენები ჰქონდათ და ლიდერიც სწორედ ასე წარმოჩინდა.

- საბჭოთა კავშირი ჩაკეტილი სისტემა იყო. გასაგებია, რომ უცებ ყველაფერი დაინგრა, მაგრამ „საძმოებმა“ იარაღი როგორ იშოვეს?

- რუსეთმა მისცა. ეს ბანდ-ფორმირებები საბჭოთა შეიარაღებულ ძალებზე თავდასხმას ძალიან ადვილად ახერხებდნენ და ყველაფერი ეს დადგმული იყო. ერთ ამბავს მოგიყვებით, რომელიც მე-11 ბრიგადას უკავშირდება.

- გისმენთ...

- მახსოვს, მაშინ „ტაუ“-ში ვიყავით დისლოცირებულნი.

- „ტაუ“ რა არის?

- „ტაუ“-ს იმ შენობას ეძახდნენ, სადაც დღეს თავდაცვის სამინისტროა. თავის დროზე კი, ამ შენობაში სამხედრო საარტილერიო სასწავლებელი მდებარეობდა. მოკლედ, ჩვენი ბრიგადა მანდ იყო განლაგებული, მაგრამ ადგილი არ გვყოფნიდა და ისნის ტერიტორიაზე მდებარე სამხედრო ნაწილში ძალიან ადვილად შევედით. სხვათა შორის, ეს ტერიტორია, როგორც ვიცი, დღეს გივი თარგამაძის საკუთრებაშია. მოკლედ, რუსებმა წინააღმდეგობაც არ გაგვიწიეს და ისე წავიდნენ, რომ ყველაფერი ადგილზე დატოვეს.

- ამ დროს საქართველოს თავდაცვის მინისტრი ვინ იყო?

- კიტოვანი... რუსები მხოლოდ იარაღს კი არა, სამხედრო ტექნიკასაც ტოვებდნენ. გარდა ამისა, რუსეთი ჩვენს თავდაცვის სამინისტროს იარაღს ოფიციალურადაც გადმოსცემდა. აბა, დამოუკიდებელ ქვეყანას იარაღი სად უნდა ეშოვა, თუ არა რუსეთში?

- ყველაფერ ამაში „ლევი“ ფულიც კეთდებოდა?

- დიახ, საკმაოდ დიდი ფული გაკეთდა და ამ კონტექსტში არსენალის აღების ფაქტს გავიხსენებ: არსენალის საწყობებში სამხედრო პოლიცია შევარდა, რომელსაც მაშინ აწ განსვენებული გია უჩავა ხელმძღვანელობდა. ამის შემდეგ, მე-11 ბრიგადის ტერიტორიაზე „გრადის“ ტიპის არაერთი დანადგარი მოხვდა. არ დაგავიწყდეთ, ამ დროს აფხაზეთში ომი მიდიოდა, თუმცა ეს `გრადის~ ტიპის აპარატები აფხაზეთში არ აღმოჩნდა.

- აბა, სად წავიდა?

- როგორც მერე, უშიშროებაში მუშაობისას გავიგე, ეს „გრადები“ სომხეთში გაიყიდა. ეს, პრაქტიკულად, იარაღის უკანონო ვაჭრობის ჩანასახი იყო.

გარდა ამისა, სხვა ფაქტებიც არსებობდა.

- სახელდობრ?

- მაგალითად, ერთ-ერთი ქართველი მფრინავი სამხედრო თვითმფრინავით ირანში გადაფრინდა, სადაც თვითმფრინავი გაიყიდა. მოკლედ, ყველაფერ ამას ხაზს იმიტომ ვუსვამ, რომ გამორიცხულია, მსგავსი რაღაცები სპეცსამსახურის გარეშე მომხდარიყო. ამ შემთხვევაში კი, საქართველოში ამას ალექსანდრე ალექსანდრეს ძე კლაჩკოვი ხელმძღვანელობდა, ანუ ის საქართველოს თავდაცვის სამინისტროსა და „გე-რე-ვე-ზე“-ს შორის ურთიერთობას აგვარებდა.

- კლაჩკოვი იგივე „ბორისიჩია“, არა?

