ფრანგი მეცნიერი და გენეტიკის მკვლევარი ჟან-მიშელ კლავერი, რომელიც მარსელის უნივერსიტეტში მოღვაწეობს, ამტკიცებს, რომ კაცობრიობა შესაძლოა ახალი პანდემიის წინაშე აღმოჩნდეს. ეს შეიძლება იმ ვირუსებისა და ბაქტერიების გამო მოხდეს, რომლებიც ციმბირის მუდმივ ყინულებში იპოვეს.
ამ საკითხთან დაკავშირებით The Guardian-ში გამოქვეყნებულმა სტატიამ რუსულ მედიაში დიდი გამოხმაურება ჰპოვა. „სიბირ. რეალიიმ“ ექსპერტებს გამოკითხა, რამდენად რეალურია, რომ ციმბირის პათოგენებმა პანდემია გამოიწვიონ.
ანტიბიოტიკები ნეანდერტალელების დაავადებებს განკურნავენ?
კლავერი ვარაუდობს, რომ გლობალური დათბობა გამოათავისუფლებს იმ ბაქტერიებს, რომლებიც ახლა ციმბირში მუდმივი ყინულის ქვეშ არიან. ისინი კი, თავის მხრივ, უხსოვარი დროის ავადმყოფობებს გამოიწვევენ. კლავერი ეჭვობს, რომ ამგვარ ეპიდემიას თანამედროვე ანტიბიოტიკებით მალე ვერ დაამარცხებენ, რადგან „ბაქტერიები, რომელთა გენი ანტიბიოტიკების მიმართ მდგრადია, ყინულში მოულოდნელად ბევრი აღმოჩნდა“.
თუმცა ამ პესიმიზმს ყველა ექსპერტი როდი იზიარებს.
- თუ რომელიმე ბაქტერია გადნება და გაცოცხლდება, მასზე თანამედროვე ანტიბიოტიკები აუცილებლად იმოქმედებენ, - მიიჩნევს ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი იგორ ვასილევსკი (სახელი შეცვლილია - რ.თ.), - ანტიბიოტიკების დიდი უმრავლესობა ადამიანის გაჩენამდე არსებობდა. ისინი საჭიროა იმისთვის, რომ ბაქტერიები და მიკროსკოპული სოკოები ერთმანეთს ებრძოლონ და არა იმისთვის, რომ ადამიანებმა ბაქტერიული ინფექციები მოირჩინონ. რაც ბაქტერიები არსებობს, ანტიბიოტიკებიც არიან. საუბარია ასობით მილიონზე, მილიარდობით წლებზე.
ვასილევსკი დარწმუნებულია, რომ ანტიბიოტიკები, რომლებსაც დღეს მედიცინაში იყენებენ, მუდმივი ყინულის ქვეშ მოქცეულ ბაქტერიებსაც მოერევა. მეტიც, ის ბაქტერიები უფრო მოწყვლადები იქნებიან ანტიბიოტიკების მიმართ, ვიდრე დღევანდელები.
- ბოლო 50-60 წლის განმავლობაში, ანტიბიოტიკების ხშირი გამოყენების გამო ბაქტერიების გენები მათ მიმართ უფრო მდგრადი გახდა. ასე რომ, აქ სერიოზულ პრობლემებს არ უნდა ველოდოთ.
ჟან-მიშელ კლავერი მიიჩნევს, რომ მუდმივი ყინულის საფარველში შესაძლოა ისეთი პათოგენები იყოს, რომლებიც ადამიანის გაჩენამდე არსებობდა. „ჩვენი იმუნური სისტემა შესაძლოა ზოგ მათგანს არასდროს შეხებია. და ეს მორიგი პრობლემაა“, - განაცხადა მეცნიერმა.
- ბაქტერიები ადამიანებზე ცოტათი ძველია. მაგრამ ის ბაქტერიები, რომლებიც ყინულშია, ბაქტერიების საზომით, ძალიან ახალგაზრდები არიან. მუდმივი ყინულის საფარი ბოლო მილიონი წელია არსებობს, ან ორი მილიონი. ტერიტორიის დიდი ნაწილი, სადაც დღეს მუდმივი ყინულია, მხოლოდ 200-10 ათასი წლის წინ გაჩნდა. ევოლუციის გადასახედიდან ეს მხოლოდ წამია, ისიც არა, - ამბობს იგორ ვასილევსკი.
ეს დრო ძალიან მცირეა იმისთვის, რომ შეგვეშინდეს, თითქოს მუდმივ ყინულში სასიკვდილო ბაქტერიებია დაკონსერვებული.
- ევოლუცია ნელა მუშაობს. თითქმის ყველა ბაქტერია, რომელსაც ახლა ვეხებით, ძალიან დიდი ხნის წინ წარმოიქმნა. ისეთი „ახლო ნათესავი“ ბაქტერიებიც კი, როგორებიცაა ნაწლავის ჩხირი „Eciherichia coli“ და „სალმონელა“, საერთო წინაპარს ასობით მილიონი წლის წინ დაშორდნენ. ამიტომ ვერ ვივარაუდებთ, რომ თანამედროვე ბაქტერიები ძველებისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდებიან. არ არსებობს საფუძველი ვიფიქროთ, რომ 100 ათასი წლის წინ თოვლში გახვეული ბაქტერია ახლა ზედაპირზე ამოვა და ყველას დახოცავს, - ამტკიცებს იგორ ვასილევსკი, - იმაზე ლაპარაკიც უსაფუძვლოა, რომ ჩვენი იმუნური სისტემა ძველ ბაქტერიებს ვერ იცნობს. იმუნური სისტემა ისეა მოწყობილი, რომ ცნობს იმას, რასაც კონკრეტული ადამიანი არასდროს შეხვედრია. მას „ისტორიული მეხსიერება“ არ აქვს. ჩვენს სხეულში ის ცარიელი ფურცლიდან იწყებს მოქმედებას.
საერთოდ არის კი მუდმივ ყინულში ცოცხალი ბაქტერიები?
ვასილევსკის თქმით, ჯერ ისიც კი არ დამტკიცებულა, რომ ათასწლოვან ყინულში საერთოდ შემორჩა სიცოცხლის უნარის მქონე მიკროორგანიზმები.
- რა თქმა უნდა, ღრმა გამყინვარებისას შეძლება ბაქტერიული უჯრედები შეინახოს. ლაბორატორიებში ისინი სწორედ ასე ინახება, მათ შორის, ათეული წლების განმავლობაში. მაგრამ ღრმა გამყინვარებაში, როგორც წესი, იგულისხმება -70 გრადუსი ტემპერატურა. ამ პირობებშიც კი დნმ-ის გენეტიკური ინფორმაცია მაინც ფუჭდება. დნმ იშლება და ქიმიურად იცვლება, რაც მის დეაქტივაციას იწვევს - ცილების კოდირების უნარს კარგავს. მუდმივ ყინულში ტემპერატურა ცოტა მაღალია, ბაქტერიების შენახვის დრო კი გაცილებით გრძელი. ამიტომაც მათი სიცოცხლისუნარიანობის ხარისხი დაბალი იქნება.
ბოლო გამყინვარების შემდეგ მუდმივი ყინულის ტემპერატურა -20 გრადუსი იყო. თანამედროვე პირობებში ციმბირში თითქმის არ არის ყინულის საფარი, სადაც -10 გრადუსზე ნაკლები ტემპერატურა იქნება. რომც ვივარაუდოთ, რომ არსებობენ ბაქტერიები, რომლებიც ამ ტემპერატურაზე ათასწლეულების განმავლობაში გაძლებდნენ, ამის დადასტურების შესაძლებლობა კიდევ კარგა ხანს არ გვექნება.
