ზაფხულის სეზონთან ერთად იზრდება მოთხოვნა რუჯზე,  ბევრისთვის გარუჯული კანი  სიჯანსაღისა და ვიზუალური მიმზიდველობის სიმბოლოა. თუმცა, მზეზე რუჯვის პარალელურად აქტიურად გამოიყენება სოლარიუმი — ხელოვნური მოწყობილობა, რომელიც ამავე ეფექტს, თითქოს, უფრო სწრაფად და მარტივად გვთავაზობს. მაგრამ რა დგას ამ სისწრაფის უკან? რა ზეგავლენა აქვს ხელოვნურ რუჯს ჩვენს ორგანიზმზე და კონკრეტულად — კანზე?  რა არის სოლარიუმი და როგორ მუშაობს?

 სოლარიუმი სპეციალური კაბინაა, რომელიც გამოსცემს ულტრაიისფერ სხივებს (UV-A და UV-B) მსგავსი ტიპის სხივებს, როგორსაც მზე გამოყოფს. სხივები კანის ღრმა შრეებში აღწევენ და აჩქარებენ მელანინის გამოყოფას - სწორედ მელანინია პასუხისმგებელი რუჯის ფერზე. მიუხედავად იმისა, რომ ვიზუალურად შედეგი სწრაფია და მომხიბვლელი, ეს პროცესი არაერთ რისკს შეიცავს, რომელიც ხშირად შეუმჩნეველი რჩება.

რისკები და საფრთხეები — სილამაზე ჯანმრთელობის ხარჯზე

 1. კანის კიბოს (მელანომის) განვითარების გაზრდილი რისკი სოლარიუმში მიღებული ულტრაიისფერი სხივების კონცენტრაცია ხშირ შემთხვევაში უფრო ძლიერია, ვიდრე მზეზე ყოფნისას.

• მეცნიერები ადასტურებენ, რომ სოლარიუმით სარგებლობა განსაკუთრებით ახალგაზრდულ ასაკში (30 წლამდე) 75%-ით ზრდის მელანომის განვითარების შანსს. • სწორედ ამიტომ, მსოფლიოს მრავალი ქვეყანა ზღუდავს ან საერთოდ კრძალავს სოლარიუმით სარგებლობას 18 წლამდე პირებისთვის.

 2. ნაოჭები და ნაადრევი დაბერება ულტრაიისფერი სხივები ანადგურებს კოლაგენსა და ელასტინს - ნივთიერებებს, რომლებიც კანის სიმკვრივესა და ახალგაზრდულ იერს უზრუნველყოფენ.

• ხშირად სოლარიუმის მომხმარებელ ადამიანებს უჩდებათ ნაადრევი ნაოჭები, სიმშრალე, პიგმენტური ლაქები და კანის მოდუნება.

 3. თვალის დაზიანება თუ პროცედურისას არ გამოიყენება სპეციალური დამცავი სათვალე, შესაძლებელია განვითარდეს:

• ფოტოკერატიტი (თვალის ზედაპირული დამწვრობა),

• ბადურას დაზიანება,

• ხანგრძლივი გამოყენების შემთხვევაში  კატარაქტა ან მხედველობის დაქვეითება.

 4. კანის დამწვრობა და ალერგიული რეაქციები სოლარიუმის არასწორმა გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს კანის გადახურება, წვა, ალერგია ან გაღიზიანება, განსაკუთრებით მგრძნობიარე კანის შემთხვევაში.

ვისთვის არის სოლარიუმი განსაკუთრებით სარისკო?

• ღია კანის მქონე ადამიანები (I და II ფოტოტიპი)

• მოზარდები და ახალგაზრდები

• ვისაც აქვს ბევრი ხალი ან პიგმენტური ლაქა

 • ვინც უკვე ოდესღაც დამწვრობა მიიღო მზეზე

 • ვისაც ოჯახში კანის კიბოს ისტორია აქვს

თუ მაინც გადაწყვეტ… რეკომენდაციები სიფრთხილით მოსარგებლეთ თუ მიუხედავად რისკებისა მაინც სარგებლობ სოლარიუმით, აუცილებელია:

• დროის შეზღუდვა - მაქსიმუმ 1-2 სესია თვეში

•  დაცვითი სათვალის გამოყენება

•  დამცავი კოსმეტიკის არ გამოყენება სხივების მიღებამდე, თუ სპეციალურად არ არის განკუთვნილი UV-სთვის

•  არავითარ შემთხვევაში სესია მზეზე ყოფნის შემდეგ - ორმაგი სხივური ზემოქმედება ძალიან სახიფათოა

•  კანის რეგულარული დათვალიერება - ახალი ლაქების, ხალის ცვლილებების შემთხვევაში აუცილებლად მიმართე დერმატოლოგს  ალტერნატივები - რუჯი ჯანმრთელობის რისკის გარეშე დღეს მრავლად არსებობს თვითრუჯის (self-tanning) საშუალებები, რომლებიც:

• არ საჭიროებენ სხივებს,

• არ აზიანებენ კანს,

• მარტივად იძლევიან ოქროსფერ ტონს რამდენიმე საათში. მნიშვნელოვანია მათი სწორად შერჩევა და თანაბრად დატანა, რათა თავიდან ავიცილოთ არათანაბარი შეფერილობა. 

დასკვნა: შენი კანი შენს სხეულზე მეტს ამბობს, ვიდრე გგონია სილამაზე ყოველთვის არ უნდა იყოს მოკლე გზით მიღწეული, მით უფრო მაშინ, როცა ამ გზას ჯანმრთელობაზე ზეგავლენა აქვს. სოლარიუმი შეიძლება იძლეოდეს სწრაფ ეფექტს, თუმცა გრძელვადიან პერსპექტივაში ის შენს კანს უფრო მეტად აყენებს ზიანს, ვიდრე სიკეთეს. სჯობს არჩევანი დავაფუძნოთ ინფორმირებულობაზე და ვიზრუნოთ იმაზე, რომ კანის სილამაზე ყოველთვის ჯანმრთელობისგან მოდიოდეს.