- დიახ... სხვათა შორის, წლების შემდეგ, „ბორისიჩი“ მარუსინის მოადგილე გახდა. მარუსინი რუსეთის ამიერკავკასიის სამხედრო დაჯგუფების სარდალი და, ასევე, „გე-რე-უ“-ს შეფი იყო. მნიშვნელოვანია, რომ `ბორისიჩი~ დღეს რუსეთის არმიაში ე.წ. სირიის მიმართულების კურატორია...

- თბილისის ომის შემდეგ, ზვიად გამსახურდიაზე საქმე აღიძრა და ბრალი სამშობლოს ღალატშიც დასდეს. ბატონო კოტე, თქვენი შეფასებით, 1991-92 წლების მოვლენების გამო პასუხი არავისთვის უნდა მოეთხოვათ, ან ახლა, როცა სამართლიანობის აღდგენაზე ლაპარაკობენ, არავის უნდა მოსთხოვონ?

- ცხადია, ვის უნდა მოსთხოვონ.

- ვის?

- ვის და, - იგივე კიტოვანს, სიგუას. უფრო სწორად, საქმე სამხედრო გადატრიალების ფაქტზე უნდა აღძრულიყო და დამნაშავეებსაც გამოძიება გამოავლენდა. ის, რაც 1991-92 წლებში მოხდა, სამოქალაქო ომი არ იყო. საერთოდ, სამოქალაქო ომი მაშინაა, როცა საზოგადოების ერთი ნაწილი მეორეს ებრძვის.

- მერე, სწორედ ეს არ ხდებოდა?

- სამოქალაქო ომის ნიშნები მერე გამოიკვეთა, თორემ თავიდან ყველაფერი ჩვეულებრივი სამხედრო გადატრიალება იყო და მეტი არაფერი. აქედან გამომდინარე, სამართლიანი არ იყო, რომ სისხლის სამართლის საქმე მხოლოდ ზვიად გამსახურდიას წინააღმდეგ აღიძრა. 1991-92 წლების მოვლენებს ოფიციალურად სამხედრო გადატრიალება „ვარდების რევოლუციის“ მერე მაინც უნდა დარქმეოდა და ისიც უნდა თქმულიყო, რომ ამაში საბჭოთა კავშირის სამართალმემკვიდრე რუსეთი იყო ჩართული!

- სამხედრო გადატრიალებები, ცხადია, უცებ არ ხდება. მაშინდელ უშიშროებას მოსალოდნელ უბედურებაზე, დავიჯერო, ინფორმაცია არ ჰქონდა?

- სხვათა შორის, ზვიად გამსახურდიას დროს ეროვნული უშიშროების კომიტეტს, ერთხანობას, თამაზ ნინუა ხელმძღვანელობდა, რომელიც რამდენიმე წლის წინ, საკუთარ სახლში მეუღლესთან ერთად მოკლეს.

- ნინუას ხაზგასმით რატომ იხსენებთ?

- აგიხსნით: თამაზ ნინუა არქივებთან იყო დაკავშირებული.

- ანუ?

- ანუ ის, რომ თამაზ ნინუა საქართველოდან საბჭოთა არქივების გატანასთან იყო კავშირში. ამაში კიდევ რამდენიმე პიროვნება მონაწილეობდა, რომელიც მოგვიანებით, გენერალი გახდა. მეტიც, აქედან ერთ-ერთი სააკაშვილის დროს კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის უფროსის მოადგილედაც მუშაობდა.

- ვინ?

- ვინ და, - თემურ გრძელიძე.

- საბჭოთა არქივები საქართველოში პირველი მრავალპარტიული არჩევნების ჩატარების შემდეგ გაიტანეს?

- არა, მანამდე...

- არქივი სხვა თემაა, მაგრამ უშიშროებას ინფორმაცია არ უნდა ჰქონოდა, რომ სამხედრო გადატრიალება მზადდებოდა?

- უნდა ჰქონოდა, მაგრამ არ დაგავიწყდეთ, რომ ეს გარდამავალი უშიშროება იყო, ანუ ძირითადად, ძველი კადრები მუშაობდნენ. ისე, შეიძლება, რაც მოხდა, ზვიად გამსახურდიას გამოუცდელობის ბრალიც იყო. იმის თქმა მინდა, რომ როცა პარტია შექმნა, აქცენტს ისეთ სეგმენტზე არ აკეთებდა, რომელიც `მრგვალი მაგიდის~ ხელისუფლებაში მოსვლის შემთხვევაში, უშიშროებას ხელში აიღებდა. მოკლედ, გამსახურდიას სანდო პიროვნებები არ ჰყავდა და, შესაბამისად, უშიშროებას მოსალოდნელ სამხედრო გადატრიალებაზე ინფორმაცია რომც ჰქონოდა, პრეზიდენტს არ მიაწვდიდა.