- ვიცი, რომ ნოვოსიბირსკის მეცნიერები ცენტრიდან „ვექტორი“ ცდილობდნენ მსგავსი კვლევები ჩაეტარებინათ, მაგრამ ეს უფრო უხეირო მეცნიერების მაგალითად თუ გამოდგება, - ამბობს იგორ ვასილევსკი, - თითქმის შეუძლებელია დაამტკიცო, რომ ბაქტერია მართლაც ძველია და არა თანამედროვე, რომელიც კოლბებში შემთხვევით, მონაცემების შეგროვებისას მოხვდა. ყველა სტატიას, რომელიც მუდმივ ყინულს ეხება, ეს ნაკლი აქვს. სწორედ ამიტომაც აქვეყნებენ დაბალრეიტინგიან ჟურნალებში.
შესაძლებელია ყინულიდან ვირუსის გაცოცხლება?
თუ ყინულში ბაქტერია ვერ გადარჩება, იქნებ ეს ვირუსებს გამოუვიდეთ? მეცნიერების საერთაშორისო ჯგუფმა კლავერის ხელმძღვანელობით, 2014 წელს განაცხადა, რომ მუდმივი ყინულიდან ვირუსის პირველი ცოცხალი დნმ ამოიღო, რომლითაც ამების დაინფიცირება არის შესაძლებელი.
- ვირუსების შემთხვევაშიც იგივე ხდება. თითქმის შეუძლებელია დაამტკიცო, რომ ვირუსი ნამდვილად ყინულის ძველი ნაჭრიდან აიღეს. ვირუსები უფრო ნაკლებად სტაბილურებიც არიან, ვიდრე ბაქტერიები. არსებობისთვის მათ სჭირდებათ, პატრონის უჯრედები დააინფიცირონ, ვირუსი გაამრავლონ, რაც მუდმივ ყინულში არ გამოდის. ამიტომაც რამდენად დიდხანს შეიძლება ინახებოდეს ვირუსი, ეს კიდევ საკითხავია.
ამასთან, მუდმივ ყინულში ინახება ვირუსებისა და ბაქტერიების გენეტიკური მასალა, ასევე ძველი ცხოველების გენეტიკური მასალა და დნმ.
- მაგალითად, 40 ათასი წლის წინ მკვდარი მამონტის შესწავლისას მეცნიერებმა შეიძლება მიიღონ მისი დნმ, მისი გენომის მთლიანად წაკითხვაც კი შეუძლიათ. მაგრამ ეს დნმ დაზიანებული იქნება, დანაწევრებული, - განმარტავს ვასილევსკი, - სწორედ ამის გამოა მამონტის კლონირება შეუძლებელი. ეს ვირუსებსა და ბაქტერიებსაც ეხება: მათი დნმ-დან მხოლოდ ნაწილია დარჩენილი.
ყვავილის გავრცელებამდე ცოტაღა დარჩა?
კლავერი ერთადერთი მეცნიერი როდია, რომელიც „ზომბების ვირუსის“ გამო პანდემიას პროგნოზირებს. ვირუსოლოგი მაიონ კუპმანსი, ერაზმუსის სამედიცინო ცენტრიდან იმავეს ფიქრობს. „არ ვიცით რა ვირუსებია მუდმივ ყინულში, მაგრამ ვფიქრობ, რეალურია, რომელიმე მათგანმა პროვოცირება გაუკეთოს, მაგალითად, პოლიომიელიტის ძველი ფორმის გავრცელებას“, - განაცხადა მან.
მოჰამედ კემელმას კი, კაიროს უნივერსიტეტიდან, დაავადება ყვავილის გავრცელების ეშინია, რადგან ის სიცივეს კარგად უძლებს.
- ამას რომ ამბობენ, უნდა განმარტონ რას გულისხმობენ, - ამბობს იგორ ვასილევსკი, - გაუგებარია, ყვავილის ძველი ფორმა რანაირია, უარესი თუ უფრო მარტივი. თანამედროვესგან რით განსხვავდება? ვაქცინა რატომ ვერ უნდა მოერიოს? ან აქამდე რატომ უნდა მოეღწია? თუ ვირუსი არ მრავლდება, ის აუცილებლად წახდება. ამიტომ ამის თაობაზე ლაპარაკი ახლა ძალიან დიდი უპასუხისმგებლობაა.
თუმცა, მეცნიერების ჯგუფი, კლავერის ხელმძღვანელობით, ამბობს, რომ დრო არ იცდის და ძველ ვირუსებსა და ბაქტერიებთან შესახვედრად უკვე ახლა უნდა მოვემზადოთ. არქტიკა იმაზე ჩქარა თბება, ვიდრე დანარჩენი პლანეტა.
- ეს მართლაც ასეა, რაც უფრო ჩრდილოეთია, მით უფრო ჩქარი ტემპით მიდის დათბობის პროცესი. ზოგ ადგილას სამჯერ უფრო სწრაფადაც კი, - ამბობს ვლადიმირ რომანოვსკი, ალასკის უნივერსიტეტის პროფესორი (აშშ), - ნებისმიერი ცვლილების ამპლიტუდა არქტიკაში უფრო მაღალია. საშუალო შეფასებით, გალღობის სიჩქარე წელიწადში 10 სანტიმეტრია. 200 მეტრის სიღრმეზე რომ გადნეს ყინული, ამას 200 წელი დასჭირდება. თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ზოგი მათგანი უკვე ახლა არ დნება. იქ, სადაც ნაპირების ეროზიაა, სადაც წყალი რეცხავს ნაპირს, ყინული ადგილიდან იძვრის და უფრო ძველი ფენებიც გამოჩნდება ხოლმე. თან ეს ლოკალური პროცესიც არ არის. ეროზია ჩრდილოეთყინულოვანი ოკეანის მთელ სანაპიროს მიჰყვება. თუმცა, გლობალურ დნობაზე მაინც ადრეა საუბარი.
ზომბი-აპოკალიფსი არ იქნება?
ზომბების ვირუსებით გამოწვეული პანდემიის საფრთხე, ვასილევსკის აზრით, ნულის ტოლია, თუმცა, მოდუნებაც არ ღირს.
-არ შეიძლება გამოვრიცხოთ ძველი ბაქტერიებისა და ვირუსების გენეტიკური მასალების გაცვლის პროცესი თანამედროვე ბაქტერიებსა და ვირუსებთან. ვირუსები და ბაქტერიები გენეტიკურ ინფორმაციას ერთმანეთში მუდმივად ცვლიან. ადამიანები გენეტიკურ ინფორმაციას მხოლოდ ადამიანებს უცვლიან. ასე ხდება, როდესაც ბავშვებს ვაჩენთ. სხვა სახეობებს, მაგალითად, ჟირაფებს, რომ გავუცვალოთ გენები, არ შეგვიძლია. ბაქტერიებისთვის კი ეს ჩვეულებრივი საქმეა. სულ სხვადასხვა სახის ბაქტერიები ერთმანეთში ადვილად ცვლიან გენეტიკურ ინფორმაციას. სწორედ თავიანთი ამ თვისების გამო აქვთ ასეთი მდგრადობა ანტიბიოტიკებისადმი.
ახალი გენეტიკური ინფორმაციის მიღება ბაქტერიებს ვირუსებისგანაც შეუძლიათ.