სხვათა შორის, „ბუნკერში“ ბევრი ჩემი მეგობარი იმყოფებოდა და სწორედ მათგან ვიცი, რომ მათ რიგებშიც იყვნენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც პირდაპირ რუსულ დავალებას ასრულებდნენ...

სხვათა შორის, ამ ამბების ფიგურანტები საქართველოში 1991-92 წლების მერე განვითარებულ თითქმის ყველა მოვლენაში მონაწილეობდნენ, რაც პირადად მე, არც მიკვირს.

- რატომ არ გიკვირთ?

- ვანო, როგორ წარმოგიდგენიათ, რუსული სპეცსამსახურის ოფიცერი, რომელიც თავდაცვის სამინისტროში ოფიციალურად მუშაობდა, თავის აგენტურულ-ოპერატიულ კავშირებს დაივიწყებდა? საუბარს ამ კუთხით თუ გავაგრძელებთ, ბევრ საინტერესოს აღმოვაჩენთ. გვარებსა და სახელებს ახლა არ დავასახელებ, მაგრამ ყველაფერ ამაზე ე.წ. არქიული საქმეებია შექმნილი, თუმცა არ გამოვრიცხავ, რომ გაანადგურეს.

- ამას რატომ ამბობთ?

- რატომ და, - 2008 წლის აგვისტოს დროს ამ „არქიული მასალების“ განადგურების მცდელობა იყო, სხვათა შორის, იმ ადამიანების მხრიდან, რომლებიც კონტრდაზვერვას ხელმძღვანელობდნენ. დიახ, აგვისტოს ომის დროს არქივის ნაწილი დაწვეს - „მოდულ“-ის წინ დიდი კოცონი დაანთეს, მაგრამ ადამიანები, ვინც ყველაფერი იციან, ჯერ ისევ ცოცხლები არიან!

- 2008-ში არქივის დაწვა რას ემსახურებოდა?

- რას და, - ალბათ, არ უნდოდათ, საქართველოს შემდგომ ხელისუფლებებს რუსეთის სპეცსამსახურებთან კავშირზე მყოფი ადამიანების შესახებ ინფორმაცია ჰქონოდათ, ანუ ამ განადგურებით ვიღაცებმა, პრაქტიკულად, რუსული საქმე გააკეთეს!

ესაუბრა ვანო პავლიაშვილი

„ლეიბორისტული პარტიის“ ერთ-ერთი ლიდერი, გიორგი გუგავა აცხადებს, რომ ოპოზოციაში მიდის კონსულტაციები სახალხო პარლამენტის შექმნის შესახებ. გუგავა ხსნის, რომ აღნიშნულ საბჭოს საკონსულტაციო ხასიათი ექნება და ხელისუფლების გადაწყვეტილებების რევიზირებას მოახდენს. საგულისხმოა, რომ სულ რამდენიმე კვირის წინ გავრცელდა გუბაზ სანიკიძისა და თემურ ალასანიას სატელეფონო ჩანაწერი, სადაც საუბარი სწორედ სახალხო პარლამენტის შექმნაზეა. მართალია, ამ ჩანაწერის ავთენტურობა დადგენილი არაა, მაგრამ ლოგიკური კითხვა ჩნდება - მოქმედებეს თუ არა ოპოზოცია ალასანიას სცენარით? - სწორედ ამ კითხვამ ამ კითხვით "ჰოთნიუსმა" გიორგი გუგავას მიმართა.

- ბატონო გიორგი, რა ხდება, ოპოზიცია ალასანიას სცენარით მოქმედებს?

- ალასანიას არა, მაჰათმა განდის სცენარით მიდის, ჩემო ძვირფასო.

- კარგი, მაშინ განმიმარტეთ, რაზე მიდის კონსულტაციები ოპოზიციაში - ვის გაუჩნდა ეს იდეა და რას შვრება ოპოზიცია ამ საკითხთან დაკავშირებით?

- ოპოზიცია შვრება ყოლიფერ კარგს.

- ანუ, ამ საკითხთან დაკავშირებით მეტს არაფერს მეტყვით?

- როდესაც რეკავთ და კითხვას სვამთ ასეთი "შლეიფით", რომ ალასანიას გეგმათ მიჰყვებითო,  ალასანიას არა, იმის გეგმას მივყვებით...

- რატომ, ბატონო გიორგი, ეს ჩანაწერი ხომ გავრცელდა და იქ სწორედ ამ საკითხზე იყო საუბარი. ეს უბრალოდ დამთხვევაა?

- ეს არის მოვლენების ლოგიკა. როდესაც ხელისუფლება აყალბებს არჩევნებს და მიტაცებული აქვს. როდესაც უარს აცხადებენ გაყალბებული შედეგებით არჩეული პარლამენტარები, შეიძლება შეიქმნას, საკონსულტაციო ორგანო. საკონსულტაციოს ხაზს ვუსვამ, სადაც მოხდება აზრთა გაცვლა-გამოცვლა. რევიზირება იმ გადაწყვეტილებებისა, რომელსაც მიიღებს ხელისუფლება, საკუთარი აზრის დაფიქსირება და ა.შ. რაც შეეხება გადაწყვეტილებებს, მიიღებს ის ფორმატი, რომელიც შექმნილია ლეიბორისტულ პარტიაში.

-რანდენ ხანში შეიკრიბება ეს საბჭო და ვინ იქნებიან წევრები? 

- ეს გადაწყვეტილი ჯერ არაა. ეს იყო ჩვენი იდეა იმასთან დაკავშირებით, რომ აუცილებელია საკონსულტაციო ფორმატის გაშლა. აქ წარმოდგენილი არიან პარტიის ლიდერები, მაგრამ უბრალოდ, რომ გაიშალოს და საკონსულტაციო ფორმატი ჰქონდეს.

- ე.ი. ეს „ლეიბორისტული პარტიის“ იდეა იყო?

- ჩვენი იდეაა, თუმცა ჯერჯერობით მიდის მსჯელობა ამ იდეასთან დაკავშირებით და არანაირი გადაწყვეტილება არაა მიღებული.

ავტორი: თათია გოჩაძე

თაღლითური სქემა, რომელზეც სისხლის სამართლის გამოძიება უნდა დაიწყოს!
საქმის მასალები, რომლებსაც ქვემოთ შემოგთავაზებთ, თავისუფლად შეიძლება გახდეს ბეჟუაშვილების წინააღმდეგ წინასწარი გამოძიების დაწყებისა და სისხლის სამართლებრივი დევნის საფუძველი. კონკრეტული კვალიფიკაცია პროკურატურის პრეროგატივა გახლავთ, მაგრამ დასაწყისშივე შეიძლება ითქვას, რომ საქმე გვაქვს ელიტარულ კორუფციასთან, რომელიც წარმოდგენილი მასალებით, პრაქტიკულად, დასტურდება.

სჯობს მივყვეთ თანმიმდევრულად: საქმე ეხება ბეჟუაშვილების საკუთრებაში მყოფ ფირმას - შპს "ჰოლდინგ საქართველოს ინდუსტრიულ ჯგუფს". იურიდიულად ამ ჰოლდინგის დამფუძნებელი და 100%-იანი წილის მფლობელი ოფშორულ ზონაში, მარშალის კუნძულებზე რეგისტრირებული ფირმა, შპს "ჩემექსიმ ინტერნეიშენალი" გახლავთ, მაგრამ საყოველთაოდ ცნობილი ფაქტია, რომ მას, რეალურად, ძმები, დავით და გელა ბეჟუაშვილები აკონტროლებენ.

სხვათა შორის, ინდუსტრიული ჯგუფის საკუთრებაშია სამაუწყებლო კომპანია "რუსთავი 2"-ის წილის 30%, "პირველი სტერეოს" 29% და "მზის" 45%. ეს ისე, ინფორმაციისთვის...