- შესაძლოა, რომელიმე ძველი გენეტიკური ინფორმაცია, რომელიც ყინულიდან დნობის შედეგად გამოთავისუფლდება, ატმოსფეროში მოხვდეს და უკვე არსებულ ვირუსსა და ბაქტერიას შეეთვისოს. ამისთვის საჭირო არ არის, ყინულში დნმ მთლიანად შეინახოს, მისი ფრაგმენტიც საკმარისია. ამიტომ ვერ გამოვრიცხავთ, რომ მუდმივი ყინულის დნობა უკვე არსებული ვირუსებისა და ბაქტერიების მრავალფეროვნებას არ გაზრდის.
შესაძლოა ამის მინიმალური ალბათობაა, მაგრამ ეს მაინც შეიძლება მოხდეს და თუ მოხდა, მისი შედეგები საშინელი იქნება, - ამბობს იგორ ვასილევსკი.
წყარო: რადიო თავისუფლება
ისრაელის პოლიცია ხელოვნური განაყოფიერებისთვის განკუთვნილი დაავადებული ემბრიონების საქმეს იძიებს. ემბრიონები, რომლებიც გენეტიკურ დეფექტს შეიცავდნენ, ისრაელში საქართველოდან შეიტანეს. საქართველოში მოქმედი სუროგაციისა და დონაციის სააგენტოების მომსახურებით, უმეტესად, უცხოელი წყვილები სარგებლობენ.
ისრაელის მედიაში გავრცელებული ინფორმაციით თანახმად, სისხლის სამართლის საქმის გამოძიება ისრაელის პოლიციამ ისრაელის ჯანდაცვის სამინისტროსთან ერთად თვეების წინ დაიწყო.
როგორც რადიო თავისუფლებას ეუბნებიან საქართველოს პროკურატურაში, ისრაელმა საგამოძიებო უწყებას სამართლებრივი დახმარების ფარგლებში მიმართა. როდის და კონკრეტულად რა დახმარებას ითხოვდა ისრაელი და რა დახმარება გაუწია ქართულმა მხარემ, ამ დეტალებს პროკურატურა არ ასაჯაროებს.
გენეტიკური დაავადების მქონე ემბრიონების საქმეზე, რამდენიმე დღის წინ, თელ-ავივში დააკავეს ორი ექიმი - ინ ვიტრო განაყოფიერების კერძო კლინიკის მთავარი ექიმი და ერთ-ერთი კლინიკის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი.
18 მარტს, სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ექიმები გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლეს. გამოძიება მათ თაღლითობასა და მძიმე დაავადების გავრცელებას ედავება.
ისრაელის მედიის მიერ გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, საქართველოდან წაღებული ემბრიონები ისრაელის მოქალაქეებს გადაუტანეს.
ერთი ახალშობილი თანდაყოლილი დაავადებით გაჩნდა. მეორე ნაყოფი მკვდარი დაიბადა.
როგორც ისრაელის მედია იტყობინება, ამ დროისათვის, მხოლოდ სამი დაზარალებული ქალის შესახებ არის ცნობილი, თუმცა, გამოძიება არ გამორიცხავს, რომ ემბრიონები გენეტიკური დაავადებით, შესაძლოა, მეტ ქალს გადაუტანეს.
ისრაელის ჯანდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, საქართველოდან გაგზავნილი ემბრიონები შეიცავდნენ ჰემოფილია B-ის გენს.
ჰემოფილია არის იშვიათი გენეტიკური დაავადება, რომლის დროსაც ვერ ხერხდება სისხლის ნორმალური შედედება არასაკმარისი შემადედებელი ცილების (შედედების ფაქტორების) არსებობის გამო.
ბრალდებულების ადვოკატები აცხადებენ, რომ ექიმებმა ყველა ის გამოკვლევა ჩაატარეს, რაც ისრაელის ჯანდაცვის სამინისტროს პროტოკოლითაა გათვალისწინებული ინ ვიტრო განაყოფიერების პროცედურის შესრულებისას.
ამავეს ამბობს ლიკა ჭყონია, ადამიანის რეპროდუქციისა და ემბრიოლოგიის საქართველოს ასოციაციის თავმჯდომარე და ქართულ-ამერიკული რეპროდუქციული კლინიკის „რეპროარტის“ დამფუძნებელი.
მისი თქმით, ქართულმა კლინიკამ, რომელსაც კვერცხუჯრედის დონაციისთვის მიმართეს პაციენტებმა ისრაელიდან, ისრაელის მთავრობის პროტოკოლით განსაზღვრული ყველა კვლევა ჩაატარა.
ეს პროტოკოლი კი, როგორც ლიკა ჭყონია ამბობს, არ მოიცავს კვლევას ისეთ გენეტიკურ დაავადებაზე, როგორიცაა ჰემოფილია:
„ყველა ქვეყანას თავისი რეგულაცია აქვს და ამ რეგულაციით ხდება თანამშრომლობა ქართულ და უცხოურ კლინიკებს შორის. ისრაელის მთავრობას აქვს მოთხოვნა, რომ ის კლინიკები, რომლებსაც აქვთ უფლება, რომ განაყოფიერებული ემბრიონი ან კვერცხუჯრედი შეიტანონ ისრაელის ტერიტორიაზე, აუცილებლად უნდა იყვნენ აკრედიტებული ისრაელის ჯანდაცვის სამინისტროს მიერ. ქართულ კლინიკას, საიდანაც განაყოფიერებული ემბრიონები გაიტანეს, ეს აკრედიტაცია ისრაელის ჯანდაცვის სამინისტროსგან მიღებული აქვს.
ისრაელის სახელმწიფოს მოთხოვნაა, რომ დონორს აუცილებლად უნდა ჩაუტარდეს ოთხი კვლევა გენურ მუტაციაზე და ერთიც ქრომოსომული კვლევა. ამ კვლევებს შორის არ არის კვლევა ჰემოფილიაზე“.
ლიკა ჭყონიას თქმით, კვერცხუჯრედების ქართველ დონორებს ისრაელის კლინიკის ექიმები, პაციენტთან შეთანხმებით, თავად არჩევენ. შესაბამისად, ისრაელის ექიმებისთვის ცნობილია ყველა იმ აუცილებელი კვლევის შედეგები, რომლებსაც დონორი იკეთებს:
„გენურ მუტაციაზე კვლევები ტარდება ამერიკაში, ანუ ბიოლიგიური მასალები საქართველოდან იგზავნება ამერიკაში. როდესაც ისრაელის მხარემ აარჩია ეს კონკრეტული დონორი, მათ ყველა აუცილებელი კვლევის პასუხი იცოდნენ. აქედან გამომდინარე, სრულიად არარელევანტურია, რომ ახლა ვინმემ ისრები ქართულ მხარეზე გადმოიტანოს. ქართულ მხარეს არ დაუშვია არანაირი შეცდომა“.
პროტოკოლის თანახმად, კვლევები ტარდება ისეთ დაავადებებზე, როგორიცაა, ცისტოზური ფიბროზი, დუშენის კუნთოვანი დისტროფია, მყიფე X სინდრომი, სპინალური კუნთოვანი ატროფია და ასევე ხდება კარიოტიპირება.
ისრაელში მიმდინარე გამოძიების შესახებ კომენტარს, ამ ეტაპზე, არ აკეთებს საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტრო.
როგორ ირჩევენ კვერცხუჯრედების დონორებს?
ექსპერტები ამბობენ, რომ საქართველო ერთგვარი ჰაბია უცხოელი პაციენტებისთვის - ერთ-ერთი მოწინავე ქვეყანა დამხმარე რეპროდუქციული ტექნოლოგიის განვითარებით და სერვისებით.