ტელევიზიების გარდა, ბეჟუაშვილების ფირმა არაერთ კომპანიაში ფლობს სხვადასხვა ოდენობის წილებს და, შესაბამისად, არაერთ ბიზნესს აკონტროლებს. ერთ-ერთი ასეთი ფირმა შპს "აჭარინვესტია", რომელიც ბათუმში, რუსთაველის ქუჩის გაგრძელებაზე, ზღვის სანაპირო ზოლიდან 150 მეტრში ფლობდა 18 800 კვადრატულ მეტრ მიწის ნაკვეთსა და მასზე მშენებარე შენობა-ნაგებობებს...(ე.წ. ლუჟკოვის სასახლე).

ყველაფერი დაიწყო იმით, რომ 2007 წლის 12 თებერვალს შპს "აჭარინვესტსა" და მოსკოვში მოღვაწე ბიზნესმენს გიორგი ვადაჭკორიას შორის გაფორმდა სესხის ხელშეკრულება. ამ ხელშეკრულების დეტალებითა და მასში განხორციელებული ცვლილებების განხილვით თავი რომ არ შეგაწყინოთ, უბრალოდ, გეტყვით, რომ "აჭარინვესტი" ვადაჭკორიასგან 14%-იანი წლიური სარგებლით იღებდა სესხს, 2 მლნ 750 ათას აშშ დოლარს, რომელიც შემდეგი გრაფიკით უნდა გადაეხადა - 2007 წლის 31 ოქტომბრამდე 900 ათასი დოლარი, 30 ნოემბრამდე ასევე 900 ათასი დოლარი და 15 დეკემბრამდე 950 ათასი დოლარი. აქვე გეტყვით იმასაც, რომ შპს "აჭარინვესტის" დამფუძნებელი და 100%-იანი წილის მფლობელი ბეჟუაშვილების მფლობელობაში მყოფი შპს "ჰოლდინგი საქართველოს ინდუსტრიული ჯგუფი" გახლავთ.

მართალია, "აჭარინვესტსა" და ვადაჭკორიას შორის სესხის ხელშეკრულება გაფორმდა, მაგრამ, როგორც ირკვევა, რეალურად, ვადაჭკორიამ მის საკუთრებაში არსებული შპს "აჭარინვესტის" წილი ძმებ ბეჟუაშვილებს მიჰყიდა. უბრალოდ, თანხის გადახდის ფორმად სესხის გაფორმება და გრაფიკის გაწერა შეირჩა.

გიორგი ვადაჭკორია, ბიზნესმენი:

-მე ვიყავი შპს "აჭარინვესტის" ერთ-ერთი თანამფლობელი. არ გადაგღლით იმაზე საუბრით, თუ თავიდან ერთობლივად როგორ შევისყიდეთ ეს ობიექტი რუსი ბიზნესმენებისგან. ეს გრძელი ისტორიაა, მაგრამ საბოლოოდ, მე და დავით ბეჟუაშვილი გავხდით პარტნიორები. ვერ მოგატყუებთ და ვერ გეტყვით, რომ იურიდიულად ამ ფირმის მფლობელი ბეჟუაშვილები იყვნენ-მეთქი, ჩემთვის ასეთი დოკუმენტი ცნობილი არ არის, მაგრამ შემიძლია გითხრათ, რომ ნებისმიერი სერიოზული მოლაპარაკება ამ ბიზნესთან დაკავშირებით, მქონდა ბატონ დავით ბეჟუაშვილთან. ბატონი დავითი იღებდა გადაწყვეტილებებს, გასცემდა განკარგულებებს და "აჭარინვესტის" ხელმძღვანელობა მის განკარგულებებს ასრულებდა. შემდეგ, ჩემთვის მიუღებელი ფორმებით დაიწყო ბიზნესის განვითარება და გადავწყვიტე, რომ ბიზნესიდან წამოვსულიყავი.

- თქვენთვის მიუღებელ ფორმებში კონკრეტულად რას გულისხმობთ?
-რამდენიმე ფაქტორი იყო. ჯერ ერთი, ამ პროექტის დასრულება წელიწადნახევარში შეიძლებოდა, მაგრამ ჩემი პარტნიორები ამას, რატომღაც აჭიანურებდნენ. მე მინდოდა, ქართველი მუშახელის დასაქმება, მათ კი თურქული კომპანიის შემოყვანა, რომლისთვისაც, ჩემი აზრით, არაადეკვატურად დიდი თანხის გადახდას აპირებდნენ. მოკლედ, რადგანაც ასეთი წინააღმდეგობები არსებობდა, მივიღე გადაწყვეტილება, კონფლიქტის გარეშე დამეტოვებინა ჩემი წილი. ამაზე ძალიან მარტივად მივიღე თანხმობა.