ქართული სააგენტოები კვერცხუჯრედის დონორებს ე.წ. სარეკლამო განცხადებებით ეძებენ. სარეკლამო ტექსტებში ის კრიტერიუმებია მითითებული, რომლებსაც დონორი უნდა აკმაყოფილებდეს. მაგალითად:
- ასაკი 20-30 წელი;
- მისასალმებელია საკუთარი ჯანმრთელი შვილის ყოლა;
- მიმზიდველი გარეგნული მონაცემები;
- სრული ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობა;
- ქრონიკული დაავადებების არარსებობა:
- ჭარბი წონის არარსებობა;
- გენეტიკური და მემკვიდრეობითი ხასიათის დაავადებების არარსებობა.
ძნელია გახდე დონორი, რადგან „აკვირდებიან ყველაფერს, ჯანმრთელობას, გარეგნობას“, - ეუბნება 22 წლის სალომე* რადიო თავისუფლებას.
„ერთი წელი დავდიოდი სხვადასხვა კლინიკაში. გამიმართლა და ამირჩიეს გარეგნობით. წყვილები ძირითადად ისეთ დონორს ეძებენ, რომელიც მათ ჰგავს. ისინი ხედავენ შენს ფოტოს, მონაცემებს, დანარჩენი არაფერი საერთო მათთან არ გაქვს. არც იცი, ვინ არიან. ნოტარიუსთან ვიყავით, რომ უფლება მიეცათ მათთვის, რომ ჩემი ბიოლოგიური მასალა წაეღოთ სხვა ქვეყანაში, კონკრეტულად გერმანიაში. ამისთვის ჩემი თანხმობა იყო საჭირო“.
სალომემ უკვე ოთხჯერ ჩაიტარა კვერცხუჯრედის ამოღების პროცედურა.
„პირველად 2000 ლარი გადამიხადეს. მეორედ მთხოვეს, რაც უფრო მალე მოხვალ, უფრო მეტს გადაგიხდითო. ბევრი ფოლეკულა მაქვს, ძალიან აწყობთ. ორ კლინიკასთან ვთანამშრომლობ“.
სალომე კვერცხუჯრედის დონაციისგან მიღებული თანხის ნაწილით სწავლის ფულს იხდის, ნაწილს კი საკუთარ ბიზნესს ახმარს.
კვერცხუჯრედის დონორობა გადაწყვიტა რამდენიმე თვის წინ 26 წლის მარიამმაც. მისი თქმით, ე.წ. ისრაელის პროგრამისთვის ქართველი დონორები საკმაოდ სოლიდურ თანხას, 2000 დოლარს იღებენ:
„მაგრამ ისინი უკვე კონკრეტულ ტიპაჟზე არიან ორიენტირებულები. ყაზახეთის პროგრამაშიც მეტია ანაზღაურება. ხელშეკრულებას აფორმებ და როცა მოხდება ჩემი მასალის ამოღება, ერთი დღის განმავლობაში უნდა ჩამერიცხოს ანაზღაურება. განაყოფიერდება თუ არ განაყოფიერდება, ეს უკვე ჩემი ვალდებულება აღარაა“.
მარიამის თქმით, „მომზადების პროცესი 13 დღეს გრძელდება. მანამდე ყველა საჭირო გამოკვლევა გიტარდება, სისხლის, ნაცხის ანალიზის, სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციებზე ანალიზი. როცა ყველა პასუხი დადებითია, ამის შემდეგ იწყება მომზადება. იწყებ ინიექციებს. დღეში 2 ინიექცია კეთდება კანქვეშ, მუცელში. შემდეგ უკვე ტარდება კვერცხუჯრედის ამოღების პროცედურა. ანესთეზიით კეთდება და გრძელდება ნახევარი საათი“.
კვერცხუჯრედების ამოღებამდე მოსამზადებელ პერიოდს რადიო თავისუფლებასთან აღწერს სალომეც:
„უნდა ეცადო, რომ სწორად იკვებო. ასევე უნდა გაიკეთო ინიექციები. ოჯახის წევრებმა არ იციან, რომ დონორი ვარ, დედას ალბათ გული დასწყდება, რადგან ძალიან უნდა შვილიშვილი, მე კი შვილი საერთოდ არ მინდა. ინიექციისთვის საჭირო ნემსებს მეგობართან ვინახავ. იქ მივდივარ და იქ ვიკეთებ ხოლმე“.
„ჩემს გარშემო არავინ იცის, რომ დონორი ვარ, თუმცა, ვიცნობ გოგოს, რომელსაც ქმარიც ჰყავს, შვილებიც და ქმარიც მხარში უდგას მის ამ გადაწყვეტილებას“, - ამბობს მარიამი, რომელმაც კვერცხუჯრედის დონორობა სალომეს მსგავსად, პირველ რიგში, მატერიალური ინტერესის გამო გადაწყვიტა, თუმცა სხვა მიზეზზეც ჰყვება:
„მაგალითად, მყავდა ნათესავი, რომელიც 20 წლის განმავლობაში ცდილობდა, რომ შვილი ჰყოლოდა, მერე მე დავფიქრდი, რომ ჩემი მასალა ტყუილად ფუჭდება და რატომაც არა, დავეხმარები სხვა წყვილებს. თუმცა, საქართველოში მატერიალური ფაქტორი მაინც გადამწყვეტია. არიან გოგოები, რომლებსაც შვილები ჰყავთ, არ აქვთ სათანადო ანაზღაურება, შვილების გაზრდა დღეს საქართველოში იოლი არ არის. ამიტომ ბევრი ქალი მიმართავს ამ პროცედურას“, - ამბობს მარიამი.
დამხმარე რეპროდუქციული საშუალებებით სარგებლობის აკრძალვის შესახებ კანონპროექტი მესამე მოსმენაზე აღარ გავიდა
როგორია უცხოეთში საქართველოდან განაყოფიერებული ემბრიონების გატანის სტატისტიკა? რომელ ქვეყნებში გადის საქართველოდან ბიოლოგიური მასალა, მათ შორის, განაყოფიერებული ემბრიონები? ამ კითხვებზე ზუსტი პასუხი არ აქვს ლიკა ჭყონიას. თუმცა, ამბობს, რომ როდესაც საქმე დამხმარე რეპროდუქციულ საშუალებებს ეხება, უცხოელი წყვილები ამ პროცედურას უმეტესად საქართველოშივე იტარებენ და საქართველოდან ბიოლოგიური მასალის გატანის მაჩვენებელი არ არის დიდი.
2023 წლის ზაფხულში, როდესაც მაშინდელმა პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისთვის საქართველოში ინ ვიტრო განაყოფიერების, სუროგაციისა და დონაციის სერვისის მიღების აკრძალვა დააპირა, რეპროდუქტოლოგებმა პრემიერის ეს ინიციატივა გააკრიტიკეს და თქვეს, რომ ეს ინიციატივა, ერთი მხრივ, დისკრიმინაციული იყო, მეორე მხრივ კი - წამგებიანი საქართველოს ეკონომიკისთვის:
„აქ პაციენტები ჩამოდიან არა იმიტომ, რომ ამ დარგის მომსახურება სხვა ქვეყნებთან შედარებით იაფია. არა, აქ ჩამოდიან იმიტომ, რომ საუკეთესო სერვისს იღებენ. გარდა ამისა, საქართველოში სამედიცინო ტურიზმი ზოგადად ტურიზმის 55%-ს მოიცავს. ვიცით, რომ ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკური შემოსავალი მნიშვნელოვანწილად სწორედ ტურიზმს ეფუძნება.
ამ აკრძალვით არა მხოლოდ დამხმარე რეპროდუქციული ტექნოლოგიის დარგი შეაჩერებს განვითარებას და შესაძლოა, არსებობასაც, არამედ ეს სერიოზული დანაკარგი იქნება ქვეყნის ბიუჯეტისთვისაც. აქ ჩამოსული პაციენტები, ცხადია, სარგებლობენ სხვადასხვა მომსახურებით, იქნება ეს სასტუმროები თუ საკვები, გასართობი ობიექტები.
2022 წელს საქართველოს ბიუჯეტმა დაახლოებით 60 მილიონი დოლარი მიიღო სამედიცინო ტურიზმის დახმარებით და რატომ ვამბობთ უარს იმაზე, რომ საქართველო არ იყოს დამხმარე რეპროდუქციული ტექნოლოგიის ჰაბი? მსოფლიოში შობადობა არ შემცირდება, ადამიანს ყოველთვის ექნება სურვილი ჰყავდეს შვილი და რატომ ვაიძულებთ მათ წავიდნენ სხვა ქვეყანაში და ამით სარგებელი დაკარგოს ჩვენმა ქვეყანამ?“, - თქვა მაშინ ნინო მუსერიძემ, ქართულ-გერმანული კლინიკის ხელმძღვანელმა და ემბრიოლოგმა.
საქართველოში მოქმედი სუროგაციისა და დონაციის სააგენტოებისგან მიღებული ინფორმაციით, მათი მომსახურებით, უმეტესად, უცხოელი წყვილები სარგებლობენ. ეს მონაცემი შესაძლოა 98%-საც აღწევდეს.
მთავრობის მიერ წარდგენილი ცვლილებები 2024 წლის პირველი იანვრიდან უნდა შესულიყო ძალაში, თუმცა, პარლამენტში ორი განხილვის შემდეგ, კანონპროექტი მესამე მოსმენაზე აღარ გასულა. როგორც პარლამენტში ეუბნებიან რადიო თავისუფლებას, ამ კანონპროექტთან დაკავშირებით „სიახლე არ არის“.
*რესპონდენტების სახელები შეცვლილია მათი ანონიმურობის დაცვის მიზნით.
საქართველოს პროკურატურისა და ისრაელის სამართალდამცავთა ერთობლივი მონაწილეობით, ისრაელის სახელმწიფოდან შემოსული სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენის შესახებ შუამდგომლობის საფუძველზე, ტრანსნაციონალური დანაშაულის ფარგლებში, ქალაქ ბათუმში მდებარე ხელოვნური განაყოფიერების, დონაციისა და სუროგაციის ცენტრ BIRTH-ში (სამედიცინო კლინიკა) საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებები ჩატარდა. ინფორმაციას ამის შესახებ საქართველოს პროკურატურა ავრცელებს.
საგამოძიებო უწყების ინფორმაციით, სამართალდამცველებმა სამედიცინო კლინიკიდან დოკუმენტაცია და ელექტრონული ინფორმაცია ამოიღეს.
„ამ ეტაპზე, საერთაშორისო გამოძიების ფარგლებში, საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებები გრძელდება, მათ შორის დაგეგმილია საქართველოსა და ისრაელის მოქალაქეების მოწმის სახით გამოკითხვა“, – აღნიშნულია ინფორმაციაში.
წყარო:რადიო თავისუფლება
პრინციპული პოლიტიკური გადაწყვეტილება იქნა მიღებული, როგორც მოგეხსენებათ, ორიოდე კვირის წინ. დღეს უკვე, ახალი მინისტრი, ბატონი მიხეილ სარჯველაძე გააკეთებს ყველაფერს იმისათვის, რომ წინ წაწიოს ეს პროცესი, - ამის შესახებ პრემიერ-მინისტრმა ჟურნალისტებს განუცხადა.
მისივე თქმით, უნდა აშენდეს ახალი რესპუბლიკური საავადმყოფო და პროცესს იდეალურად გაუძღვება ახალი მინისტრი.
„მათ შორის იგულისხმება, რა თქმა უნდა, რესპუბლიკურ საავადმყოფოში ვითარების მოწესრიგება, მათ შორის იმის გადალაგება, რაც იყო დაწყებული, ვგულისხმობ რეორგანიზაციის პროცესს. უნდა აშენდეს ახალი კლინიკა, ახალი რესპუბლიკური საავადმყოფო. ამ ყველაფერს საუკეთესოდ მიხედავს ახალი მინისტრი, მიხეილ სარჯველაძე, რომელსაც აქვს შესაბამისი პროფესიონალიზმი და შესაბამისი თვისებები. იდეალურად გაუძღვება ის ამ პროცესს,“- განაცხადა პრემიერმა.
მხოლოდ სახელმწიფო სექტორში 3 ათასზე მეტ სტუდენტს 4-თვიან ანაზღაურებად სტაჟირებას ვთავაზობთ, რაც არის უმნიშვნელოვანესი მათი უნარებისა და ცოდნის გამოვლენისთვის, - ამის შესახებ განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრმა, გიორგი ამილახვარმა გადაცემაში „იმედის" ეთერში განაცხადა.
მისი თქმით, სტუდენტების სტაჟირების შესახებ კერძო სექტორთანაც მიმდინარეობს მოლაპარაკება. მისი თქმით, სტუდენტების შერჩევის პროცესი სავარაუდოდ, მიმდინარე წლის ივლისში დაიწყება.
"სტაჟირების პროგრამა ეხება საბაკალავრო საფეხურის კურსდამთავრებულებს. პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ეს მასშტაბური ინიციატივა წამოაყენა, რომელიც ასეთი მასშტაბის არასდროს ყოფილა. შეეხება 3 ათასზე მეტ ახალგაზრდას, სტუდენტს, კურსდამთავრებულს ყველა სახელმწიფო უწყებაში. ასევე, პარალელურად კერძო სექტორთანაც მიმდინარეობს მოლაპარაკება. არის ინტერესი, მაგრამ აქ გასაგებია ნებაყოფლობით სურვილზეა ყველაფერი და შევხედოთ, რა მდგომარეობა გვექნება, მაგრამ მხოლოდ სახელმწიფო სექტორში 3 ათასზე მეტ სტუდენტს 4-თვიან ანაზღაურებად სტაჟირებას ვთავაზობთ.
შერჩევის პროცესს ვფიქრობთ, დავიწყებთ მიმდინარე წლის ივლისში, რომელიც ალბათ სექტემბრამდე გასტანს და პირველი სექტემბრიდან დაიწყება სტაჟირების პროგრამა, წლის ბოლომდე“, - განაცხადა გიორგი ამილახვარმა.
მან ასევე ისაუბრა, რა კრიტერიუმების საფუძველზე შეირჩევიან სტუდენტები სტაჟირებისთვის.
"ეს არის აკადემიური მოსწრება და ალბათ, ეს არის ერთ-ერთი სამართლიანი ინდიკატორი, თუმცა ამას სტუდენტების მოსაზრებების მიხედვით შევაჯერებთ, გარკვეული სხვა კომპონენტებიც დავამატოთ, მაგრამ ერთ-ერთი მთავარი კრიტერიუმი უნდა იყოს მაღალი აკადემიური მოსწრება. შემდგომ უკვე, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია და სტუდენტებთან ერთად ამას განვიხილავთ, ეს არის სტაჟირების პროცესის შეფასების ინსტრუმენტები, ვინაიდან ეს შემდგომ მნიშვნელოვანია რეალურად გადავწყვიტოთ და ბევრი მათგანი დარჩება სახელმწიფო სამსახურში სტაჟირების შემდგომ“, - აღნიშნა გიორგი ამილახვარმა.