- კონკრეტულად ვისგან?
- რა თქმა უნდა, დავით ბეჟუაშვილისგან, რადგან "აჭარინვესტის" დირექტორი იქ, რეალურად, არაფერს წყვეტდა. მოკლედ, მივიღე ბიზნესიდან წასვლის გადაწყვეტილება, მაგრამ, ვინაიდან, იმ პერიოდისთვის მას არ გააჩნდა ფინანსური სახსრები, გავაფორმეთ სესხის ხელშეკრულება. გავიდა ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვადა და თანხა არ გადამიხადეს. "აჭარინვესის" ხელმძღვანელობა და იურიდიული კომპანია, რომელიც ბატონ დავით ბეჟუაშვილს ჰყავდა დაქირავებული, საერთოდ ინფორმაციასაც არ მაწვდიდა და როცა ვითხოვდი ხელმძღვანელობასთან შეხვედრას, ისინი თავს არიდებდნენ ჩემთან კონტაქტს. ეს ჩემთვის მიუღებელი იყო. არაერთხელ მივმართე კომპანიას, და, საბოლოოდ, გადავწყვიტე მიმემართა სასამართლოსთვის.

საქმის მასალების მიხედვით, 2009 წლის 4 ივნისის გადაწყვეტილებით, თბილისის საქალაქო სასამართლომ დააკმაყოფილა ვადაჭკორიას სარჩელი და შპს "აჭარინვესტს" მის სასარგებლოდ 5 მლნ 481 ათას 772 ლარის გადახდა დააკისრა, საიდანაც 4 მლნ 712 ათას 125 ლარი ძირითადი თანხა გახლდათ, ხოლო 759 ათას 647 ლარი მასზე, 2008 წლის 15 აპრილამდე დარიცხული წლიური 14%.

აქვე უნდა ითქვას ისიც, რომ სარჩელის უზრუნველყოფისათვის სასამართლომ, თავდაპირველად, შპს "აჭარინვესტის" მთლიანი ქონება დააყადაღა, მაგრამ "აჭარინვესტის" ხელმძღვანელობამ წარმოადგინა აუდიტორული დასკვნა, რომ მათი ფირმის საკუთრებაში რიცხული მთლიანი ქონება 63 მლნ 832 ათას 500 აშშ დოლარის ღირებულების იყო, სასამართლომაც მთლიან ქონებაზე ყადაღა მოხსნა და სარჩელის უზრუნველსაყოფად მხოლოდ ამ ქონების ერთი, მცირე ნაწილი, 2000 კვადრატული მეტრი დააყადაღა.

მიუხედავად სასამართლო გადაწყვეტილებისა, შპს "აჭარინვესტის" ხელმძღვანელობას, რეალურად კი, ძმებ ბეჟუაშვილებს ვადაჭკორიასთვის ვალის გადახდა არც უფიქრიათ. მათ თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს. თუმცა, სააპელაციო პალატამაც, 2010 წლის 31 მარტის გადაწყვეტილებით, პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა...
ბეჟუაშვილებმა საქმე უზენაეს სასამართლოში გაასაჩივრეს, რომელიც მათთვის კვლავ უშედეგოდ დასრულდა და 2011 წლის 13 იანვარს უზენაესმა სასამართლომ წინა ინსტანციების გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა...

სავარაუდოდ, ბეჟუაშვილებს საქმის მოგების იმედი ვერც ექნებოდათ, რადგან არსებობს სესხის ხელშეკრულება და, ფაქტია, რომ "აჭარინვესტს" ვადაჭკორიასთვის ფული არ გადაუხდია, მაგრამ, როგორც აღმოჩნდა, მათ ეს გასაჩივრებები და სასამართლოებში საქმის განხილვა სულ სხვა მიზნისთვის სჭირდებოდათ:

2010 წლის 30 დეკემბერს, ანუ მაშინ, როცა სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება უკვე არსებობდა და საქმე უზენაესში იყო გასაჩივრებული, შპს "აჭარინვესტმა" ხელშეკრულება გააფორმა შპს "საქართველოს საერთაშორისო ენერგეტიკულ კორპორაციასთან", რომლის მიხედვითაც, 108 ნაწილად დანაწევრებული "აჭარინვესტის" ქონება ვალის, 8 მილიონ 924 ათას 171 აშშ დოლარის სანაცვლოდ, გადაცემა "საქართველოს საერთაშორისო ენერგეტიკულ კორპორაციას".