საქართველოს საჯარო სკოლებში საგაზაფხულო არდადეგები იწყება. როგორც imedinews-ს განათლების სამინისტროში განუცხადეს, მინისტრის შესაბამისი ბრძანების საფუძველზე, ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებები 8 მარტიდან 14 მარტის ჩათვლით დაისვენებენ.
ამასთან, საჯარო სკოლებში სწავლის დაწყებისა და დასრულების თარიღები მინისტრის ბრძანებით არის განსაზღვრული და სასწავლო წელი 15 სექტემბრიდან 15 ივნისის ჩათვლით გრძელდება.
მინდა გამოვყო სამინისტროს მიერ შემუშავებული ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნების დოკუმენტის ახალი პროექტი, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ განათლების სამინისტროს მიერ გამართულ ღონისძიებაზე სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა, სადაც გიორგი ამილახვარმა საზოგადოებას ახალგაზრდული პოლიტიკის ხედვა წარუდგინა.
პრემიერის თქმით, ეს არის პროექტი, რომელიც ითვალისწინებს სკოლებში იმგვარი გარემოს შექმნას, სადაც ეროვნულ-პატრიოტულ სულისკვეთებაზე, პიროვნულ განვითარებაზე, ოჯახის პატივისცემაზე, საერთაშორისოდ აღიარებულ უნივერსალურ ეთიკურ პრინციპებსა და დემოკრატიულ ღირებულებებზე ორიენტირებული პიროვნება აღიზრდება.
„ეს ხედვები, ცხადია, ახალგაზრდული პოლიტიკის ზოგად ხედვაში სათანადოდ აისახება. მომდევნო წლების განმავლობაში საქართველოს მთავრობა განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტრო, ახალგაზრდობის სააგენტო ახალგაზრდების აქტიური ჩართულობით ეფექტიან და თანმიმდევრულ პოლიტიკას გაატარებს.
კიდევ ერთხელ მინდა აღვნიშნო, რომ წელს ამოქმედდება კურსდამთავრებულთა ანაზღაურებადი სტაჟირების მასშტაბური პროგრამა, რომელიც ათასობით ადამიანს, როგორც საჯარო, ისე კერძო სექტორში სტაჟირების გავლის ძალიან ფართო შესაძლებლობას მისცემს. ეს იქნება შესაძლებლობა იმისა, რომ პროფესიულ ცხოვრებაში სტუდენტებმა, კურსდამთავრებულებმა პირველი ნაბიჯები წარმატებით გადადგან და ეს იქნება ამ ყველაფრის უნიკალური შესაძლებლობა. ანაზღაურებადი სტაჟირების პროგრამა საბოლოო სახეს მიიღებს ახალგაზრდებთან კონსულტაციების საფუძველზე. უახლოეს დღეებში სამინისტრო წარმოადგენს პირველად დოკუმენტს, პირველად ხედვას. ამის შემდეგ გაიმართება კონსულტაციები ახალგაზრდებთან და ამის შემდეგ, ამის საფუძველზე უნდა დაიხვეწოს საბოლოო სახით ეს გეგმა და უკვე შემოდგომაზე დაიწყება ანაზღაურებადი სტაჟირების მასშტაბური პროგრამა ჩვენი ახალგაზრდებისა და კურსდამთავრებულებისთვის. ეს არის ჩვენი გეგმების ერთ-ერთი უმთავრესი ნაწილი.
დღეს საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრი ბატონი გიორგი ამილახვარი წარადგენს დეტალურ გეგმას, ხედვას იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ ვხედავთ ჩვენ ახალგაზრდული პოლიტიკის განხორციელებას. ეს მოიცავს, როგორც ახალგაზრდების პროფესიული განვითარების, ისე დასაქმების მხარდაჭერას, ასევე მოიცავს მასშტაბურ შემეცნებით საგანმანათლებლო, კულტურულ და სპორტულ ღონისძიებებს. ახალი გეგმა ახალგაზრდებს მოგცემთ შესაძლებლობას ჩაერთოთ სხვადასხვა აქტივობაში, წარმოადგინოთ, განახორციელოთ ინოვაციური იდეები, საკუთარი წვლილი შეიტანოთ ქვეყნის საზოგადოებრივი ცხოვრების გააქტიურებაში.
მინდა მადლობა გადავუხადო სამინისტროს ხელმძღვანელობას, პირადად მინისტრს, მინისტრის მოადგილეებს, სამინისტროს თითოეულ თანამშრომელს იმ საქმიანობისთვის, რომელიც გაწეულ იქნა მთელი ამ წლების განმავლობაში და ასევე იმ გეგმებისთვის, რომლებიც არის დასახული სამომავლოდ“, - განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
თურქეთში საქართველოს ელჩი გიორგი ჯანჯღავა გურჯი ხათუნის განსასვენებლის დადგენასთან დაკავშირებით ახალ ინფორმაციას ავრცელებს.
როგორც ჯანღავა სოციალურ ქსელში წერს, წერილობით, ასევე, ზეპირ წყაროებზე დაყრდნობით გაძლიერდა იმედი, რომ ერზურუმის საძვალეში აღმოჩენილი ნეშტები გურჯ ხათუნსა და მის ვაჟს ეკუთვნით.
მისივე ინფორმაციით, დნმ-ის ანალიზი უკვე ჩატარებულია.
„ძვირფასო მეგობრებო, მსურს, გაგიზიაროთ ქართული საზოგადოებისა და ისტორიოგრაფიისათვის აქამდე უცნობი და მეტად მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, რომელიც ეხება გურჯი ხათუნის განსასვენებლის ადგილმდებარეობის დადგენის საკითხს:
მოგეხენებათ, ანატოლიის სელჩუკთა ისტორიის ამსახველი წყაროები მწირია. იბნ ბიბი (İbn Bîbî – el-Evâmirü’l-ʿAlâʾiyye), ქერიმუდდინ აქსარაი (Kerîmüddin Aksarâyî – Müsâmeretü’l-aḫbâr Tarih-i Âl-i Selçuk), აჰმედ ეფლაკი (Ahmed Eflâkî) და შუა საუკუნეების სხვა ავტორები თავიანთ ძირითად შრომებში მოგვითხრობენ ქართველთა სამეფოსა და მცირე აზიის სელჩუკთა რუმის სასულთნოს კავშირებსა და ისტორიაზე, იმდროინდელი მმართველების ურთიერთობებზე, ასევე, რასაკვირველია, გურჯ ხათუნზე. თუმცა, ცნობებში, მათ შორის, იბნ ბიბის Selçukname-ში არსად არ არის მოხსენიებული მისი საბოლოო განსასვენებელი.
გურჯი ხათუნის საფლავის შესახებ არაფერს წერენ არც ევროპელი ისტორიკოსები და მკვლევრები, მათ შორის, ენდრიუ სპენსერ პიკოკი (Andrew Spencer Peacock), ჯონ ფრილი (John Freely), დევიდ ტელბოტ რაისი (David Talbot Rice) და სხვები. როგორც მოგეხსენებათ, ქართული ისტორიოგრაფიისთვისაც ბოლო პერიოდამდე უცნობი იყო გურჯი ხათუნის საფლავის ადგილმდებარეობა.
ამ კონტექსტში, განსაკუთრებით სასიხარულოა, რომ სულ ახლახან მივაკვლიე ქართული საზოგადოებისთვის უცნობ, შუა საუკუნეების ავტორის, ნიღდელი ქადი აჰმედის (1286-1333) სპარსულენოვანი მანუსკრიპტის (el-Veledü’ş-şefîḳ) თურქულ თარგმანს, რომლის ორიგინალიც სულეიმანიეს ბიბლიოთეკის ხელნაწერთა საცავში ინახება. ამ სქელტანიან ნაშრომში არაერთხელაა ნახსენები საქართველო, ქართველები, თამარ მეფე და, რა თქმა უნდა, გურჯი ხათუნიც. ხელნაწერში, სამ სხვადასხვა ადგილას ავტორი აღნიშნავს, რომ გურჯი ხათუნი, მის ვაჟთან, სულთან ალაედდინ ქეიქუბად II-სთან ერთად, ქ. ერზურუმში განისვენებს.
როგორც ადრეც გაუწყეთ, 2019 წელს მქონდა პატივი, პირველს მომენახულებინა გურჯი ხათუნის ახლადაღმოჩენილი სავარაუდო განსასვენებელი ქ. ერზურუმში.
ზემოხსენებულ მწირ წერილობით და ასევე, ზეპირ წყაროებზე დაყრდნობით, გაღვივდა იმედი, რომ ერზურუმში აღმოჩენილი ეს სარკოფაგი სწორედ გურჯ ხათუნსა და მის ვაჟს ეკუთვნით. ამასთან, ისტორიული სიმართლის დასადგენად, ჩვენი მოთხოვნით, საძვალეში არსებულ ნეშტებს ჩაუტარდათ დნმ-ის ანალიზი. თურქულ მხარესთან ერთად, ვაგრძელებთ მუშაობას აღნიშნული მიმართულებით და მაქვს დიდი იმედი, რომ მალე სასიხარულო სიახლეებს ვამცნობთ ფართო საზოგადოებას“, – წერს ელჩი.
17 მარტი გალაკტიონ ტაბიძის გარდაცვალების დღეა.
1959 წელს, სწორედ ამ დღეს, პოეტმა თვითმკვლელობით დაასრულა სიცოცხლე თბილისში, ჭავჭავაძის გამზირზე მდებარე სამკურნალო კომბინატში.
ამ ამბავს გალაკტიონის ცხოვრების და შემოქმედების მკვლევარი ვახტანგ ჯავახაძე ასე აღწერს:
„1959 წლის 17 მარტს, 17.50 საათზე, ვაკეში, ილია ჭავჭავაძის გამზირის N5-ში, ელიტური სამკურნალო კომბინატის (ლეჩკომბინატის) ეზოში, პირველი კორპუსის მეორე სართულზე ასასვლელი კიბისა და ძირითადი კედლის კუთხეში დაეცა გალაკტიონ ტაბიძე, რომელიც იქვე გარდაიცვალა ისე, რომ წვეთი სისხლი არ დაუღვრია და მიწაზე არავითარი კვალი არ დაუტოვებიაო“.
სულ ახლახანს კი, საქართველოს ეროვნულმა არქივმა ერთ მულტიმედიურ ვებგვერდზე მოუყარა თავი გალაკტიონის ცხოვრების ამსახველ იმ ფოტო, ვიდეო, ხმოვან და დოკუმენტურ მასალას, რაც არქივში იყო დაცული.
გვერდი გალაკტიონის ვიდეოჩანაწერით იხსნება - პოეტი, მისთვის დამახასიათებელი და დასამახსოვრებლი მანერით კითხულობს ლექსს „თასი“ - კინოკოლაჟის დასაწყისში გამოყენებულია თიბვის კადრები, რომლებიც გადაღებულია შოვში, 1947 წელს. ლექსს გალაკტიონი კითხულობს ალ. ჯაფარიძის სამეცნიერო ბიბლიოთეკაში. 1946 წელია.
ეს გალაკტიონ ტაბიძის დაბადების ჩანაწერია სოფელ ჭყვიშის წმინდა გიორგის ეკლესიის 1892 წლის მეტრიკული წიგნიდან, რომელიც ასევე ეროვნული არქივის საკუთრებაა.ამ დოკუმენტის მიხედვით, გალაკტიონ ტაბიძე 1891 წლის 5 ნოემბერს (ძველი სტილით) დაიბადა და 1892 წლის 3 იანვარს მოინათლა.
მამა: გალაკტიონის დაბადებისას უკვე გარდაცვლილი ვასილ სტეფანეს ძე ტაბიძე, დედა მაკრინე გიორგის ასული. ნათლია: თადეოზ ნამიჭეიშვილი. ნათლისღების საიდუმლო აღასრულა მღვდელმა სტეფანე ტაბიძემ, რომელიც გალაკტიონის ბაბუა იყო.
ეს კი გალაკტიონის ლექსების პირველი კრებულია.ის 1914 წელს დაიბეჭდა.
მეორე კრებული - „Cran Aux fleurs artistiques“ („თავის ქალა არტისტული ყვავილებით“) - 1919 წელს პეტრე (ტუტკუ) გვარამიამ გამოსცა.
„არტისტული ყვავილების“ ეს ეგზამპლარი, რომელსაც საქართველოს ეროვნული არქივი ინახავს, დათიკო ყიფიანს ეკუთვნოდა. გალაკტიონის ლექსების ფრაგმენტებიც ყდაზე წიგნის მფლობელს გადმოუწერია.
„სადმე ყრუ ადგილს დავესახლები
- სხვა საუკუნის მგზავრი გვიანი
სადაც იქნება ცოფი ნაკლები
და უფრო ნაკლებ ადამიანი“...
„... კმარა, მოვშორდე შფოთიან ტფილისს
არ მსურს მახსოვდეს მისი სახელი“...
გალაკტიონ“.
ეროვნული არქივის ამ ვებგვერდზე ვკითხულობთ, რომ გალაკტიონის მეორე კრებულის გამომცემელი ტუტკუ გვარამია 1924 წლის რეპრესიებისას დაუხვრეტიათ.
პოეტმა მის ხსოვნას ლექსი მიუძღვნა, რომლის ავტოგრაფიც პეტრე გვარამიას ოჯახში ინახება და საბჭოთა რეჟიმის დამხობის შემდეგ გახდა ცნობილი.საქართველოს ეროვნულ არქივში, პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის საარქივო მასალაში, გალაკტიონ ტაბიძის ხელმოწერით არაერთი ოფიციალური დოკუმენტი ინახება.
პოეტი 1918-1919 წლებში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის კანცელარიის საქმის მწარმოებელი ყოფილა.
ამ დოკუმენტში ის ხელმოწერით ამოწმებს საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის სხდომის ჟურნალიდან ამიერკავკასიის ბონების გამოცემის შესახებ ამონაწერს. 1919 წლის 23 იანვარი.გალაკტიონ ტაბიძემ 1916 წლის 23 აგვისტოს ოლღა ოკუჯავაზე დაიწერა ჯვარი.
მათი ქორწინება სამოქალაქო წესით 1921 წლის 15 ოქტომბერს გაფორმდა.
ამ საარქივო დოკუმენტის მიხედვით პოეტი და სტუდენტი ქალი საკუთარი სურვილით, პირველი ქორწინებით შეუღლდნენ.