საქმის მასალებიდან არ ჩანს, თუ საიდან ქონდა "აჭარინვესტს" კორპორაციის ვალი, მანამდე რატომ დაყო მთლიანი ქონება 108 ნაწილად და რატომ გადასცა 9 მილიონამდე ვალში მთელი ქონება, რომლის ღირებულებაც, თავისივე აუდიტორული დასკვნის თანახმად, 64 მილიონ აშშ დოლარამდე იყო, მაგრამ იკვეთება ძალიან საინტერესო დეტალი: როგორც უკვე გითხარით, "აჭარინვესტის" დამფუძნებელი და 100%-იანი წილის მფლობელი შპს "ჰოლდინგი საქართველოს ინდუსტრიული ჯგუფია", ხოლო მისი დირექტორი ვასილ ძოწენიძე. შპს "საქართველოს საერთაშორისო ენერგეტიკული კორპორაციის" დამფუძნებელი და 100%-იანი წილის მფლობელიც, იგივე შპს "ჰოლდინგი საქართველოს ინდუსტრიული ჯგუფი" გახლავთ, ხოლო მისი დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარეა, ეკონომიკის მინისტრის ყოფილი მოადგილე ნათია (ნათელა) თურნავა.

ანუ, ბეჟუაშვილების ფირმამ ქონება ვალში ჩაუთვალა ასევე ბეჟუაშვილების ფირმას... პრაქტიკულად, ესაა ინვესტორის დაჩაგვრა, ამ ხელისუფლებისთვის ჩვეული არაკანონიერი გზებით...

თუმცა, ამით ყველაფერი არ დასრულებულა...

მას შემდეგ, რაც შპს "აჭარინვესტმა" წააგო ყველა სასამართლო პროცესი, დავების შუალედში ფიქტიურად, ასევე ბეჟუაშვილების ფირმაზე გადააფორმა მთლიანი ქონება, გარდა ვადაჭკორიას მოთხოვნის საფუძველზე სასამართლოს მიერ დაყადაღებული ქონებისა, 2011 წლის 26 იანვარს, დირექტორმა ვასილ ძოწენიძემ განცხადებით მიმართა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს და "აჭარინვესტის" მიმართ გაკოტრების საქმის წარმოების გახსნა მოითხოვა. დანიშნა გაკოტრების მმართველი და დაიწყო საქმის წარმოება. უკვე გაკოტრებაში მყოფი "აჭარინვესტის" მეურვის, სასამართლოს მიმართ წარდგენილი მოხსენებიდან ვიგებთ, რომ ფირმას გიორგი ვადაჭკორიას გარდა, სხვა ვალებიც "აღმოაჩნდა". კონკრეტულად: ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის - 2 მილიონ ლარზე მეტი, "ინდუსტრიული ჯგუფის" დამფუძნებელ შპს "ჩემექსიმ ინტერნეიშენალის"- 845 ათასი ლარი, ჩვენთვის უკვე ცნობილი შპს "საქართველოს საერთაშორისო ენერგეტიკული კორპორაციის"- 34 ათასი ლარი, შპს ბიზნესცენტრ "საბურთალოს"- 82 ათასი ლარი, შპს აუდიტი "გურამის"-21 ათასი ლარი, შპს "ტიფლის სითის"-49 ათასი ლარი და რაც მთავარია - თავისივე დამფუძნებლის, "ჰოლდინგი საქართველოს ინდუსტრიული ჯგუფის"-13 მილიონ ლარზე მეტი...

ანუ , პირდაპირ რომ ვთქვათ, ძმებმა ბეჟუაშვილებმა "აჭარინვესტს" ვალები თავისივე ფირმებზე, "ჩემექსიმ ინტერნეიშენალზე", "საქართველოს საერთაშორისო ენერგეტიკულ კორპორაციასა" და "ჰოლდინგ საქართველოს ინდუსტრიულ ჯგუფზე" გაუფორმეს და ამით ყველაფერი გააკეთეს იმისთვის, რომ ვადაჭკორიას ვალი არ გადაიხადონ.

უფრო მარტივად რომ აგიხსნათ, კანონის თანახმად, როცა ფირმა გაკოტრების პროცესშია, პირველი კმაყოფილდება სახელმწიფო, ანუ შემოსავლების სამსახური, ხოლო შემდეგ სხვა კრედიტორები. რაც მთავარია, გაკოტრების საქმეს ყველაზე მსხვილი კრედიტორი წარმართავს. ამ შემთხვევაში, ბეჟუაშვილების მაქინაციით, ეს უფლება "აჭარინვესტისვე" დამფუძნებელმა, ისევ ბეჟუაშვილების კომპანიამ მიიღო...

გამოძიების პროცესში ვერაფრით ვერ დავიკავშირდით მთავარ გმირს, დავით ბეჟუაშვილს, თუმცა, რამდენჯერმე ვესაუბრეთ და შეხვედრა ვთხოვეთ "აჭარინვესტის" დირექტორს ვასილ ძოწენიძეს. მან თავიდან კითხვების გადაგზავნა მოგვთხოვა, შემდეგ რამდენიმე დღე კავშირზე არ გამოდიოდა, ხოლო ბოლოს, პრაქტიკულად, არც ერთ ჩვენს შეკითხვაზე პასუხი არ გაგვცა და ყველაფერზე, მხოლოდ და მხოლოდ, ერთი და იგივე წინადადებას იმეორებდა - ეს კომერციული ინფორმაციაა და ამაზე კომენტარს ვერ გავაკეთებო.

სამაგიეროდ, ბეჟუაშვილების ქმედებაში სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნებს ხედავენ იურისტები. საქმის მასალების გაცნობის შემდეგ, ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტი ლიკა წიკლაური ასეთ კომენტარს აკეთებს:

- ამ საქმიდან გამომდინარე, ძალიან ბევრი ეჭვი და კითხვის ნიშანი ჩნდება ამ ორგანიზაციებთან დაკავშირებით. საქართველოს კანონით, გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ, კრედიტორისთვის ზიანის მომტანად ითვლება ისეთი ქმედება, თუ გადახდისუუნარობის განცხადების შეტანამდე 6 თვის განმავლობაში მოვალე ახორციელებს ისეთ ქმედებას, რომლითაც კრედიტორის ინტერესების დაკმაყოფილებას ეშლება ხელი. ამ შემთხვევაში, სწორედ ასეთი ქმედება იქნა ჩადენილი...

გარდა ამისა, სისხლის სამართლის კოდექსის 205-ე მუხლის თანახმად, გადახდისუუნარობისას უკანონო ქმედების იმ ნაწილის განკარგვა ან დამალვა კრედიტორისთვის ხელმიუწვდომლობის მიზნით, რომელიც გაკოტრების საქმის წარმოების გახსნის შემთხვევაში მოექცეოდა სამეურვეო ქონებაში, ისჯება ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთით, ვადით 3 წლამდე. უფრო მეტიც - პირდაპირ შეიძლება ითქვას, რომ ამ ქმედებებში არის თაღლითობის ნიშნებიც. კერძოდ - თაღლითობა, ეს არის სხვისი ქონების დაუფლება, მისი მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრების მიზნით. ამ შემთხვევაში, იკვეთება ისეთი შეთანხმების ნიშნები, რომლითაც, შესაძლოა, ორგანიზებულად ცდილობდნენ გიორგი ვადაჭკორიას ქონებას დაუფლებოდნენ. წინასწარი შეთანხმებით, ჯგუფის მიერ ჩადენილი თაღლითობა, რომელმაც მნიშვნელოვანი ზიანი გამოიწვია, სისხლის სამართლის კოდექსით 6-დან 9 წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. საბოლოოდ, ეს უნდა დაადგინოს გამოძიებამ და შემდგომ სასამართლომ, თუმცა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მოთხოვნების თანახმად, პროკურატურა ვალდებულია, ამ მასალების გამოქვეყნების შემდეგ დაიწყოს წინასწარი გამოძიება ამ კონკრეტულ საქმეზე, ვინაიდან ის აშკარად შეიცავს დანაშაულის ნიშნებს.

ნათია ორველაშვილი
გაზეთი "ვერსია"

პროექტი განხორციელდა დანიური საგამოძიებო ორგანიზაციის მხარდაჭერით