ამ დროისთვის გალაკტიონი თბილისში, სერგიევის ქუჩაზე, ხელოვნების სასახლეში (დღევანდელ მაჩაბლის ქუჩაზე მდებარე მწერალთა სახლი), ცხოვრობდა, ოლღა ოკუჯავა კი რუსთაველის პროსპექტის #19 ბინაში.
დოკუმენტს ახლავს საცოლისა და საქმროს ხელმოწერები.ბოლშევიკური ხელისუფლება ოლღა ოკუჯავას ტროცკისტობის ბრალდებით დევნიდა. ის 1929 წელს დააპატიმრეს და 3 წლით გადაასახლეს. მეორედ 1936 წელს დაიჭირეს, 1937 წელს გაასამართლეს და 1941 წელს დახვრიტეს.
„გალაკტიონ ტაბიძის ჟურნალი“ 1922-1923 წლებში გამოიცემოდა.სულ ლიტერატურული პერიოდული გამოცემის 9 ნომერი გამოვიდა. გალაკტიონის გვერდზე ამ ჟურნალის პირველი ნომრის სრული ვერსიაა წარმოდგენილი. ეს კი რამდენიმე გვერდია ჟურნალიდან:ეროვნულ არქივში, ვახტანგ გურგენიძის პირად ფონდში ინახება გალაკტიონ ტაბიძის პირადი ნივთები.მათ შორის, პოეტის სათვალე, ბლოკნოტი, „პაპიროზის“ ყუთი...1957 წლის 20 ნოემბრის ღამეს გალაკტიონმა ამ ფოტოს შესახებ თავის დღიურში ჩაწერა:
„აკაკი ჯოხზეა დაყრდნობილი. სახე დიდებულად აქვს. გამოირჩევა ყველასაგან...
... რა დიდებულია დავით კლდიაშვილი, იასონ ნიკოლაიშვილი და ლადო დარჩიაშვილი. სამი უმწიკვლო პიროვნება.
- დიდებულია, დიდებული! - ამბობს ის.
- ფოტოგრაფო, მე შენ შემოგყურებ, - ამბობს აკაკი სვანი.
- ხონის პროლეტარიატი იწევს, რათა ჩაებას ბრძოლაში, - ამბობს ილია ბახტაძე.
- სოციალისტების არა მჯერა რა, - ამბობს ია ეკალაძე.
- დოვუსტვინო? დოვუსტვინო? - გრიალებს ნემო.
- თხზულებანი, ბატონო, თხზულებანი! - რატომღაც გაიძახის თეოფილე ხუსკივაძე.
რას ამბობს კონსტანტინე გამსახურდია?
რას ფიქრობს ნეტა ჯაჯუ ჯორჯიკია?
რაზე ოცნებობს დათიკო მებუკე?
რა მიზნებს ისახავს მომავალში ლელიკო ჯაფარიძე?
ვარლამ რუხაძე?
ვეშაპიძე?
ტიტია? მაშინ ხომ ტიციანი არ ერქვა“.
სრული მონაკვეთის წაკითხვა შეგიძლიათ აქ.
აი, ეს ფოტო კი გალაკტიონმა სახსოვრად უძღვნა ვახტანგ გურგენიძეს: „ძვირფას ვახტანგს ნიშნად სიტყვით გამოუთქმელი პატივისცემისა“. 1955 წელი.არქივმა შემოინახა სამცხე-ჯავახეთში გალაკტიონის მოგზაურობის ამსახველი ფოტოებიც - პოეტი ოკამის მკვიდრ მწყემსებთან. 1955 წლის აგვისტო.
წყარო: რადიო თავისუფლება
2024 წლის ამერიკის კინოაკადემიის დაჯილდოების გამარჯვებულები ცნობილია. ღონისძიების ტრიუმფატორი კრისტოფერ ნოლანის „ოპენჰაიმერი“ გახდა, რომელმაც 7 ჯილდო, მათ შორის საუკეთესო ფილმის, რეჟისორისა და ადაპატირებული სცენარის კატეგორიებში მიიღო. ოსკარები გადაეცათ ასევე ფილმში მონაწილე მსახიობ კაცებს - კილიან მერფისა და რობერტ დაუნი უმცროსს.
4 გამარჯვებით დაასრულა ასპარეზობა იორგოს ლანთიმოსის Poor Things-მა. ამავე ფილმის ვარსკვლავს, ემა სტოუნს საუკეთესო მსახიობი ქალის კატეგორიაში გადაეცა ჯილდო.
ოსკარის დაჯილდოების გამარჯვებულები არიან:
საუკეთესო ფილმი:
American Fiction
Anatomy of a Fall
Barbie
The Holdovers
Killers of the Flower Moon
Maestro
Oppenheimer
Past Lives
Poor Things
The Zone of Interest
საუკეთესო რეჟისორი:
ჟიუსტინ ტრიე - Anatomy of a Fall
მარტინ სკორსეზე - Killers of the Flower Moon
კრისტოფერ ნოლანი - Oppenheimer
იორგოს ლანთიმოსი - Poor Things
ჯონათან გლეიზერი- The Zone of Interest
საუკეთესო მსახიობი კაცი:
ბრედლი კუპერი, Maestro
კოლმან დომინგო, Rustin
პოლ ჯიამატი, The Holdovers
კილიან მერფი, Oppenheimer
ჯეფრი რაითი, American Fiction
საუკეთესო მსახიობი ქალი:
ანეტ ბენინგი, Nyad
ლილი გლედსტოუნი, Killers of the Flower Moon
სანდრა ჰიულერი, Anatomy of a Fall
კერი მალიგანი, Maestro
ემა სტოუნი, Poor Things
საუკეთესო მეორეხარისხოვანი როლის შემსრულებელი მსახიობი კაცი:
სტერლინ კ. ბრაუნი, American Fiction
რობერტ დე ნირო, Killers of the Flower Moon
რობერტ დაუნი უმცროსი, Oppenheimer
რაიან გოსლინგი, Barbie
მარკ რაფალო, Poor Things
საუკეთესო მეორეხარისხოვანი როლის შემსრულებელი მსახიობი ქალი:
ემლი ბლანტი, Oppenheimer
დენიელ ბრუქსი, The Color Purple
ამერიკა ფერარა, Barbie
ჯოდი ფოსტერი, Nyad
დავინ ჯოი რენდოლფი, The Holdovers
საუკეთესო ანიმაცია:
The Boy and the Heron
Elemental
Nimona
Robot Dreams
Spider-Man: Across the Spider-Verse
საუკეთესო უცხოური ფილმი:
Io Capitano
Perfect Days
Society of the Snow
The Teachers' Lounge
The Zone of Interest
საუკეთესო დოკუმენტური ფილმი:
Bobi Wine: The People's President
The Eternal Memory
Four Daughters
To Kill a Tiger
20 Days in Mariupol
საუკეთესო მოკლემეტრაჟიანი ფილმი:
The After
Invincible
Night of Fortune
Red, White and Blue
The Wonderful Story of Henry Sugar
საუკეთესო მუსიკა:
American Fiction
Indiana Jones and the Dial of Destiny
Killers of the Flower Moon
Oppenheimer
Poor Things
საუკეთესო სიმღერა:
Flamin’ Hot
Barbie
American Symphony
Killers of the Flower Moon
What Was I Made For?
Barbie
საუკეთესო კოსტიუმების დიზაინი:
Barbie
Killers of the Flower Moon
Napoleon
Oppenheimer
Poor Things
საუკეთესო მონტაჟი:
Anatomy of a Fall
The Holdovers
Killers of the Flower Moon
Oppenheimer
Poor Things